مهر زودرس

هدی هاشمی
خبرنگار
دیروز نمای شهر متفاوت بود اما نه آنقدر که هر سال در چنین روزی شاهدش بودیم. دیروز چشمان دانش‌آموزان برق نمی‌زد و مثل همیشه از شوق و بازی کودکانه آن هم با لباس فرم مدرسه چندان خبری نبود. دیروز به مثابه همان «اول مهر» هر سال بود اما با کمترین شباهت!
بالاخره پس از ٦ ماه خانه نشینی دانش‌آموزان، دیروز درهای ١٠٥ هزار مدرسه به‌ روی ١٤ میلیون و ٦٠٠ هزار دانش‌آموز باز شد تا آنها در خط آغاز یکی از متفاوت‌ترین سال‌های تحصیلی خود قرار بگیرند. سالی که کرونا خیلی چیزهای آن را تغییر داده و متفاوت کرده است؛ از جمله همین بازگشایی مدارس و شروع تحصیل. این روزها برای بچه‌ها و خانواده‌هایشان بیش از آنکه شوق و ذوق به همراه بیاورد، نگرانی و دلهره آورده است. همین موضوع یکی از دلایل مهم  آغازی متفاوت نسبت به تمام سال‌های پیشین است. در سال‌های گذشته چند روز مانده به بازگشایی مدارس و فصل آغاز تحصیل، فضای شهر رنگ و بوی مدرسه می‌گرفت و هیاهوی سطح شهر با ترافیک بیشتر و حضور پرتعداد دانش‌آموزش معنا می‌یافت اما امسال خبری از آن همه هیاهو نبود، نه تعداد دانش‌‌آموزان و والدین در تردد چشمگیر است و نه سروصدای خاصی از مدارس می‌آمد. صبح دیروز که چنین بود و در ساعت مقرر و مرسوم، دانش‌آموز چندان زیادی در خیابان‌های شهر دیده نمی‌شد. با این حال می‌شد نشانه‌هایی از آغاز سال تحصیل را دید. تعدادی بعد از ٦ ماه دوری از مدرسه دوباره لباس‌های فرم را به تن کردند و کوله‌هایشان را به دوش انداختند و راهی مدرسه شدند. سال پایینی‌ها با خانواده رفتند و سال بالایی‌ها مثل روزهای قبل کرونا با رفقایشان قرار گذاشتند.


 طلوع اسلام
در کنار مدرسه ابتدایی پسرانه طلوع اسلام برخی خانواده‌ها با چهره‌هایی نگران ایستاده‌اند، انگار سال‌های سال از آن روزهایی که خانواده‌ها فرزندان‌شان را با خیال راحت به مدرسه می‌سپردند، گذشته است آنها در اولین روز بازگشایی مدرسه فقط یک نگرانی دارند و آن هم حضور کروناست: «با اینکه خودمان رضایتنامه را پر کردیم اما باز هم نگرانیم همه‌اش فکر می‌کنم بچه ام درگیر بیماری نشود.» اینها را مادر ارسلان می‌گوید که پسرش دانش‌آموز کلاس اول است. مدیر مدرسه از خانواده‌های کلاس اولی خواسته بود تا بچه‌هایشان را برای کلاس‌بندی به مدرسه بیاورند در بین کلاس اولی‌ها کلاس دومی‌ها و سومی‌ها هم بودند. برخی از والدین آمده بودند که تکلیف درس و مشق بچه‌هایشان را روشن کنند و بدانند قرار است مدرسه چه برنامه‌ای برای دانش‌آموزانش داشته باشد: «هنوز برنامه درسی حضوری بچه‌ها معلوم نشده است. هفته قبل برنامه درسی فضای مجازی را دادند و گفتند از طریق شاد درس را جلو می‌بریم، اما دیروز کانال مدرسه اعلام کردند که بچه‌ها باید در مدرسه حضور داشته باشند و برنامه درسی هم بر اساس حضور دانش‌آموز تغییر می‌کند.» دل‌نگرانى بسیاری از خانواده‌هایی که دانش‌آموز دارند، ترس از کرونا است و اینکه دانش‌آموزان ابتدایی شیطنت‌های خاص خود را دارند و درکی از کرونا ندارند: «بچه‌ها کوچک هستند و نمی‌دانند چطور باید از خودشان مراقبت کنند. نگرانی ما این است که سلامت‌شان به خطر بیفتد. بچه شش هفت ساله چه ‏از پروتکل بهداشتی می‌داند!» این حرف‌های مادر یکی از دانش‌آموزان بود. او به حیاط خلوت مدرسه اشاره می‌کند و می‌گوید: «امروز کلاس‌بندی پسرم بود و خانم مدیر درخواست کرد که بچه‌ها به مدرسه بیایند البته ما فرم رضایتنامه را هم برای امروز امضا کردیم من بچه‌ام را آوردم و حالا می‌بینم که خانواده‌ها استقبال نکردند.» آن طور که مدیر مدرسه می‌گوید، این دبستان ٣٢٠ دانش‌آموز دارد که فقط ٢٠ خانواده دانش‌آموز کلاس اولی را به مدرسه فرستادند. خانم مدیر البته درباره نگرانی‌های خانواده‌ها این چنین توضیح می‌دهد: «طبیعتاً شرایط خاص است. البته جمعیت امروز را نبینید ما گفتیم فقط کلاس اولی‌ها بیایند. باید تا آخر هفته منتظر بمانیم و ببینیم که خانواده‌ها چطور استقبال می‌کنند گرچه کلاس‌های درس فقط دو روز حضوری است و در این دو روز هم ٣٥ دقیقه دانش‌آموز در مدرسه می‌ماند. ما بیشتر روی شبکه شاد فعالیت می‌کنیم.»
