روزنامه آرمان ملی
1400/10/05
امیدواری‌ها به دورهشتم مذاکرات
قربان جاوید اوغلو تحلیلگر مسائل بین‌الملل دورهشتم مذاکرات در شرایطی شروع میشود که ایران با یک رویکرد نسبتا جدیدتری پا به وین می‌گذارد وآن‌طور که از قرائن برمی‌آید و رصد اخبار تحولات مذاکرات دور هفتم نشان می‌دهد، یک تفاهم نسبی به وجود آمده که تلفیقی است از مذاکراتی که در شش دور قبلی به نتیجه رسیده بود و پرانتزهای خالی که مانده بود و ایران هم اول می‌خواست آن را کنار بگذارد و با این رویکرد جلو رفته و مذاکرات را شروع کرده بود ولی به نظر می‌رسد نهایتا تحت شرایطی که احساس کرده بود پافشاری بر کنار گذاشتن آن موضوعی است که هیچکدام از اعضای دیگر 1+4 نمی‌پذیرند بنابراین به یک توافقی که حاصل آن شش دور مذاکره به‌اضافه برخی از پیشنهادات جدید ایران و اصلاحاتی که ایران داده، رسیده‌اند. هرچند از اینکه کدام پیشنهادات ایران اضافه شده، اطلاعی در دست نداریم ولی آن‌طور که در منابع غربی آمده بود یک تغییرات مختصری در آن شش دور دستاورد مذاکره قبلی ایجاد شده. نکته دوم اینکه شاهد یک جنگ روانی، تبلیغاتی بین ایران و آمریکا و متحدان آمریکا - سه کشور اروپایی - هستیم. آمریکا و اروپایی‌ها بیشتر درباره اینکه زمان دارد به پایان می‌رسد، صحبت می‌کنند و اینکه اگر زمان بگذرد و ایران به توسعه فعالیت هسته‌ای خود ادامه دهد، برجام از معنا و مفهوم خالی خواهد شد و احتمالا باید پایان یا مرگ برجام را اعلام کرد. از آن طرف هم آمریکایی‌ها در همین مدت چند تحریم جدید علیه شرکت‌ها و افراد ایرانی اعمال کردند و ایران هم در پاسخ به آن جنگ روانی و تبلیغاتی، اقداماتی از جمله مانوری که انجام داد و موشک‌هایی که پرتاب شد را دردستور کار قرارداد. هرچند این موضوع را میشود جزو جنگ روانی و تبلیغاتی قبل از دور هشتم مذاکرات ارزیابی کرد اما باید هم از جانب ایران و هم آمریکا مدیریت و کنترل‌شده باشد که به اصل مسئله آسیبی نرساند. البته اگر چنانچه پیشرفت یا سیگنال‌هایی که از سمت کشورهای منطقه به‌خصوص عربستان سعودی اخیرا دیدیم که در سفر آقای فواد حسین، وزیر خارجه عراق به ایران اعلام شد و آقای امیرعبداللهیان گفت که به سه نفر از ایرانی‌ها ویزا دادند و عربستان هم تائید کرد، نشانه‌های مثبتی است هرچند حواشی هم داشت که مربوط به ادعای آقای امیرعبداللهیان مبنی بر تاخیر در انتقال سفیر ایران در یمن به کشور بود و یک تبادل کلامی را بین ایران وعربستان به دنبال داشت و اگر این اتفاق نمی‌افتاد، شاید بهتر بود. امری که نشان می‌دهد احتمالا عربستانی‌ها هم درک کرده‌اند مذاکرات رو به پیشرفت باشد. نکته دیگر اینکه آقای فواد حسین در مصاحبه مطبوعاتی مشترک با امیرعبداللهیان صراحتا اعلام کرد که اقداماتی برای بهبود فضای مذاکرات انجام دادیم، به‌خصوص در مورد مسئله آمریکایی‌ها که پیغام‌هایی برده و آورده‌اند و پیشنهاد مذاکره مستقیم را مطرح کرد. از طرفی با اینکه آقای امیرعبداللهیان به این مسئله نپرداخت ولی به نظر می‌رسد شاید کشوری که متحد و همسایه ماست، اقداماتی چه در رابطه با مسائل مربوط به برجام یعنی بین ایران و آمریکا و چه مسائل منطقه‌ای انجام داده وتوصیه مشفقانه‌ای که به نظربه نفع ماست. به خاطر اینکه هم از نظر تاکتیکی و هم از انتقال پیام‌ها و مفاهیم، واسطه‌ها معمولا سابقه خوبی در انتقال درست یک پیام ندارند. برای اینکه هر کشوری برای خودش یک منافعی در سطح جهانی دارد که لزوما منطبق با دو کشور دیگر مثل ایران و آمریکا نیست. از این رو شاید صحیح‌ترین و بهترین راه مذاکره مستقیم است، همان‌طور