روزنامه آرمان ملی
1400/05/25
مخالفان ديروز برجام به دولت آمده‌اند؛ تحريم را چه می‌کنيد؟
آرمان ملی- احسان انصاری: کابینه پیشنهادی سیدابراهیم رئیسی در حال به مجلس معرفی شده که با واکنش‌های متفاوتی مواجه شده است. برخی از اصولگرایان با ضعیف‌خواندن لیست پیشنهادی به رئیسی انتقاد کرده‌اند و معتقدند وی می‌توانست کابینه بهتری را معرفی کند. بیشترین انتقادات نیز متوجه وزرای پیشنهادی اقتصاد، آموزش‌و‌پرورش، کار و رفاه اجتماعی و نیرو بوده است. از سوی دیگر رئیسی حسین امیرعبداللهیان، معاون سابق وزرات خارجه را که توسط ظریف عزل شده بود، به‌عنوان وزیر امورخارجه‌اش معرفی کرده است. این در حالی است که رویکرد سیاست خارجی ایران در شرایطی که مذاکرات برجام متوقف شده و دولت رئیسی به منابع مالی برجام برای حل مشکلات اقتصادی کشور نیاز دارد، حائز اهمیت است. «آرمان ملی» برای بررسی وضعیت کابینه پیشنهادی رئیسی با احمد حکیمی‌پور، عضو سابق شورای شهر تهران گفتوگو کرده است. حکیمی‌پور معتقد است: «پس از پیروزی رئیسی در انتخابات انتظار می‌رفت افرادی به‌عنوان وزرای کلیدی دولت جدید انتخاب شوند که با مشی دولت آقای روحانی متفاوت باشند. این وضعیت به‌خصوص درباره سیاست خارجی و شخص آقای ظریف وجود داشت. نباید انتظار داشت فردی مانند ظریف در دولت آینده وزیر امور خارجه باشد. جریان و افرادی که امروز در حال تشکیل دولت هستند سال‌ها در برابر برجام موضع‌گیری کرده‌اند و با آن مخالفند. این افراد معتقدند مسیری که دولت روحانی برای تحقق برجام در پیش گرفته بود اشتباه بوده و باید مسیر جدیدی را برای برجام در نظر گرفت. به همین دلیل وزیر جدید امور خارجه رویکرد متفاوتی نسبت به گذشته خواهد داشت. این در حالی است که واکنش‌های بین‌المللی نیز نسبت‌به انتخاب این افراد مثبت نبوده است». در ادامه ماحصل این گفتوگو را می‌خوانید. آیا آقای رئیسی برای انتخاب اعضای کابینه خود از همه ظرفیت‌های اصولگرایان استفاده کرده است؟ آیا این کابینه می‌تواند مشکلات کشور را در آینده حل کند؟هر رئیس‌جمهوری با توجه به دیدگاهی که دارد، به‌صورت طبیعی حق دارد همکاران خود را در دولت انتخاب کند و این وضعیت برای آقای رئیسی نیز وجود دارد. در شرایط کنونی آقای رئیسی لیست وزرای پیشنهادی خود را به مجلس ارائه داده و باید منتظر ماند و دید مجلس با چه رویکردی به بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی خواهد پرداخت و در نهایت چه خروجی‌ای خواهد داشت. به هر حال دولت آقای رئیسی در ابتدای راه است و هنوز برای قضاوت زود است. باید به این دولت فرصت داد که به چه‌میزان به وعده‌هایی که به مردم داده عمل خواهد کرد. برخی از وزرای پیشنهادی جوان هستند و چهره‌های جدیدی به‌شمار می‌روند. این در حالی است که برخی وزرا در گذشته وزیر بوده‌اند و سابقه مدیریتی در سصطح کلان در کارنامه آنها مشاهده میشود. کمیسیون‌های تخصصی مجلس براساس مأموریتی که هر وزارتخانه دارد، باید وضعیت وزرای پیشنهادی را مورد بررسی قرار بدهد و در نهایت درباره آن تصمیم‌گیری صورت گیرد. مجلس باید تشخیص بدهد فردی که به‌عنوان وزیر پیشنهاد شده آیا از توانایی کافی برای مدیریت یک وزارتخانه برخوردار است یا خیر. من کابینه معرفی‌شده را کابینه ائتلافی می‌دانم و معتقدم گروه‌هایی که در انتخابات ریاست‌جمهوری1400 از رئیسی حمایت کرده‌اند هر‌کدام در کابینه معرفی‌شده سهم دارند. اینکه این کابینه ائتلافی چگونه می‌تواند با هم هماهنگ باشد و کدام یک از وزرا می‌توانند از مجلس رأی اعتماد بگیرد موضوعی است که در آینده مشخص خواهد شد. این موضوع به هماهنگی بین اعضای دولت و دولت و مجلس باز‌می‌گردد. هنگامی ما می‌توانیم درباره عملکرد کابینه و انتخاب‌هایی که آقای رئیسی کرده‌اند اظهارنظر کنیم که عملکرد آنها مشخص شده باشد و کارنامه آنها قابل‌ارزیابی باشد.
