ماليات برسود سپرده‌ها با كدام منطق؟

آرمان‌ملی- محمدسیاح: دولت در بودجه 1401 منابع درآمدی از محل بودجه را 62 درصد افزایش داده است، این افزایش در حالی صورت گرفته که هیچیک از زیرساخت‌های لازم برای تحقق مالیات از همه بخش‌ها و سطوح جامعه طراحی و آماده‌سازی نشده است و همین امر به علاوه ساختار مشکل‌دار سازمان امور مالیاتی باعث فرار مالیاتی سالانه حداقل 100 هزار میلیارد تومان شده است. افزایش مالیات‌ها قطعا به بخش‌های مختلف فشار مضاعفی را وارد خواهد آورد به‌گونه‌ای که حتی پیش‌بینی شده دولت برای جبران کاهش درآمدهای مالیاتی خود که بخشی از آن در نتیجه تخفیفات و کاهش سهم دولت در مالیات بر ارزش افزوده رقم خواهد خورد تمرکز خود را بر روی مالیات بر سود سپرده‌های بانکی معطوف کند موضوعی که احتمالا می‌تواند فشارمضاعفی را به مردم وارد کرده و از سوی دیگر به چالش بانک‌ها و حرکت به سمت رشد بنگاهداری بینجامد از این‌رو پیش‌بینی‌های دولت برای درآمدهای مالیاتی با ابهام مواجه است و قطعا بدون زیرساخت‌ها با کسری بسیاری مواجه خواهد شد. وحید عزیزی، کارشناس امور مالیاتی در این باره به «آرمان‌ملی» گفت: بخش از مباحثی که درباره ردیف‌ها و تصمیمات مالیاتی در بودجه سال آینده مطرح شده نظیر کاهش پنج درصدی مالیات تولید در بودجه سنوات گذشته و همین سالجاری هم مطرح شده بود و تغییر جدیدی محسوب نمی‌شود. او با اشار به افزایش 62 درصدی درآمدهای مالیاتی در بودجه سال آینده ادامه داد: باید ردیف‌های مالیاتی به‌صورت جداگانه مورد بررسی قرار بگیرد و به‌طورکلی افزایش 62 درصدی مالیات‌ها موضوعی نیست که بتوان به‌راحتی آن را قابل تحقق دانست. چراکه برخی از ردیف‌های مالیاتی مطرح شده در بودجه امکان یا الزامات لازم را برای تحقق یا ندارند یا این امکان بسیار ضعیف است. عزیزی با بیان اینکه قانون جدید مالیات ارزش افزوده به‌تازگی ابلاغ شده است، تصریح کرد: در قانون جدید تغییراتی در بخش معافیت‌ها داشته یعنی معافیت‌ها کمتر شده است و اجرای سامانه معدیان و سامانه‌های فروشگاهی تا پایان سال باعث شده تا سازمان امور مالیاتی به این امید باشد که درآمد مالیاتی از این محل افزایش یابد. این کارشناس امور مالیاتی گفت: در مالیات بر واردات هم به‌دلیل تغییر نرخ ارز مبنای واردات از 4200 تومان به اعداد بالاتر امکان دارد درآمدی‌های بیشتری را برای دولت ایجاد کند و این هم تصمیمی ‌است که در بودجه سال آینده دیده می‌شود.   مالیات سود سپرده بانکی عزیزی در پاسخ به این پرسش که یکی از بخش‌های مطرح شده در حوزه درآمدهای مالیاتی، دریافت مالیات از سود سپرده‌های بانکی است، آیا این مالیات تاثیری بر سپرده بانک‌ها خواهد داشت، توضیح داد: در ردیف‌های بودجه معافیت مالیاتی سود سپرده‌های اشخاص حقوقی صرفا برداشته شده و این موضوع شامل همه سپرده‌ها یعنی اشخاص حقیقی، نمی‌شود. البته باید دید که این بند از بودجه در مجلس رای خواهد آورد یا نه. او ادامه داد: به‌طورمجموع تحقق یا عدم تحقق عدد درنظر گرفته شده برای درآمدهای مالیاتی کاملا بستگی به این دارد که درآمدهای مالیاتی دولت بخواهد با زیرساخت‌های اطلاعاتی چه کاری انجام دهد، به عبارت دیگر باید دید آیا دولت می‌تواند در سال آینده این زیرساخت‌ها و بانک‌های اطلاعاتی را تکمیل کند یا نه، از طرفی باید فرار مالیاتی را به شدت کاهش بدهد که اگر این کارها صورت بگیرد امید است که موفق بشود ولی