آیا هنرستان دخترانه سوره دیگر بازیگر تربیت نخواهد کرد؟ جنجال «بن‌بست خوشبختی»

گروه فرهنگ و هنر – چند روز است که ماجرای هنرستان دخترانه سوره در فضای مجازی غوغا به پا کرده است. اما موضوع از چه قرار بود؟ خبرهایی مبنی بر حذف رشته نمایش از میان رشته‌های هنرستان دخترانه سوره منتشر شد که واکنش‌های زیادی را از سوی اهالی هنر را به دنبال داست و بسیاری از دانش‌آموزان و فارغ‌التحصیلان این هنرستان نسبت به حذف رشته مورد نظر اعتراض کردند.
هنرستان سوره، زادگاه تبلور هنر بسیاری از بازیگرانی است که این روزها به عنوان سوپراستارهای نسل تازه سینما از آن‌ها یاد می‌شود. دخترکان نوجوانی که از همان روزها آرزوی بازی روی صحنه تئاتر یا مقابل دوربین را در سر داشتند و با ورود به هنرستان دخترانه سوره به دنبال آرزوهایشان رفتند و این روزها نتیجه‌اش را هم می‌بینند. اما چهارشنبه سوم شهریورماه خبرهایی مبنی بر حذف رشته نمایش از میان رشته‌های هنرستان دخترانه سوره منتشر شد که واکنش‌های زیادی را از سوی اهالی هنر از جمله امیر جدیدی، ستاره پسیانی، اشکان خطیبی، سجاد افشاریان، الهام پاوه‌نژاد و… در فضای مجازی برانگیخت و بسیاری از دانش‌آموزان و فارغ‌التحصیلان این هنرستان نسبت به حذف رشته مورد نظر اعتراض کردند.
در چند سال گذشته بارها و بارها کیفیت آموزشی رشته هنرهای نمایشی در دانشگاه‌ها، پذیرش بی‌رویه دانشجو در رشته‌های مرتبط مورد انتقاد و گلایه دانشجویان، اساتید و کارشناسان هنرهای نمایشی قرار داشته است، از سوی دیگر حذف برخی شاخه‌های هنرهای نمایشی مثل تعزیه و هنرهای آیینی و سنتی در دانشگاه‌ها نیز مورد انتقاد بوده و خیلی از هنرمندان این رشته بر لزوم تعریف واحدهای تخصصی این هنرها در دانشگاه تاکید داشتند. اما عجیب است که انگار برای رفع این دغدغه‌ها به جای اصلاح و بازتعریف آنچه موجود است، به حدف از پایه‌ اقدام می‌شود.
همین چند روز قبل بود که محسن هاشمی، هنرمند پیشکسوت تعزیه، گفته بود: بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر از هنرهای سنتی و آیینی غافل شده‌اند به طوری که دانشجویان رشته تئاتر و موسیقی از تعزیه اطلاعات اندکی دارند و این بسیار ناراحت کننده است. او با انتقاد از حذف درس تعزیه در دانشگاه گفته بود در شرایطی که تعزیه از دروس دانشگاه حذف شده باید چه کنیم؟ باید این تظلم خواهی را به کجا ببریم؟ آیا از تعزیه غنی‌تر و فاخرتر در هنرهای نمایشی وجود دارد؟


نکته ای که هاشمی مطرح کرده در خصوص رشته‌های دیگر هنرهای نمایشی مثل نمایش‌های ایرانی نیز مطرح است. شهریور دو سال قبل بهمن نامور مطلق - مدیر و مسئول راه‌اندازی دانشگاه فرشچیان - از دایر شدن رشته هنرهای نمایشی سنتی در این دانشگاه خبر داده بود. این تصمیم در پی انتقادها از حذف تعدادی از واحدهای درسی مربوط به نمایش ایرانی در دانشگاه‌ها رخ داد، اما حال به دلیل کرونا یا مسائل دیگر، هنوز این اتفاق عملی نشده است.
بنابراین از آنجا که چنین سابقه‌ای وجود دارد، بسیاری از هنرمندان، هنرجویان قدیمی و فعلی هنرستان سوره موقتی بودن حذف رشته هنرهای نمایشی را آن هم به دلیل بازنگری و افزایش کیفیت دروس، باورکردنی نمی‌دانند. بسیاری از فارغ‌التحصیلان، هنرجوها و مدرسان این هنرستان اشاره دارند که این «خانه» برای دخترها بسته شده و مدعی هستند این اتفاق به خاطر تصمیم گیری کسانی است که نمی‌خواهند دخترها در رشته سینما و تئاتر تحصیل کنند چرا که گویا این حذف فقط برای دخترها انجام شده است.