کابینه ائتلافی رئیسی شامل چه گروه‌هایی میشود؟ چه گروه‌هایی در موفقیت رئیسی در انتخابات نقش داشته‌اند؟
اصولگرایان در انتخابات از آقای رئیسی حمایت کرده‌اند. با این وجود دیدگاه طیف‌های مختلف اصولگرایی متفاوت بود و همه از یک روش پیروی نمی‌کردند. واقعیتی که وجود دارد این است که در کابینه آقای رئیسی به‌جای اینکه برای جایگاه‌ها به‌دنبال افراد مناسب باشند و فرد اصلح را انتخاب کنند به دنبال این بوده‌اند که برای افراد جایگاه در نظر بگیرند. این وضعیت در دولت‌های گذشته نیز وجود داشته و اغلب روسای‌جمهور با چنین رویکردی اعضای کابینه خود را معرفی می‌کردند. اغلب روسای‌جمهور به دنبال این بوده‌اند که برای یک فرد خاص حتمأ یک جایگاه در دولت خود پیدا کنند. اینکه یک رئیس‌جمهور به‌دنبال این باشد که برای یک فرد جایگاه پیدا کند با اینکه برای جایگاه یک فرد شایسته پیدا کند دو رویکرد متفاوت است. به نظر می‌رسد این وضعیت که در دولت‌های گذشته وجود داشته در دولت جدید نیز وجود دارد. این موضوع یکی از چالش‌های دولت‌های پس انقلاب بوده که کم‌و‌بیش در دولت‌ها وجود داشته است.
آیا کابینه آقای رئیسی را می‌توانیم یک کابینه معتدل اصولگرایی بدانیم یا اینکه دوز رادیکالیسم در این کابینه بر جنبه اعتدالی آن غلبه خواهد داشت؟
آقای رئیسی تلاش کرده‌اند جوان‌گرایی را در دولت خود رعایت کنند. از سوی دیگر توجه به تخصص‌گرایی صورت گرفته و از چهره‌های جدید استفاده شده است. این کابینه در راستای تعاملات و چانه‌زنی‌های درون‌جریانی تشکیل شده است. با این وجود شواهد و قرائن نشان می‌دهد احتمال اینکه کار برخی از وزرای پیشنهادی در مجلس به مشکل بخورند وجود دارد. برخی از وزرا حتی اگر موفق شوند از مجلس رأی اعتماد بگیرند این احتمال وجود دارد که با رأی پائینی این رأی را به دست بیاورند. اگر به فضای مجازی دقت کنیم متوجه می‌شویم انتقادها نسبت به برخی از وزرای پیشنهادی از جمله وز‌ارت آموزش‌و‌پرورش و اقتصاد زیاد بوده و برخی نمایندگان مجلس نیز نسبت به لیست پیشنهادی انتقادهایی را مطرح کرده‌اند. ما منتظر هستیم وضعیت وزرای پیشنهادی را در عمل مشاهده کنیم که چه قابلیت‌هایی دارند و در نهایت چه عملکردی از خود برجای خواهند گذاشت.
با توجه به شرایط کشور انتخاب سه وزیر امور خارجه، اقتصاد و کشور حائز اهمیت بوده است. آیا رئیسی انتخاب‌های مناسبی برای این سه وزارتخانه مهم انجام داده است؟ در این زمینه چه چالش‌هایی در آینده وجود خواهد داشت؟
واقعیت این است که انتخاب برخی از وزرا برای وزارتخانههای مهم تنها در اختیار دولت نیست و از بیرون نیز در این زمینه نقش‌آفرینی‌هایی صورت می‌گیرد. برخی از وزرا نیز با مشورت با رهبری انتخاب می‌شوند. این رویکردی بوده که در‌گذشته نیز وجود داشته و روسای‌جمهور گذشته نیز در انتخاب برخی وزارتخانههای مهم با رهبری مشورت می‌کردند و دیدگاه ایشان را جویا می‌شدند. در شرایط کنونی مهمترین دغدغه مردم مسائل معیشتی و اقتصادی است. به همین دلیل انتخاب تیم اقتصادی دولت که شامل وزرای اقتصاد، صمت، کار و رفاه اجتماعی، رئیس کل بانک مرکزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه میشود، از اهمیت زیادی برخوردار است. نکته مهمتر هماهنگی بین تیم اقتصادی در اتخاذ تصمیم‌گیری و اجراست. هنوز مشخص نیست آیا این هماهنگی بین تیم اقتصادی دولت سیزدهم به وجود خواهد آمد یا خیر. واقعیت این است که دولتی که آقای رئیسی به مجلس معرفی کرده همه بضاعت جریان اصولگرایی نیست. وزرای پیشنهادی از نظر تخصصی و تجربه معدل‌کل جریان اصولگرایی نیست و ضعیف‌تر نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد همه طیف‌هایی که در انتخابات از آقای رئیسی حمایت کرده‌اند در کابینه حضور ندارند. این احتمال نیز وجود دارد که رئیسی برای جوان‌گرایی و پوست‌اندازی در مدیریت کشور این افراد را به عنوان وزرای پیشنهادی خود معرفی کرده‌اند. البته ما برای دولت آینده آرزوی موفقیت می‌کنیم و امیدواریم وزرایی که از مجلس رأی اعتماد می‌گیرند، بتوانند عملکرد قابل‌قبولی از خود ارائه بدهند و مشکلات پیش‌روی کشور را حل کنند.
