طرح هژمون عربستان به تاریخ پیوست

اقدام چند کشور عربی به رهبری عربستان سعودی در قبال قطر اقدامی بسیار مبهم و مشکوک به نظر می‌رسد. از یک طرف همه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس با آمریکا دارای روابط گسترده و عمیقی هستند. این کشورها امنیت خود را در وهله اول به آمریکا و سپس انگلستان و به نوعی فرانسه مدیون هستند. آنان امور امنیتی خود را به این سه کشور واگذار کرده‌اند. بنابراین زمانی که اختلافی در میان کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس پیش می‌آید، باید نسبت به عامل بروز این اختلافات شک کرد. آیا این اختلافات ناشی از مسائل طبیعی است؟ یا چرا این اختلافات اکنون رخ می‌دهند؟ زمانی که امنیت همه این کشورها منبعث از آمریکا است، چگونه عربستان جرات این را به خود داده است که قطر، متحد آمریکا را تهدید کند؟ این نکته بسیار عجیبی است. تمامی اتهاماتی که از سوی عربستان و متحدان او علیه قطر مطرح شده‌اند، اتهامات تازه‌ای نیستند که دیروز اتفاق افتاده و امروز کشف شده باشند. به همین دلیل باید دنبال دلایل دیگری برای وقوع این بحران گشت. یک متغیر بسیار مهم در این میان حضور دونالد ترامپ در عربستان سعودی است. ترامپ به طور آشکار درصدد بهره‌گیری و به دست آوردن ثروت‌های کلان این کشورهاست. او در عربستان صدهامیلیارد دلار برای کشور خود سرمایه جذب کرد. آمریکا در مرحله بعدی نیز می‌خواهد همین سناریو را در قبال سایر کشورهای عربی از جمله قطر و حتی امارات نیز تکرار کند و باج‌خواهی از کشورهای عربی دومینووار ادامه خواهد داشت. از طرفی دیگر این مساله فارغ از تحولات منطقه نیز نمی‌تواند باشد. از یک طرف در شرایطی که بحران داعش در عراق و سوریه تقریبا در حال فروکش کردن و مدیریت است و از طرف دیگر با برقراری روابط نزدیک به روابط علنی، میان اسرائیل و عربستان به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها به دنبال تکمیل این سریال باج‌خواهی‌ها خواهند بود و سطح تهدیدات را در منطقه افزایش خواهند داد تا از این طریق سناریوهای احتمالی خود را تحقق بخشند. علاوه براین آن چیزی که عربستان در چارچوب پروژه مهار ایران ترسیم کرده بود، شکست خورده است، اما طبعا این کشور تلاش برای ایجاد فضای تبلیغاتی ضدایرانی را ادامه می‌دهد. به طور کلی عربستان در ایجاد یک اجماع در منطقه خلیج فارس برای سد نفوذ ایران ناتوان شده است و تحقق هژمون عربستان که در این چند سال گذشته به دنبال آن بود، به تاریخ پیوسته است.
* کارشناس مسائل بین‌الملل