آنها با انتشار عکس و فیلم از خاطرات خوشی یاد کردند که در این هنرستان هنگام تحصیل در رشته هنرهای نمایشی داشتند و حالا نگران این هستند که تصمیم توقف ثبت نام ورودی جدید برای رشته هنرهای نمایشی، آغازی برای حذف تحصیل در این رشته در تاریخ تئاتر کشور بویژه برای دخترها باشد.
یکی از هنرمندانی که از حذف رشته از هنرستان سوره انتقاد داشته، علی‌اصغر دشتی، مدرس و کارگردان تئاتر، است که در یادداشتی در صفحه شخصی خود نوشته است: حوزه هنری سال‌ها پیش گرایش بازیگری را به دلایل واهی از دانشگاه سوره حذف کرد. سال‌های سال بچه‌های کارگردانی در دانشگاه با سختی نبود بازیگر مواجه بودند. زمان گذشت تا دانشگاه‌های دیگر رشته‌ای شدند و بازیگری - کارگردانی در هم ادغام و به یک رشته تبدیل شدند. مدتی دانشگاه سوره به همان روال قبل پیش رفت تا زمانی که گویا گفتند باید رشته بازیگری - کارگردانی داشته باشید. حوزه هنری هم چون نمی‌خواست بازیگری داشته باشد، زد آن یکی چشم را هم کور کرد و کارگردانی را هم حذف کرد و الان چندین و چند ترم است که دانشگاه سوره ورودی کارگردانی ندارد. او که در یادداشت خود «هنرستانی بودن» را یک «زیست تحصیلی غریب» و برخوردار بودن از یک جور «ملیت» و «هویت» داشتن تعبیر کرده، نوشته است: من یک «هنرستانی‌» هستم و ضمن محکوم کردن این تصمیم غیر عقلانی (که البته امیدوار به تجدیدنظر در آن هستم) از همین جا اعلام می‌کنم به تمام دخترانی که به خاطر این تصمیم سبکسرانه شانس و رویای رفتن به هنرستان نمایش را از دست می‌دهند - در همراهی با دیگر همکارانم - من نیز به شکل رایگان و در حد توان و تخصص‌ام تئاتر تدریس خواهم کرد.
البته مسئولان حوزه هنری به دغدغه‌های ایجاد شده پاسخ دادند. سید حسام الدین حسینی، مدیرکل ارتباطات و رسانه حوزه هنری، درباره صحت خبر مطرح شده درباره تعطیلی گروه هنرهای نمایشی هنرستان دخترانه سوره، گفت: بحثی درخصوص توقف یکساله فعالیت‌های گروه هنرهای نمایشی هنرستان مطرح شد ولی واکنش‌های جمعی از هنرجویان سابق و هنرمندان به گونه‌ای است که گویی قصد ما ممنوعیت فعالیت دخترها در حوزه هنرهای نمایشی است در حالی‌که اصلا اینگونه نیست. وی یادآور شد: هنرستان سوره هنرستانی دخترانه است و توقف یک ساله فعالیت گروه هنرهای نمایشی هنرستان ربطی به قضیه جنسیتی ندارد. حسینی با بیان اینکه شرایط آموزش تئاتر در دوران کرونا خیلی فراهم نیست و پیچیدگی‌ها و دشواری‌هایی دارد، افزود: از طرف دیگر موضوعی که مدنظر ما قرار گرفت ماجرای کیفیت آموزشی خود ما است. طی سال‌های گذشته هنرجویان متعددی در رشته‌های دیگر هنرستان دخترانه سوره نظیر هنرهای تجسمی و سینما وارد دانشگاه شدند ولی در رشته هنرهای نمایشی این خروجی را نداشتیم که ضعف ما است و باید اصلاح شود. مدیرکل ارتباطات و رسانه حوزه هنری تاکید کرد: هنرستان دخترانه سوره تعطیل نیست و حتی در رشته‌های سینما و گرافیک ظرفیت بیشتر شده است اما در رشته تئاتر تا یک سال تحصیلی فاصله می‌گیریم تا دوستان بازنگری و برنامه‌ریزی های لازم را در جهت ارتقای سطح کیفی آموزش هنرهای نمایشی در هنرستان انجام دهند. البته هنرجویانی که ورودی بالاتر گروه هنرهای نمایشی هنرستان هستند به تحصیل خود ادامه می دهند و فقط ورودی جدید نخواهیم داشت. وی در پایان سخنان خود تصریح کرد: ما مساله و مشکلی با هنر نداریم و طالبان نیستیم. هنرستان دخترانه سوره تعطیل نیست و به فعالیت خود ادامه می‌دهد و حتی رشته‌های هنری دیگر خود را توسعه داده است. گرچه مسئولان سوره قول بازگشت مجدد گروه هنرهای نمایشی را در هنرستان سوره داده‌اند اما باید منتظر ماند و دید آیا سال دیگر به قول خود عمل می‌کنند یا خیر.