که فواد حسین اعلام کرد. اما پیش‌بینی اینکه دور هشتم مذاکرات به کجا خواهد رسید را نمی‌توان گمانه‌زنی درستی کرد چون در یک فضایی که انتظار حداکثری از جانب دو طرف باشد، هم مذاکرات طولانی را خواهد کرد هم تفاهم را یک مقدار به تاخیر خواهد انداخت. منتها اگر چنانچه این گمانه‌زنی درست باشد که آمریکایی‌ها و طرف‌های غربی با گنجاندن برخی از پیشنهادات ایران در آن دو سندی که آقای‌باقری در دور هفتم ارائه کرده بود، موافقت کرده باشند، نشان‌دهنده این است که آنها واقعا مایل هستند این دیپلماسی را به عنوان بهترین گزینه برای حل و فصل مشکلی که الان دیگر در سطح جهانی است، به انجام برسانند. امری که نشان‌دهنده یک رویکرد مثبت از جانب غربی‌ها در پذیرش برخی پیشنهادات ایران در دستاورد شش دور قبل است. در این فضا می‌توان امیدهایی را پیش‌بینی کرد منتها به این مهم بستگی دارد که مدیریت مذاکرات و مطالبات چگونه باشد. تصور می‌کنم چنانچه در طرف ایرانی آن مواضع حداکثری لغو تمامی تحریم‌ها و مسئله هدفگذاری را بازگشت به برجام 2015 بگذارد که به نظرم به این نقطه رسیدیم چون آقای امیرعبداللهیان در مصاحبه‌ای اعلام کرد آمریکایی‌ها باید تمامی تحریم‌های برجامی را کنار بگذارند که رویکرد خوبی است واین اتفاق ممکن است، دست‌یافتنی باشد.هرچند شرایط الان با 2015 خیلی تفاوت پیدا کرده و کشورهای دیگری وارد این جریان شده‌اند و اسرائیل و عربستان مایلند که در مذاکرات نه به صورت مستقیم ولی سهیم باشند و با آمریکایی‌ها به طور مرتب در حال رایزنی هستند. ولی اگر ایران با عربستان طی یک تفاهمی بتوانند مشکلات خود را حل کنند، شاید بتوان گفت که بازگشت به برجام 2015 بهترین گزینه است. به‌خصوص که آمریکایی‌ها الان منتقد خروج از برجام توسط ترامپ هستند و حتی از زبان بلینکن هم شنیدیم که دارند خسارت‌های خروج ترامپ را از برجام را می‌‌پردازیم. این مسئله کمک می‌کند به یک تفاهمی اگرچه نه در دور هشتم بلکه در دور نهم برسیم. نکته آخر اینکه شرایط منطقه و جهان به گونه‌ای است که نمی‌توان انتظارداشت به برجام برسیم ولی مسائل منطقه‌ای و مسائل دیگر حل نشده باقی بماند. از این رو ایران باید درباره این مسئله تدبیری بیندیشد که چگونه می‌تواند بدون اینکه از مواضع اصولی خود کوتاه بیاید ولی از طریق دیپلماسی بتواند مابه ازای آن را از غربی‌ها بگیرد ونگرانی‌ها را حل کند. اتفاق جدیدی که افتاده و خبری که اعلام شده عربستان با چین در زمینه موشک‌های بالستیک همکاری می‌کند، موضع موشک‌های ایران را قابل مذاکره می‌کند. چون یکی از مسائل مهم در سطح جهانی، خلع سلاح کل منطقه است و این سوال مطرح میشود که چرا فقط تمرکز روی ماست، درحالی که عربستان به‌طور مخفیانه این کاررا انجام می‌دهد و منابع خبری غربی آن را اعلام کرده‌اند. ایران نمی‌تواند این مسئله را کنار بگذارد ولی بهتر است با توجه به فکت‌هایی که در منطقه وجود دارد، بتواند راه‌حل‌های دیپلماتیک پیدا کند.
سایر اخبار این روزنامه
٢هفته فرصت براي ٨ ميليون نفر
واقع بينی در سياست خارجی؟ - روسيه هم ممكن است ايران را قربانی كند
افزايش يارانه‌ها «دليل» مي‌خواهد
سیب زمینی ایـران هم برگشت خورد
با روزنامه«متناقض» برخورد مي‌شد
آقاي وزير! اشتغالزايي «دستوري» نمي‌شود
رئيسي مسير دلواپسان را نرفت
«محدوديت اختيارات عراق» براي ميانجيگري ايران و آمريكا
نتیجه مذاكرات هشتم؛ اوايل فوريه
چگونگی مهار تورم حذف ارز 4200 تومانی
دورنمای روابط ایران و عربستان
امیدواری‌ها به دورهشتم مذاکرات
ایرادهای حقوقی به طرح صیانت
آنسوی سردرگمی‌های سیاسی
