مسیر پاستور از واشنگتن می‌گذرد؟

اگر گفتمان‌هاي سياست خارجي ايران پيرامون مذاکره يا عدم مذاکره با غرب و به‌طور خاص آمريکا را در دوره زماني پيش از انتخابات رياست‌جمهوري مورد بررسي قرار دهيم؛ و با اين مفروض که جريان اعتدال نيز در گفتمان سياسي خود، در رده اصلاح‌طلبان قرار مي‌گيرد مي‌توانيم دو گفتمان مقاومت يا مذاکره را استخراج کنيم که نماينده دو جناح سياسي اصلي در کشور (اصولگرايي و اصلاح‌طلبي شامل اعتداليون) نيز هستند. به‌طورکلي دو سناريوي محتمل در انتخابات آمريکا در مواجهه با سناريوهاي دوگانه انتخاباتي در ايران، تشکيل‌دهنده يک ماتريس 2 در 2 خواهند بود که حاصل آن 4 سناريوي مختلف خواهد بود. با توجه به تقدم زماني انتخابات رياست‌جمهوري آمريکا و اثراتي که اين رخداد مي‌تواند در فاصله 5 ماهه از روي کار آمدن دولت جديد آمريکا (1 بهمن 1399) تا سيزدهمين انتخابات رياست‌جمهوري ايران (28 خرداد 1400)، بر فضاي اقتصادي و سياسي کشور داشته باشد، 4 سناريوي ذيل قابل تحقق هستند:
سناريوي اول: دولت جمهوريخواه در آمريکا (ترامپ) و دولت اصولگرا در ايران
پيروزي ترامپ در انتخابات 13 آبان، نه‌تنها منجر به تشديد فشارهاي تحريمي عليه ايران خواهد شد، بلکه امکان مذاکره و تماس آمريکا و ايران را در حوزه‌هاي مختلف هسته‌اي و غيرهسته‌اي به نازل‌ترين سطح خود در 4 دهه اخير کاهش مي‌دهد. تشديد احتمالي فشارهاي اقتصادي، سياسي و امنيتي آمريکا پس از انتخاب مجدد ترامپ، تا زمان برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري ايران در 28 خرداد 1400، نه تنها مقبوليت سياسي گفتمان مذاکره در سياست خارجي جمهوي اسلامي ايران را کاهش خواهد داد، بلکه منجر به تضعيف اين گفتمان در سطوح اجتماعي نيز خواهد شد. تاکيد دولت جمهوري‌خواه آمريکا بر کمپين فشار حداکثري عليه ايران، و تاکيد همزمان دولت اصولگرا بر تقويت محور مقاومت در سطح منطقه، ممکن است منجر به تشديد مناقشات منطقه‌اي ايران و آمريکا از سطح جنگ نيابتي به جنگ محدود شود. همچنين فروپاشي برجام از محتمل‌ترين پيامدهاي سناريوي اول است.
سناريوي دوم: دولت جمهوري‌خواه در آمريکا (ترامپ) و دولت اصلاح‌طلب يا اعتدالگرا در ايران


گرچه نظرسنجي‌هاي عمومي در آمريکا عمدتا پيروزي جو بايدن را پيش‌بيني کرده‌اند، اما نظام انتخاباتي آمريکا، وزن بيشتري را به ايالت‌هاي چرخشي داده، که اتفاقا اختلاف دو کانديدا در آن کمتر از سطح ملي است. لذا تحولات هفته‌هاي منتهي به انتخابات، اثرگذاري بسياري بر نتيجه انتخابات آمريکا خواهد داشت که مي‌تواند منجر به پيروزي دونالد ترامپ شود. عوامل ديگري که مي‌تواند منجر به پيروزي دونالد ترامپ شود، بروز اختلاف و در نهايت ارجاع پرونده انتخابات آمريکا به مجلس نمايندگان يا ديوان عالي است که در هر دو نهاد، جمهوري‌خواهان از اکثريت برخوردارند. گرچه پيروزي دونالد ترامپ مقبوليت گفتمان مذاکره در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران، را تضعيف خواهد کرد؛ اما اين جريان در انتخابات يازدهم و دوازدهم رياست‌جمهوري، با پيونددهي معيشت جامعه با سياست خارجي در ايجاد دوگانه پارادوکسيکال «تحريم- مذاکره» موفق عمل کرد و با اتکا بر همين رويکرد، در انتخابات رياست‌جمهوري پيروز شد. با اين وجود جريان‌هاي طرفدار مذاکره در انتخابات 1400، احتمالا به دوگانه‌هاي قدرتمندتري همچون «جنگ-مذاکره» در رقابت‌هاي سياسي پناه خواهند برد؛ به نحوي...
ادامه صفحه 13