خانم مدیر اینها را می‌گوید و خودش را آماده می‌کند برای مراسم صبحگاهی. از معلمان می‌خواهند که هر دانش‌آموزی که می‌آید با دستگاه تب‌سنج دمای بدنش چک شود. وسایل ضد عفونی کننده هم کنار در ورودی مدرسه قرار گرفته است. آن طور که این خانم مدیر می‌گوید، دو روز است که از صبح تا ١٢شب در مدرسه بوده تا بتواند شرایط ایمن را برای آمدن دانش‌آموزان مهیا کند: «ما مثل خانواده‌ها نمی‌دانستیم کلاس‌ها حضوری است. این دو روز سعی کردیم کلاس‌ها را ضدعفونی کنیم و  دستگاه تب‌سنج بخریم. با خانواده‌ها هم صحبت کردیم اما خب نگرانند.» خانم مدیر به سمت بچه‌ها می‌رود تا آنها را برای کلاس‌بندی آماده کند. ٤٠ صندلی در حیاط مدرسه قرار گرفته و نزدیک ٢٠ دانش‌آموز کلاس اولی روی آن نشسته‌اند. دانش‌آموزان در دنیای خودشان هستند. برخی‌هایشان شادند و دوست پیدا کردند، برخی‌های دیگر این طرف و آن طرف می‌دوند، برخی‌ها نشسته‌اندو  با ماسک روی صورت‌شان بازی می‌کنند از روی چشم‌شان به بالای سرشان می‌برند و در نهایت ماسک را درمی‌آورند و به دست می‌گیرند و بعد از چند دقیقه دوباره به روی صورت می‌زنند. امیرعلی چند باری ماسکش را درآورد. او هفت ساله است و از امسال قرار است ١٢ سال تحصیلی‌اش را شروع کند و پشت نیمکت‌های کلاس اول بنشیند: «خیلی مدرسه را دوست دارم از کرونا هم نمی‌ترسم.» از او می‌پرسم برای اینکه به بیماری کرونا مبتلا نشود، چکار باید انجام دهد، می‌گوید: «مامانم بهم یاد داده که ماسکم رو بزنم و دستم رو به صورتم نزنم.» اینها را که می‌گوید، ماسکش را تکانی می‌دهد و می‌رود به سمت مادرش. همایون با شیلد و دستکش در مدرسه حاضر شده؛ او از مادرش جدا نمی‌شود، خودش می‌گوید دوست دارد خانم معلمش را ببیند اما تا آن وقت مادرش هم کنارش باشد. مادر همایون از ترس‌هایش می‌گوید: «راستش من تا دیروز مخالف بودم اما نمی‌شود که بچه معلمش را نبیند. گفتم امروز با خودم می‌آورم حداقل با معلمش آشنا شود و البته ببینم دیگر والدین چکار می‌کنند. البته امروز دیدم وسایل ضدعفونی کننده وجود دارد و دمای بدن بچه‌ها چک می‌شود این خوب است اما باید دید سر کلاس چگونه می‌نشینند.» موضوع مهم برای خیلی از خانواده همین است که بچه‌ها چطور در کلاس درس با هم ارتباط برقرار می‌کنند. معلم این مدرسه می‌گوید: در لیست مدرسه ٣٢ دانش‌آموز وجود دارد و قرار است این دانش‌آموزان ١٦ به ١٦ تقسیم شوند. از نظرم ١٦ نفر هم بسیار زیاد است و بچه‌ها نمی‌توانند فاصله‌گذاری را رعایت کنند. البته هنوز تصمیم‌گیری درباره روزهای حضور بچه‌ها نشده است و ما بیشتر فعالیت‌مان را در شبکه شاد انجام می‌دهیم. با این حال خانواده‌ها از من درباره سلامت بچه‌ها می‌پرسند از آنها می‌خواهم برای حفظ سلامت بچه‌ها هم که شده، خودشان وسایل ضدعفونی کننده به مدرسه بیاورند.»
