مذاکره مستقیم با آمریکا، از انکار تا ضرورت

سید وحید کریمی تحلیلگر مسائل بین‌الملل سیاست عدم مذاکره مستقیم با آمریکا شکل لجبازی سیاسی و دیپلماتیک پیدا کرده است. البته این راهبرد ارتباطی به دولت‌ها ندارد، چون مسئله مذاکره مستقیم با آمریکا و اساساً تعیین و تبیین مبانی سیاست خارجی فراتر از توان و اختیار دولت‌هاست. در این بین دولت‌ها و وزارت امورخارجه تنها مجریان راهبرد ایران هستند. اما نکته مهمتر اینجاست که دلیل ایجاد این رفتار در مذاکره مستقیم با آمریکا، شاید این باشد که ایران اساساً گفت‌وگو و مذاکره مستقیم با ایالات متحده را به معنای ایجاد ارتباط تهران و واشنگتن و بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور در پایتخت‌های همدیگر تلقی می‌کند در حالی که این مذاکرات مستقیم با هدف رفع بحران در پرونده‌های متعدد ایران در صحنه جهانی از پرونده فعالیت‌های هسته‌ای گرفته تا توان دفاعی و موشکی، نفوذ منطقه‌ای و... است. تا در صورت حل این بحران شاهد ثبات، امنیت و آرامش پایدار، هم در داخل کشور و هم در سطح منطقه باشیم. از این منظر اگر به مذاکرات و گفت‌وگوی مستقیم ایران و آمریکا نگاه کنیم می‌بینیم که این سیاست و راهبرد هوشمندانه‌ترین و در عین حال کم هزینه‌ترین سیاست در شرایط فعلی کشور است. دلیل پیگیری سیاست عدم مذاکره مستقیم با آمریکا این است که مذاکره با آمریکا یعنی پذیرش شکست در برابر ایالات متحده. یعنی اگر ما مذاکرات مستقیم را در دستور کار قرار دهیم به این معنا خواهد بود که تهران در مقابل سیاست فشار حداکثری و تحریم‌ها شکست خورده و عقب‌نشینی کرده است و در نهایت تن به مذاکره داده است. در علم دیپلماسی و سیاست خارجی چیزی به اسم پیروزی و شکست معنا ندارد، هدف غایی سیاست خارجی تحقق منافع ملی است. علم دیپلماسی می‌گوید در برهه‌های مختلف بر اساس اقتضائات زمانی و مکانی باید بهترین تصمیم را برای تحقق منافع ملی در نظر گرفت؛ این پیروزی است. ما در این وضعیت داخلی باید مذاکره مستقیم را انجام دهیم. این مهم هم در داخل کشور، هم در منطقه و حتی در سطح جهان احساس می‌شود. حقیقتاً برازنده و زیبنده نیست که بر طبل عدم مذاکره با آمریکا بکوبند. مذاکره مستقیم و گفت‌وگوی رو در رو با آمریکا می‌تواند ایران را از مرحله بحران در پرونده‌های متعدد خود با جامعه جهانی خارج کند. بنابراین باز هم تاکید می‌کنم که مذاکره مستقیم با آمریکا، نه به معنای ایجاد ارتباط دیپلماتیک و بازگشایی سفارتخانه‌ها، بلکه به ضرورت شرایط حساس و خطیر کنونی می‌تواند عقلانی‌ترین، منطقی‌ترین و در عین حال کم هزینه‌ترین مسیر برای حل و فصل مناقشات باشد.