شوی واشنگتن


آفتاب یزد-گروه سیاسی: باز هم یک شوی تبلیغاتی و یک هیاهوی توخالی بامداد یکشنبه به وقت تهران قرار است براساس آنچه آمریکا مدعی شده همه تحریم‌های سازمان ملل که قبل از برجام بر ایران اعمال شده بود بازگردد. به عبارت دیگر همان مکانیسم ماشه بعد از سی روز که پومپئو در نامه‌ای درخواست آن را به شورای امنیت اعلام کرده بود حالا قرار است تحریم‌ها را بازگرداند. با این حال همه چیز به سادگی این چند جمله نیست! در برابر خواست ایالات متحده در این زمینه مخالفان بسیاری صف کشیده اند! فارغ از تهران که طرف اصلی است سایرین از روسیه و چین گرفته تا اروپایی‌ها نیز می‌گویند این مکانیسم ماشه که از سوی آمریکا پیگیری شده قانونا قابلیت اجرایی ندارد چرا که واشنگتن اساسا دو سال است که برجام را ترک کرده است. البته مسئولان وزارت خارجه ایالات متحده همچنان بر بازگشت تحریم‌های سازمان ملل تاکید دارند. دیروز مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در سخنانی ادعا کرد که انتظارش این است که همه کشورهای جهان از بازگشت تحریم‌ها علیه ایران پیروی کنند. وی در این خصوص گفت: ایالات متحده مصمم است تمام قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را اجرا کند و روز دوشنبه قطعنامه‌های جدیدی در شورای امنیت وضع خواهد شد و ما قصد داریم از همه کشورها بخواهیم که از آنها حمایت کنند! او همچنین در یادداشتی در نشریه فیگارو نوشت: «روز ۲۰ آگوست من از اختیار ایالات متحده برای بازگرداندن تمامی تحریم‌ها علیه ایران که به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ تعلیق شده بودند استفاده کردم.» پیش از این «الیوت آبرامز»، نماینده جدید دولت آمریکا در امور ایران نیز گفته بود شرکت‌های سازنده سلاح، در صورتی که بعد از بازگشت تحریم‌ها علیه ایران به این کشور سلاح بفروشند مشمول تحریم‌های آمریکا خواهند شد.
> فرمان جدید ترامپ
در چنین شرایطی اما پنج شنبه شب خبرگزاری رویترز به نقل از سه منبع که نخواسته‌اند نامشان فاش شود اعلام کرد دونالد ترامپ به زودی یک دستور اجرایی تحریمی را صادر می‌کند که اگر هرکشوری با ایران تجارت سلاح داشته باشد مورد تحریم‌های ایالات متحده قرار می‌گیرد. درباره این خبر و چنین دستوری چند نکته را می‌توان مدنظر قرار داد. اینکه درحالی که دولت ترامپ تاکید دارد مکانیسم ماشه فعال شده و همه تحریم‌ها بازخواهد گشت اما امضای چنین فرمانی از سوی دونالد ترامپ نشان می‌دهد کاخ سفید تردید دارد که سایرین بخواهند زیر بار بازگشت تحریم‌های سازمان ملل بروند! در واقع اگر مکانیسم ماشه به رسمیت شناخته شود عملا نیازی به دستور مجددی از سوی ترامپ نیست.