درغیراینصورت اگر همین روال امسال و سال‌های گذشته در پیش گرفته شود تحقق بخش مالیاتی بودجه با علامت سوال همراه است. این کارشناس امور مالیاتی در واکنش به اینکه با عدم استقرار نظام مالیاتی و ادامه فرار مالیاتی سالانه 100 هزار میلیارد تومان منهای معوقات سال‌های گذشته، فرار مالیاتی چقدر در عدم تحقق درآمدهای مالیاتی بودجه‌ای پیش‌بینی شده موثر خواهد بود، گفت: زیرساخت‌های اطلاعاتی مهم‌ترین بخشی است که می‌تواند به افزایش سرانه دریافتی مالیات و رشد درآمدهای مالیاتی منجر شود و عکس آن هم یعنی هرگونه کمبودی در این عرصه باعث کاهش درآمدها می‌شود.   جبران کم‌کاری‌ها عزیزی توضیح کرد: مهم‌ترین زیرساخت در حال انجام قانون اجرای سامانه مودیان و سامانه‌های فروشگاهی است که در بخش مالیاتی شرکت‌ها و مشاغل و ارزش افزده با شفاف‌سازی خرید و فروش‌ها می‌تواند در افزایش درآمدهای مالیاتی موثر باشد. اگر دولت و وزارت اقتصاد در این باره سریع‌تر عمل کنند تا این سامانه تکمیل شود از فشارهای درآمدی مالیاتی کاسته خواهد شد. او ادامه ادامه داد: اگر قرار باشد در سال آینده بیش از مبالغی که در سال بودجه سالجاری درنظر گرفته شود باید زیرساخت‌های تکمیلی مانند شفافیت تراکنش و حساب‌های بانکی هم نهایی شود تا بتوان گفت که فرار مالیاتی به حداقل می‌رسد. این کارشناس امور مالیاتی در پاسخ به این پرسش که با توجه به آماده نبودن سیستم‌های مورد نیاز برای اخذ مالیات و نبود افق روشن برای تکمیل الزامات این موضوع، حرکت به سمت دریافت مالیات دریافت مالیات از سود سپرده ممکن است بانک‌ها را با بحران کمبود نقدینگی به‌دلیل مالیات و کاهش سپرده‌گذاری مواجه کند، گفت: سپرده‌های حقوقی شرایط سختی دارد یعنی به این سادگی نیست که بتوان این حساب‌ها را شفاف کرد، منتهی باید این مالیات بر این سود این سپرده‌ها را باید در کنار طرح مالیات بر عایدی بر سرمایه دید که در مجلس در حال پیگیری است و مکمل این طرح محسوب می‌شود. تا سایر بازارها تحت‌الشعاع قرار نگیرد هر چند که چون فقط سپرده‌های اشخاص حقوقی شامل مالیات می‌شود. عزیزی تاکید کرد: اگر این طرح به‌همراه مالیات برعایدی سرمایه به نتیجه برسند به‌نظر نمی‌رسد که خطری نقدینگی بانک‌ها را تهدید کند. این کارشناس امور مالیاتی در پاسخ به این پرسش که با توجه به ابهام در بخش‌های مختلف درآمدی دولت امکان دارد که با بروز کسری که محتمل است، فشار به بخش مالیات عمومی وارد شود، افزود: اگر زیرساخت‌ها به سرعت تکمیل شوند قاعدتا نیازی به فشار بیشتر به عموم مردم نیست. گرچه همین اعدادی هم که در بودجه مطرح شده اگر تحقق پیدا کند تا رسیدن به ظرفیت مالیاتی‌ای که اقتصاد کشور دارد و باید دیده شود فاصله زیادی داریم که رسیدن به آن نقطع مطلوب هم نیازمند اقدامات تکیملی و افزایش پایه‌های مالیاتی و تکمیل بیشتر زیرساخت‌ها است. مالیات‌ها بخش مهم درآمدهای دولت‌ها محسوب می‌شوند، سال‌هاست که دولت‌ها در مالیات‌ستانی عادلانه و برحسب شاخص‌های ثروت ناموفق عمل کرده و فشار این عدم موفقیت را هم به مردمی وارد شده است که کمترین برخورداری را از خدمات دولت‌ها داشته‌اند، به‌عبارت دیگر مردم تاوان ثروتمندان و کسانی‌که از پرداخت مالیات فرار می‌کنند را پرداخته و در قبال این مالیات آن خدماتی که باید را هم دریافت نکرده و نمی‌کنند. چراکه دولت‌ها در این بخش بسیار ضعیف عمل کرده و این روند به زیان همه مردم تمام می‌شود.