 دبیرستان شهید احمدی روشن
زمان، زمان آمدن دانش‌آموزان مدرسه متوسطه اول احمدی روشن است. در کوچک مدرسه باز است و خبری از بابای مدرسه هم نیست. در این مدرسه نه خبری از تب‌سنج است و نه حتی وسایل ضدعفونی کننده. ساختمان مدرسه خالیست هنوز معلم‌ها و دانش‌آموزان نیامده‌اند در حیاط مدرسه سرایدار مشغول آب و جارو کردن مدرسه است. می‌گویم که تازه شروع به نظافت کردید؟ او فکر می‌کند که از والدین دانش‌آموزان هستم، در جواب می‌گوید: «خودتان هم همین دیروز فهمیدید که بچه‌هایتان باید به مدرسه بیایند.» می‌گوید با آقای مدیر حرف بزنم که آن طرف‌تر مشغول درست کردن سکوی صبحگاهی است. آقای مدیر هم به سؤالاتم پاسخی نمی‌دهد و فقط می‌گوید: «خیلی درگیرم. بچه‌ها هر لحظه ممکن است برسند و کار دارم.» می‌پرسم از وسایل ضدعفونی  کننده خبری نیست. سرش را تکانی می‌دهد: «به ما فقط گفتند مدرسه را باز کنیم و باز کردیم. ضدعفونی هم می‌کنیم.»
همین‌ها را می‌گوید و می‌رود و از من هم می‌خواهد بیرون مدرسه باشم. چند لحظه بعد بچه‌ها هم می‌رسند برخی‌ها با خانواده‌اند و برخی‌ها هم خودشان آمدند. اینجا دبیرستان پسرانه است و این پسران هم حرف‌هایی درباره آموزش مجازی و این مدت خانه‌نشینی دارند. پارسا سال یازدهمی است . او تمایل دارد کلاس‌های درسش حضوری باشد: «خانم، آموزش مجازی اصلاً خوب نیست. اینترنت قطع می‌شد و نمی‌توانستیم دقیق درس را بفهمیم برای همین دوست دارم در مدرسه حاضر شوم و درس را حضوری یاد بگیرم. اصلاً امتحان‌ها هم برای ما سخت بود.»
محمدامین دانش‌آموز پایه دوازدهم است. او هم مثل پارسا می‌خواهد در مدرسه حاضر باشد: «امسال کنکور دارم دلم می‌خواهد به مدرسه بیایم. اصلاً دیگر تحمل خانه ماندن را ندارم. حداقل چند تا درس مهم را در کلاس باشیم.» از او می‌پرسم ترسی از کرونا نداری؟ می‌گوید: «نه. پروتکل‌ها را رعایت می‌کنم. ما ماسک زدیم. همه ماسک داریم کسی مریض نمی‌شود.» در این بین هستند دانش‌آموزان و خانواده‌هایی که مشتاق به آموزش در فضای مجازی‌اند و البته پدرهایی نگران که مخالف آمدن بچه‌ها به مدرسه‌اند: «ما برای ثبت نام که آمدیم مدیر مدرسه گفت که آموزش مجازی است. حتی تا همین هفته که پیگیری کتاب‌ها و برنامه درسی بودیم اعلام کردند که آموزش‌ها مجازی است و در شاد اعلام می‌کنم. حتی به شاد اعتراض کردیم گفتند شاد ٢ بزودی راه‌اندازی می‌شود و مشکلات اینترنت هم برطرف می‌شود تا پنجشنبه عصر که گفتند آموزش و پرورش منطقه خواسته کلاس‌ها را حضوری برگزار کنیم. خودم داخل مدرسه رفتم اصلاً شرایط برای برگزاری کلاس فراهم نیست شما می‌بینید که کسی هم نیامده است همین طور که سرگرم حرف‌هایی خانواده‌ها هستیم یکی از معلم‌ها از راه می‌رسد و بچه‌ها هم دورش می‌کنند. خانواده‌های ناراضی هم به سمتش می‌روند آقای معلم هم می‌گوید: «هنوز چیزی مشخص نیست نهایتاً کلاس‌های مهم را برگزار می‌کنیم.»