چرا کابینه معرفی‌شده را معدل کل جریان اصولگرایی نمی‌دانید؟ آیا سهم‌خواهی‌های اصولگرایان اجازه نداده رئیسی گزینه‌های مورد نظر خود را انتخاب کند؟
مجموعه فعل‌‌و‌انفعالاتی که در حاشیه شکل‌گیری دولت انجام میشود، باعث شده است نیروهای تصمیم‌گیر درنهایت به این لیست برسند. سهم‌خواهی یکی از این دلایل است. البته نمی‌توان همه دلایل انتخاب این کابینه را به سهم‌خواهی گره زد. با این وجود به ظواهر و تجربیات ظاهری افراد توجه شده و تجربه فدای برخی از شعارها شده است. برخی تلاش می‌کنند ظاهر خوبی از کابینه ارائه بدهند و با عناوینی مانند جوان‌گرایی و شعارهایی که برخی وزرای پیشنهادی مطرح می‌کنند ظاهر کابینه را بین افکار عمومی موجه جلوه بدهند. کنشگران سیاسی در ایران مدت‌هاست به جای اینکه به‌صورت عقلایی تصمیم‌گیری کنند بیشتر در واکنش به فضای مجازی و مطالبی که در شبکه‌های اجتماعی مطرح میشود تصمیم‌گیری می‌کنند. این مسأله دارای اهمیت است که باید مورد واکاوی قرار گیرد و در آینده از این رویکرد خودداری شود. به هر حال برخی مطالب در فضای مجازی منتشر میشود که اساس و بنیان صحیحی ندارد و بیشتر گمانه‌زنی و بیان دیدگاه است. این در حالی است که نیت و مقصد بیان دیدگاه‌ها نیز مشخص نیست. به همین دلیل کنشگران سیاسی نباید اولویت‌های تصمیم‌گیری خود را به مطالب منتشر شده در فضای مجازی بدهند.
سیاست خارجی دولت رئیسی و رویکردی که قرار است در این زمینه اتخاذ شود، دارای اهمیت زیادی است. این در حالی است که مذاکرات برجام به دلیل انتقال دولت در ایران متوقف شده و اگر رئیسی بخواهد مشکلات اقتصادی را حل کند، چاره‌ای جز ادامه مذاکرات با کشورهای غربی ندارد. با توجه به‌شناختی که از آقای امیرعبداللهیان وجود دارد، رویکرد سیاست خارجی دولت آینده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
انتخاب فردی مانند آقای امیرعبداللهیان قابل‌پیش‌بینی بوده است. پس از پیروزی رئیسی در انتخابات انتظار می‌رفت افرادی به‌عنوان وزرای کلیدی دولت جدید انتخاب شوند که با مشی دولت آقای روحانی متفاوت باشند. این وضعیت به‌خصوص درباره سیاست خارجی و شخص آقای ظریف وجود داشته است. نباید انتظار داشت فردی مانند ظریف در دولت آینده وزیر امور خارجه باشد. جریان و افرادی که امروز در حال تشکیل دولت هستند سال‌ها در برابر برجام موضع‌گیری کرده‌اند و با آن مخالفند. این افراد معتقد بودند مسیری که دولت روحانی برای تحقق برجام در پیش گرفته بود اشتباه بوده و باید مسیر جدیدی را برای برجام در نظر گرفت. به‌همین دلیل وزیر جدید امور خارجه رویکرد متفاوتی نسبت به گذشته خواهد داشت. این در حالی است که واکنش‌های بین‌المللی نیز نسبت به انتخاب این افراد مثبت نبوده است. جریان اصولگرایی مدت‌هاست مخالفت‌های خود را با مسائلی مانند برجام و پذیرش اف‌ای‌تی‌اف نشان داده و در نهایت نیز موفق شده‌اند کشور را به‌صورت یکدست در اختیار بگیرند. امروز همه قوا در اختیار اصولگرایان قرار دارد. به همین دلیل نیز زمان مناسبی است که دیدگاه‌های خود را بروز و ظهور بدهند و نشان بدهند چرا با مسیری که