> جنگ فرسایشی


درباره این تصمیم جدید کاخ سفید با یک کارشناس مسائل بین‌الملل گفتگو کردیم. فریدون مجلسی به «آفتاب یزد» گفت: «به‌نظر می‌رسد آمریکا بعد از آنکه واکنش متحدان اصلی خود را نسبت به راه‌اندازی مکانیسم ماشه دید به دنبال راه‌حل‌های دیگری نیز هست، در واقع مخالفت اروپایی‌ها به رویه آمریکا یکی از دلایل این تصمیم است. او افزود: «در چنین شرایطی احتمالا مشاوران ترامپ نیز به او گوشزد کرده‌اند که باید به دنبال چاره دیگر که همان تحریم یکجانبه است باشد، حتی فرد تندرویی مانند جان بولتون نیز اذعان کرده بود با توجه به اینکه ایالات متحده از برجام خارج شده استفاده از مکانیسم برجام به عنوان سازوکاری از این توافق چندان منطقی نیست و شدنی به نظر نمی‌رسد.» این کارشناس بین‌الملل افزود: «با توجه به تجربه‌ای که آمریکا در تحریم تجارت معمول ایران و روابط بانکی تهران داشته و در این مسیر توانسته بسیاری از طرف‌های خارجی را از هرگونه همکاری با ایران بازدارد حالا در زمینه سلاح نیز آنها به دنبال این هستند تا با استفاده از اهرم قطع تبادل مالی و همچنین محروم‌سازی از بازار آمریکا این بار نیز کشورها را از هرگونه تجارت در زمینه سلاح با ایران بر حذر دارند.» مجلسی اظهار داشت: «البته برای ایران شاید چندان موضوع مهمی نباشد ما تاکنون تحت تحریم سلاح بوده‌ایم و چه بسا خوشبختانه این تحریم‌ها موجب شده تا ساخت سلاح‌ها داخلی شود و طبیعتا هزینه کمتری را نیز در پی داشته باشد.»
مجلسی در پایان گفت: «آمریکا درحال تبدیل کردن تحریم‌ها به یک جنگ فرسایشی است و در نهایت واشنگتن به دنبال این است که با گذشت زمان بنیه مالی ایران به یک کشور درجه چهار جهانی تبدیل شود و در این صورت کاخ سفید راحت‌تر بتواند اهداف خود را دنبال کند اما ایران یک کشور کوچک با منابع اندک نیست، ایران کشور بزرگی است با منابع بسیار که طبیعتا می‌تواند با استفاده از این منابع داخلی تا حدی مشکلات خود را کاهش دهد و از طریق تجارت نامرئی حداقل نیازها را برآورده کند. با این حال رویه فعلی از سوی دو طرف به نظر نمی‌رسد راهگشا باشد و باید دید آیا در آینده فرصتی برای تغییر شرایط پدید می‌آید یا خیر».
> انگیزه‌های کاخ سفید
ادامه فشارها و تحریم‌‌های همه جانبه از سوی دولت ترامپ درحالی پیش می‌رود که انتخابات آمریکا نیز تا حدود 45 روز دیگر برگزار خواهد شد. در همین زمینه علیرضا سلطانی استاد دانشگاه می‌گوید: «در واقع دولت ترامپ با هدف خوش آمد متحدین منطقه‌ای خود در خاورمیانه به خصوص اسرائیل و لابی قدرتمند آن در آمریکا از یک سو و از سوی دیگر خوش‌آمد متحدین عرب خود در منطقه مانند عربستان، امارات، بحرین دست به این سیاست‌ها می‌زند تا اعتماد و اطمینان آنها را نسبت به ضدیت با ایران همچنان بالا نگه دارد و در عین حال در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، از حمایت سیاسی و بعضا اقتصادی آنها همچنان برخوردار باشد. هدف دومی هم دولت ترامپ در این زمینه دنبال می‌کند و آن زنده نگه داشتن جنگ روانی علیه ایران است.»
او می‌افزاید: «دولت آمریکا با مانورهایی مانند ارائه قطعنامه تداوم تحریم تسلیحاتی ایران و همچنین فعال کردن مکانیسم ماشه با وجود آگاهی نسبت به ناکام ماندن آنها، قصد دارد حاکمیت ایران را همچنان در جنگ روانی قرار دهد و آنها را درگیر مسائلی مانند این در عرصه بین‌المللی و حتی داخلی نمایند و قدرت مانور آنها را برای تصمیم‌گیری در مسائل سیاسی و اقتصادی کاهش دهد و به عبارتی انرژی آنها را در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی صرف مسائل حاشیه‌ای نماید. به‌هرحال ایران حداقل در عرصه بین‌المللی ناچار است برای مقابله با تحرکات سیاسی و روانی آمریکا، به سوی کشورهایی مانند چین و روسیه حرکت کند.»