37 درصد در آرزوی شادی

نتایج نظرسنجی جدید ایسپا نشان می دهد که 63 درصد مردم از وضعیت شادی خود رضایت دارند اما حال روحی 37 درصد دیگر خوب نیست.
دکتر «مجید ابهری» رفتارشناس اجتماعی در گفت وگو با خراسان از  دلایل این آسیب و راهکار مدیریت آن می گوید
 
مصطفی عبدالهی- در گزارش‎ های سالانه «سطح شادبودن کشورها» که با حمایت سازمان ملل تهیه و منتشر می‏ شود، ما ایرانی‎ ها جایگاه چندان خوبی در بین دیگر کشورها نداشته ‎ایم، اما این موضوع اجتماعی نیازمند یک بررسی جدید و نظرسنجی داخلی بود تا وضعیت خودمان را بهتر ارزیابی کنیم؛ کاری که حالا مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) آن را انجام داده است. رهبر انقلاب: زندگیِ بی شادی و ‌لبخند، زندگی دوزخی است قبل از هر چیز بهتر است این باورمان را تقویت کنیم که شادی و لبخند، یک نیاز مهم در زندگی است و در حوزه اجتماعی هم باید مسئولان برای تقویت آن همت کنند. اهمیت این موضوع تا اندازه ‎ای است که رهبر انقلاب هم در دیدار سال 83 با مسئولان سازمان صداوسیما به آن اشاره کردند و فرمودند: «یکی از مقوله‌های بسیار مهم و یقیناً یکی از ضرورت‎های جامعه، لبخند است. لبخند یکی از نیازهای زندگی انسان است. زندگیِ بی‎ شادی و بی‌لبخند، زندگی دوزخی است. زندگی بهشتی، زندگی با لبخند است... .  شادی لازم است و باید آن را برای مردم تأمین کرد؛ منتها این کار برنامه‌ریزی می‎خواهد». البته ایشان در همان دیدار با مدیران سازمان صداوسیما، به ویژگی‎های طنز خوب به عنوان یک عامل ایجاد شادی در جامعه هم اشاراتی داشته ‎اند که در جای خود قابل بررسی است، اما نکته مهم، تاکید ایشان بر اهمیت شادی و لبخند در زندگی است و این رویکرد، وظیفه دستگاه‏ها و سازمان‌های مسئول برای توجه به این موضوع را دوچندان می‌کند. 63 درصد شاد و  37 درصد ناشاد شاید نتوان به پژوهش‎های بین‌المللی درباره مسائل اجتماعی کشور چندان اعتماد کرد اما حالا با افکارسنجی انجام‎ شده توسط ایسپا، می‎توان داده‎های اطلاعاتی یک منبع موثق داخلی را در اختیار داشت و به آن اتکا کرد. ایسپا این نظرسنجی را با جامعه آماری افراد بالای ۱۸ سال کل کشور (شهر و روستا) و با اندازه نمونه ۱۵۴۶ در تاریخ ۵ تا ۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ به شیوه مصاحبه تلفنی اجرا کرده و از پاسخگویان پرسیده است «با درنظر گرفتن همه چیز شما چقدر شاد هستید؟» نتایج نشان می‎دهد، ۱۲ درصد از پاسخگویان گفتند «خیلی شاد هستم» و۹/۵۰درصد نیز اعلام کردند «نسبتا شاد هستم»؛ یعنی وضعیت شادمانی حدود 63 درصد پاسخگویان خوب است. اما در مقابل ۶/۱۳درصد گزینه «خیلی شاد نیستم» و ۵/۲۳درصد گزینه «اصلا شاد نیستم» را انتخاب کرده ‎اند. شادتر بودن زنان و تحصیل کرده‎ ها نتایج به تفکیک گروه‎ها نشان می‎دهد، زنان تا حدودی نسبت به مردان شادترند. همچنین با افزایش سن افراد از میزان شادی کاسته می‎شود. افراد با تحصیلات دانشگاهی از افراد با تحصیلات غیردانشگاهی شادتر هستند.                گفت‎  وگو با دکتر «مجید ابهری» رفتارشناس اجتماعی         آن‎چه کرونا بر سر شادی آورد با دکتر  «مجید ابهری» گفت‎وگو می‎کنم؛ یک آسیب‎ شناس اجتماعی که فعالیت به عنوان مشاور کمیسیون اجتماعی مجلس را در کارنامه دارد و برای رسانه‎ های گروهی نیز به عنوان چهره‎ای قابل اعتماد و استناد شناخته می‎شود. از او درباره نتایج این نظرسنجی پرسیدم و او به‎ تفصیل دراین‎باره توضیحاتی ارائه کرد؛ البته این را هم می‎گوید که در یک نمونه ‎گیری کلی، آمار افراد ناشاد در جامعه بالای 50 درصد است. آن‎چه می‎خوانید ماحصل صحبت‎های ما با دکتر ابهری است:  * عامل اصلی این وضعیت در یک‎سال اخیر، بیماری مرگ‎ آفرین کروناست که تاکنون چندین هزار نفر از هموطنان ما را به کام مرگ کشانده یا در بیمارستان‌ها بستری هستند و وضعیت نامناسبی دارند. در این شرایط سخت که گاه با قرنطینه نیز همراه بوده است، نبود شادی‎های مجاز سبب شده مردم بیشتر در خود فرو بروند. * از سوی دیگر گرانی و فشارهای اقتصادی هم باعث کاهش نشاط اجتماعی شده است. با تبعاتی مثل: فشارهای اقتصادی، کاهش سطح درآمدها، کوچک شدن سفره‌های مردم، وجود حداقل یک یا دو فرد تحصیل‌کرده بیکار در هر خانواده و ... . * انتشار گسترده برخی اخبار تلخ اجتماعی مثل خودکشی‎ ها، فرزندکشی ‎ها و ... در کاهش نشاط مردم اثرگذار است. * بگو مگوها و اختلافات برخی مسئولان با هم نیز به گونه‎ ای است که نشاط مردم را نشانه می‎ رود و بازتاب آن به گونه ‎ای است که انگار مردم مقصر شرایط موجود هستند. انگار نه انگار که همین مسئولان و مدیران خودشان قصور و کوتاهی کرده ‎اند و مشکلات مردم ناشی از فقدان مدیریت آن‌هاست. باید فکری کرد * در چنین فضایی نیاز به شادی و نشاط داریم، اندک افرادی می‎گویند اسلام با شادی مخالف است، در حالی که در دین مبین اسلام تبسم و لبخند نوعی از احسان به شمار می‎ آید، پس چگونه چنین دینی می‎تواند با شادی مخالف باشد. * برای افزایش نشاط در جامعه باید در زمینه  حل مشکلات اقتصادی مردم تلاش شود. موضوع دیگر خودداری از انعکاس بعضی تضادهای درون دولتی و بگومگوهای سیاسی در سطح جامعه است، چرا که انتشار آن باعث اضطراب و استرس مردم می‏شود. * بخشی از مسئولیت هم بر دوش رسانه و به خصوص صدا و سیماست که باید با تولید برنامه ‎های مناسب، نشاط جامعه را به وضعیت مطلوب برساند. * با این‌گونه اقدامات برای افزایش نشاط، از بروز بسیاری آسیب‎های اجتماعی دیگر مثل اعتیاد و طلاق هم پیشگیری خواهد شد.