افزایش قیمت خودرو؛ طنزی که به آن عادت کرده‌ایم

مسلم تقوی- پرتیراژترین و پرفروش‌ترین خودروهای ایران، مدل‌هایی هستند که پلتفرم‌شان 40 سال پیش طراحی‌شده است. ضعف مدیریتی در خودروسازی ایران منتج به شرایطی شده است که اکنون خودروی شایسته‌ای باقیمت مناسب برای استفاده مردم در بازار وجود ندارد. وخامت شرایط زمانی درک می‌شود که به گفته مدیران نه‌تنها قرار نیست تولید پراید (دارنده آمار بیشترین تصادف‌ و مرگ‌های جاده‌ای) و پژو 405 (خودرویی که پس از 40 سال کیفیت آن روزبه‌روز پایین‌تر آمده است) متوقف شود، بلکه خودروسازان به خاطر جبران مدیریت اشتباه‌ در سال‌های گذشته و پایین آوردن بهره‌وری این صنعت، تقاضای افزایش قیمت را همواره تکرار می‌کنند.
در سال‌های گذشته تولید خودرو در ایران از مرز یک و نیم میلیون گذشت. اتفاقی که به کمک رشد اقتصاد و صنعت آمد. ولی کمبود تقاضا در سال‌های بعد دولت را مجبور کرد وام خودرو پرداخت کند تا انبارهای خودروسازان خالی شود. طبیعتاً برای این افزایش تولید به یک‌ونیم میلیون دستگاه تجهیزات، خطوط و نیروی کار بیشتری در نظر گرفته‌ شده بود و سایت‌هایی هم بدون توجیه اقتصادی تاسیس‌شده بودند که حال با کاهش تولید این سایت‌ها دیگر همان بهره‌وری پایین سابق را هم نداشتند ولی باید حفظ می‌شدند؛ چراکه مسئله نیروی کار در خودروسازی بنا به باوری مسئله امنیت ملی است! حال خودروسازان برای جلوگیری از ورشکست شدن به دلیل تصمیمات کارشناسی نشده گذشته، باید قیمت خودروها را افزایش دهند. دراین‌باره می‌توان به صحبت‌های روز گذشته محسن صالحی‌نیا، معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت اشاره کرد که از قطعی نبودن توقف خط تولید دو خودروی پراید و پژو ۴۰۵ در دی‌ماه سال ۱۳۹۷ خبر داده و اعلام کرده‌ بود: «برخی خودروسازان درخواست افزایش قیمت خودروهای خود را به شورای رقابت ارائه کردند. قرار نیست خصوصی‌سازی خاصی در صنعت خودرو اتفاق بیفتد و باید بدانیم که سهم دولت در مورد 2 شرکت خودرویی زیر ۲۰درصد است.»
به سخنان معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت باید این نکات را اضافه کرد که نزدیک به 90درصد بازار خودرو ایران در اختیار این 2 شرکت بزرگ است و همواره مدیرها و مدیریت این خودروسازان توسط دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین‌شده است. صنعت خودروی ایران همیشه با دو بهانه اشتغال‌زایی و کمک به رشد اقتصادی از دولت رانت گرفته است و در دهه‌های گذشته با منع واردات یا در بهترین حالت با دیوار تعرفه‌ای بلند (تا بیش از 120درصد) برای خودروهای وارداتی با استدلال کمک به صنعت خودروی داخلی، مردم را حتی از تکنولوژی‌های سه چهار دهه صنعت جهانی خودرو محروم کرده‌اند. در هر دوره‌ای نیز که قرار بود اتفاقی اساسی در صنعت خودرو بیفتد، به دلایلی جلوی آن گرفته ‌شد. زمانی قرار بود تندر90 باقیمت کمتر از پژو 405 جایگزین پیکان شود که به رنو اجازه داشتن خط تولید در ایران را ندادند و این محصول توسط دو خودروساز بزرگ مونتاژ و به شکل کنونی قیمت‌گذاری شد. اگرچه رنو هنوز قصد دارد در ایران کار خود را ادامه دهد و شاید این تنها کورسوی امید برای خروج این صنعت از انحصار باشد. با این تفاسیر اگر در کابینه آینده تغییر مثبتی در وزارت صنعت رخ ندهد و برای سیاست‌ها و مدیریت صنعت خودرو تغییری اساسی صورت نگیرد، دور از انتظار نیست که خودروسازان قیمت‌ همین خودروها را باز بالاتر ببرند و اگر هم شورای رقابت به آن‌ها اجازه ندهد، با کشیدن دستی بر صورت خودروهای قدیمی، آن را با قیمتی جدید به بازار عرضه کنند.