آقای روحانی در سیاست خارجی در پیش گرفته بودند مخالفت می‌کردند. در شرایط کنونی کشور با چالش‌ها و بحران‌های مهمی از جمله بحران کرونا، مشکلات اقتصادی و معیشتی، مشکلات سیاست خارجی و بحران‌های زیست‌محیطی مواجه است که کار مدیریت کشور را برای دولت آینده سخت کرده است. امروز جریانی که در گذشته منتقد اصلاح‌طلبان و مشی دولت روحانی بوده به صورت یکدست حکومت را به دست گرفته است. در چنین شرایطی انتظار می‌رود اصولگرایان بتوانند مشکلات کشور را حل کنند. به هر حال یکدستی قدرت برای دولت رئیسی یک فرصت تلقی میشود که کمتر دولتی از آن بهره برده است و این موضوع می‌تواند برای دولت آینده زمینه‌ساز تصمیم‌گیری‌های مهمی باشد. اصلاح‌طلبان نیز امیدوارند دولت جدید بتواند مشکلات کشور را حل کنند و برای آنها آرزوی موفقیت می‌کنند. بدون‌تردید زمان بسیاری از مسائل را نشان خواهد داد که آیا رویکردی که اصلاح‌طلبان و دولت روحانی در پیش گرفته بودند صحیح بوده یا راهکارهایی که اصولگرایان در قامت دولت رئیسی با آن مواجه هستند صحیح است.
آیا این احتمال وجود دارد که وزیر جدید خارجه در راستای مذاکرات برجام حرکت نکند و مسیر دیگری در پیش بگیرد؟
واقعیت این است که وزیر خارجه در ایران بیشتر مجری سیاست‌های کلی نظام است و به‌شخصه نمی‌تواند مسیر سیاست خارجی را تغییر بدهد. به‌همین دلیل باید منتظر بود که نظام در نهایت چه تصمیمی درباره مذاکرات و آینده برجام خواهد گرفت. بنده وزیر امور خارجه را فردی تعیین‌کننده در جهت‌گیری سیاست خارجی کشور نمی‌دانم و معتقدم وزیر امور خارجه بیشتر نقش اجرایی دارد و سیاست‌های کلی نظام را در این زمینه اجرا خواهد کرد.
مهمترین چالش‌های پیش‌روی دولت رئیسی را درکوتاه‌مدت و بلند‌مدت چه می‌دانید؟
در کوتاه‌مدت مهمترین چالش دولت رئیسی مهار بحران کرونا و واکسیناسیون عمومی است. در شرایط کنونی وضعیت کرونا در کشور بحرانی است و اگر دولت جدید در این زمینه اقدامات مناسبی انجام ندهد عمق این بحران روزبه‌روز بیشتر خواهد شد و تلفات انسانی بیشتری به همراه خواهد داشت. از سوی دیگر چالش مهم پیش‌روی دولت مسائل اقتصادی و معیشتی است. دولت جدید باید بتواند آرامش را به بازار و محیط کسب و کار بازگرداند تا مردم احساس کنند در کار آنها گشایشی صورت گرفته و مشکلات آنها در حال حل شدن است. در کنار این مسائل چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نیز وجود دارد. در 100 روز ابتدایی شکل‌گیری دولت مشخص میشود آیا دولت رئیسی در مسیری حرکت می‌کند که مشکلات مردم حل شود یا خیر.
سایر اخبار این روزنامه
منتظر تصوير ديگري از کابل باشيد
مخالفان ديروز برجام به دولت آمده‌اند؛ تحريم را چه می‌کنيد؟
وزراي رئيسي خيلي شناخته شده نيستند
پارتی‌بازی و رشوه هرگز قابل تحمل نیست
موافقت حداکثری با کابینه
قرار بر تعطيلي مطلق بود نه نصف و نيمه
فرزاد بیاد؛ عادل نیاد
وزرای پیشنهادی در مسیر تحقق اهداف به‌جز...
ویژگی‌های تیم اقتصادی دولت سیزدهم
مجازات قتل‌های شبه عمد کرونایی
شاخص‌های یک اقتصاد سالم و پویا
سخنی با رئیس‌جمهور در باب انتخاب وزیر جوان