 دبیرستان دخترانه شهید مطهری
چند مدرسه‌ای هم در منطقه ١٢ تهران باز بودند و اندک دانش‌آموزانی در داخل حیاط مدرسه. در کنار دبیرستان دخترانه مادرانی با چهره‌های نگران منتظر دختران‌شان هستند، آنها بر سر آمدن و یا نیامدن بچه‌هایشان به مدرسه حرف می‌زنند. یکی از مادران می‌گوید: در این مدرسه دانش‌آموزان سه رشته (علوم تجربی، علوم انسانی، ریاضی) حضور دارند و مدیر مدرسه هم زمان‌بندی کرده است از صبح ساعت ٨ تا 30/9 بچه‌های علوم انسانی بودند. از 45/9 تا 15/11 هم علوم تجربی و زنگ آخر هم بچه‌های ریاضی می‌آیند. مدیر مدرسه خودش تفکیک کرده و در کانال مدرسه هم دیشب نوشته اگر قرار بر آمدن باشد، درس‌های خاص را برنامه‌ریزی می‌کنند که بچه‌ها حضوری آموزش ببینند. حرف‌هایش هنوز تمام نشده که مادری می‌گوید: «مهم سلامت بچه‌هاست. امروز ضدعفونی کننده، دست معاون مدرسه بود اما نمی‌دانم در کل سال هم مراقب بچه‌ها هستند یا نه؟»

برش
حاجی میرزایی : نگرانی خانواده‌ها را درک می‌کنیم
وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه باید در سال تحصیلی جدید همه در میدان باشیم، گفت: نگرانی خانواده‌ها را درک می‌کنیم اما به ظرفیت‌های بالای جامعه اطمینان داریم؛ جامعه زنده جامعه‌ای است که در برابر پدیده‌های نوظهور در استیصال قرار نمی‌گیرد.به گزارش ایسنا، محسن حاجی میرزایی در آیین نمادین آغاز سال تحصیلی جدید که در مدرسه نوجوانان تهران برگزار شد، اعلام کرد: سالی را آغاز می‌کنیم که متفاوت از سال‌های قبل و جدید است؛ راهی پر از ناشناخته‌ها و عدم قطعیت‌ها؛ باید از مشارکت همگانی بهره ببریم.وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه دو دغدغه مهم سلامت دانش‌آموزان و ارائه آموزش با کیفیت را داریم، اظهار کرد: باید راهی را می‌یافتیم که این دو حق بزرگ اساسی تأمین شود. به مجموعه توانمند و با صلاحیت وزارت بهداشت اعتماد کردیم. آنان بازگشایی را با رعایت پروتکل‌ها مجاز دانسته‌اند و هر زمان تدبیر دیگری کنند، خود را برای عمل به آن آماده کرده‌ایم.حاجی میرزایی افزود: رعایت فاصله بین دانش‌آموزان، استفاده از ماسک، کوتاه کردن زنگ کلاس‌ها و رعایت موارد بهداشتی در سرویس مدارس از جمله پروتکل‌ها هستند که با جدیت دنبال می‌شوند.وی با بیان اینکه درباره آموزش، به حضور دانش‌آموزان اولویت دادیم گفت: مدرسه یک ساختمان نیست، مدرسه جایگاه شکل‌گیری شخصیت و هویت دانش‌آموزان و توسعه مناسبات اجتماعی و کسب مهارت‌های اجتماعی است و تأثیرات تربیتی آن‌ عمیق‌تر از تأثیرات آموزشی‌اش است.
انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران هم در پیامی  بر ضرورت اعمال سختگیرانه پروتکل‌های بهداشتی در مدارس، تأکید و گفته است که: از مسئولان آموزش و پرورش، مدیران و معلمان و همچنین دانش‌آموزان و اولیای آنها انتظار می‌رود تا با رعایت صحیح شیوه نامه‌های بهداشتی و آموزش صحیح تلاش کنند تا سال تحصیلی توأم با موفقیت و سلامت را پشت سر بگذاریم.
محمدرضا ظفرقندی،رئیس سازمان نظام پزشکی نیز با اشاره به شرایط قرمز و هشدار استان ها گفته که علت تصمیم غیرمنتظره در بازگشایی مدارس هر چه هست با شرایط خطیر بیماری کرونا و سلامت دانش‌آموزان و خانواده آنها سازگاری ندارد و یقیناً موجب تحمیل بیماران بیشتر بر جامعه پزشکی، پرستاری و کادر درمان خواهد شد. او در نامه‌ای خطاب به وزیر آموزش و پرورش نوشته است: «به خوبی واقفید که در شرایط حضور دانش‌آموزان در مدرسه‌ها بخصوص در پایه دبستان علیرغم ابلاغ بخشنامه‌ها، امکان عملی و مطمئن رعایت اصول سه گانه محافظتی و بهداشتی (شفا) میسر نیست.»
