مذاکرات وین و دشواری‌های پیش رو

حسن هانی‌زاده تحلیلگر مسائل بین‌الملل مذاکرات ایران و کشورهای 1+4 در وین که از هشتم آذرماه جاری آغاز شده با یکسری پیچیدگی‌هایی همراه شده. با اینکه ایران سه سند مهم ارائه داده اما از میان این سه سند، دو سند سیاسی و اقتصادی مورد پذیرش قرار گرفت و تنها سند فنی مربوط به تاسیسات هسته‌ای کرج مورد و در مدار بحث کشورهای 1+4 قرار گرفته است. سندهای سیاسی و اقتصادی ایران آمادگی خود را برای بازگشت به تعهدات خود قبل از سال 2018 اعلام کرد و این مسئله، نقطه قوت مذاکرات بود. موضوع دیگر اعلام ایران مبنی بر یکهزار و 700 مورد تحریمی است که از سال 2018  واز زمان خروج آمریکا از توافقنامه برجام علیه ایران اعمال شده و غیرقانونی است. در این سند اقتصادی ایران تاکید کرده که این تحریم‌ها باید لغو شود. در نشست سه‌شنبه شب شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی دوره‌ای فعالیت هسته‌ای ایران دبیرکل سازمان ملل و معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل و اعضای شورای امنیت اتفاق نظر داشتند که ایران در طول ماه‌های گذشته به ویژه در شش ماه گذشته، همکاری قابل قبولی با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای داشته فلذا آمریکا باید بخش‌هایی از تحریم‌ها از جمله مسئله فروش نفت ایران را لغو کند و ایران یکسری استثناهای در مورد فروش نفت از آمریکا و جامعه جهانی دریافت کند. از این‌رو قرار بر این شد که دبیرکل سازمان ملل، این موضوع را به طرف آمریکایی منتقل کند. به نظر می‌رسد که دبیرکل سازمان ملل نگاه کاملا مثبتی به روند مذاکرات وین داشته و یک نگاه کاملا مثبتی هم در شورای امنیت سازمان ملل در مورد قطعنامه 2231 وجود دارد. فلذا نگاه‌ها و فهمی که جامعه جهانی و کشورهای 1+4 نسبت به روند مذاکرات وین دارند، افزایش پیدا کرده و آمریکا در انزوا قرار گرفته به دلیل اینکه آمریکا با خروج از برجام درواقع قوانین بین‌المللی را نقض کرده و باید در راستی آزمایی‌هایی که صورت خواهد گرفت برای ابراز حسن نیت خود بخش مهمی از تحریم‌ها را لغو کند. اما در رابطه با مسئله تاسیسات کرج طبیعتا یکسری نگرانی‌هایی از سوی تروئیکای اروپا انگلیس، فرانسه و آلمان وجود دارد و این کشورها مدعی هستند که در مورد نیروگاه کرج، ایران با آژانس همکاری لازم را نداشته. کمیته‌هایی که الان تشکیل شده و کارگروه‌های فنی در حال ارائه توضیحات لازم به کشورهای 1+4 به‌ویژه سه کشور اروپایی هستند تا بتوانند سوءفهمی که حاصل شده را برطرف کنند. تاکنون مذاکرات به‌رغم وجود دشواری‌ها، روند مناسبی را طی کرده و پیش‌بینی می‌شود که تا روزهای آینده و تا قبل از پایان سال 2021 میلادی اتفاقات قابل قبولی در پیش باشد و بخشی از تحریم‌ها لغو خواهد شد و ایران خواهد توانست با افزایش صادرات نفت خود به یک نقطه قابل قبولی به لحاظ اقتصادی برسد. اما به هر حال پیچیدگی‌ها زیاد است و لابی صهیونیستی هم به شدت بر روی کشورهای اروپایی فشار می‌آورد تا امتیازی به ایران داده نشود ولی به دلیل اختلاف‌نظری که بین آمریکا و نخست‌وزیر اسرائیل وجود دارد به نظر می‌رسد که این تلاش‌ها شکست خواهد خورد و یک موفقیت خوبی و خروجی قابل قبولی از مذاکرات وین به‌دست خواهد آمد.