پیروز حناچی ، شهردار تهران هم با اشاره به آغاز سال تحصیلی جدید گفته که براین اساس تا یک ماه آینده اجازه حفاری های گسترده در مسیرهای اصلی تردد شهر داده نمی‌شود.
مینو محرز، عضو کمیته علمی ستاد ملی کرونا با بیان اینکه باید مانند تمام دنیا، زمانی که ‎مدارس تعطیل بود ابزار آموزش آنلاین را فراهم می کردند، به رکنا گفت: حالا هم اگر برای ‎آموزش و پرورش امکان برگزاری کلاس آنلاین ممکن است، آن را اجرا کند.آموزش حضوری خطر دارد. به گفته او، اگر یک تعداد حتی با ماسک در یک تجمع به مدت طولانی مستقر بمانند، خطرناک است.
فرهاد بشیری، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز با تأکید بر اینکه نباید آموزش دانش‌آموزان را عقب انداخت، به ایسنا گفته که ما باید بتوانیم با کرونا زندگی کنیم چون هیچ آینده‌ای از زمان پایان آن متصور نیست بنابراین معطل کردن آموزش، کار درستی نیست.
علی اصغر فانی ، عضو شورای عالی آموزش و پرورش گفت: ما می‌توانیم آموزش مجازی در مناطق قرمز داشته باشیم و اگر خانواده اصرار داشت فرزندش به کلاس بیاید رضایتنامه بنویسد تا ما با رعایت پروتکل‌ها بگوییم به مدرسه بیاید. به نظر بنده مدارس نمی‌توانند آمادگی را به این سرعت کسب کنند.به گفته او، دوشنبه آتی جلسه شورای عالی [آموزش و پرورش] را داریم و خواستیم دستور جلسه عوض شود و ما آنجا حرف‌های خودمان را درباره بازگشایی بزنیم.
حمیدرضا حاجی بابایی ، رئیس فراکسیون فرهنگیان مجلس شورای اسلامی گفت: اگر موج سوم کرونا راه بیفتد مدیریت ۱۵.۵ میلیون معلم و دانش‌آموز که در واقع نماینده ۱۵.۵ میلیون خانواده‌اند، کار سختی است.
حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی نیز درباره بازگشایی مدارس افزود: به نقل از وزیر جمله‌ای شنیدم که با روش‌های اروپا مدارس را بازگشایی می‌کنیم، این جمله فکر می‌کنم شایعه است ولی اگر مطرح هم شده باشد باز هم شبیه شوخی است که مدارس را بویژه در مناطق محروم با اروپا مقایسه کنیم.
مرتضی حاجی، وزیر اسبق آموزش و پرورش در دوران دولت خاتمی، در نامه‌ای خطاب به محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش دولت روحانی نوشت: من متوجه دلیل افزایش اضطراب خانواده‌ها با اصرار بر حضور دانش‌آموزان در مدارس نمی‌شوم. اگر خدای نخواسته برای یک نفر مشکل ایجاد شود مملکت دچار مشکل و بهانه‌ای برای اعتراض گسترده فراهم می‌شود.
به گزارش، کانال تلگرامی خبری تحلیلی «امتداد» وی با بیان اینکه «مسئولان بهداشتی هم اظهار نگرانی می‌کنند» ادامه داده است: مردم را از سفر منع می‌کنیم ولی می‌گوییم 14 میلیون دانش‌آموز به مدرسه بروند. اصرار می‌کنیم عزاداری‌ها در فضای بسته نباشد ولی بچه‌ها را به داخل کلاس می‌بریم ولو با نصف کردن تعداد و دو نوبته کردن. وی  این اقدامات را «تناقض» نامیده و گفته است: بارها گفته شده از منزل بیرون نروید حتی به دیدن پدر و مادرها نیز نروید، یا گفته شده بیش از چند نفر در فضای بسته اتاق نباشند ولی بچه‌ها را که کمتر از بزرگترها مراقبت می‌کنند به داخل کلاس می‌بریم. این تناقض‌ها چگونه توجیه می‌شود؟ قطعاً من اگر فرزند دانش‌آموز داشتم به مدرسه نمی‌فرستادم ولو به قیمت یکسال عقب ماندن که مطمئناً با روش‌های موجود این اتفاق نخواهد افتاد.وی پیشنهاد کرده است تا دیر نشده حضور فیزیکی منتفی و یا داوطلبانه شود.