روزنامه ایران
1400/11/17
ایستادن پای «مصلحت» به تجربه «هِناس» رسید
سپیده شریعت رضویخبرنگار
حسین دارابی که در دومین اثر خود یعنی «هِناس» تشویش‌های زنی در آستانه از دست دادن تمام زندگی‌اش را روایت می‌کند، می‌گوید ملاحظات سازندگان این اثر برای پرداختن به سوژه فیلم این بوده است که به اصل زندگی و شخصیت شهید و همسرش خدشه وارد نشود که کار سختی هم بود و در حقیقت ساخت یک اثر بیوگرافی از یک شخص زنده پُرچالش است. «هِناس» به کارگردانی حسین دارابی، تهیه‌کنندگی محمدرضا شفاه و نویسندگی احسان ثقفی و مهدیه عین‌اللهی یکی از چهار اثر سازمان سینمایی حوزه هنری است که امسال در بخش سودای سیمرغ چهلمین جشنواره فیلم فجر حضور دارد. این فیلم سینمایی که در ژانر بیوگرافی ساخته شده است قصه زندگی شهید داریوش رضایی‌نژاد را از زبان همسر ایشان یعنی شهره پیرانی روایت می‌کند. ناگفته نماند که این اثر قصد نزدیک شدن به این شهید هسته‌ای را نداشته است بلکه روایت تلاش‌های عاشقانه زنی است برای بیرون کشیدن زندگی‌اش از تشویش و تلاطم. بهروز شعیبی و مریلا زارعی در حالی دو نقش اصلی این فیلم را ایفا می‌کنند که شعیبی خود فیلم «بدون قرار قبلی» را در جشنواره فیلم فجر امسال دارد و مریلا زارعی پس از سه سال با اثری جدید در مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور حضور پیدا کرده است. چگونگی رسیدن به این نوع روایت، همکاری شهره پیرانی با پروژه، همراهی مجدد با تیم «مصلحت» و... از جمله مواردی بود که با حسین دارابی کارگردان فیلم آن را مطرح کردیم که در ادامه می‌خوانید:
در ابتدا برایمان بگویید تغییر نام «صورت فلکی» به «هِناس» به چه دلیل بوده است؟
«هِناس» جزو گزینه‌های جدی ما برای عنوان اثرمان بود اما تصور می‌کردیم به‌دلیل آنکه اسم خاصی است مخاطب عام نتواند با آن ارتباط بگیرد پس نام «صورت فلکی» را برای فیلم برگزیدیم چراکه فیلمنامه کار دارای سکانس‌هایی بود که به این اسم ارتباط داشت ولی به دلایلی مجبور به حذف آن سکانس‌ها شدیم و «هِناس» را جایگزین نام اولیه فیلم کردیم که به نظر من این اسم بسیار درست‌تر و برای فیلم مناسب‌تر است.
تاکنون در سینمای ایران آثار مشخصی درباره پُرتره شهدای هسته‌ای نداشته‌ایم، چه چیزی توجه شما را به این قضیه جلب کرد؟ ایده شکل‌گیری این داستان چگونه به ذهن شما رسید و چرا پس از یک دهه به سراغ آن رفتید؟
در ابتدا باید بگویم «هِناس» پرتره‌ای از شهید داریوش رضایی‌نژاد نیست بلکه این اثر درباره شهره پیرانی همسر شهید است و قصه فیلم کاملاً از زاویه دید ایشان روایت میشود.
تولید اثر درباره موضوعاتی که جنبه‌های مختلفی میان مردم دارند، بسیار سخت است و ما برای رفتن به سراغ این قصه ترس داشتیم که تصور می‌کنم تا پایان جشنواره که بازخورد مخاطبان را بگیریم همچنان این ترس همراه ما هست. من، احسان ثقفی نویسنده و محمدرضا شفاه تهیه‌کننده سال‌ها بود که ایده ساخت فیلمی درباره ترور این دانشمند را که جلوی چشم همسر و فرزند چهارساله‌اش به شهادت رسیده است، داشتیم و برایمان به لحاظ سینمایی جذاب بود چراکه صحنه عجیب و دردناکی است. این موضوع را بسیار بالا و پایین کردیم و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که می‌توان درباره این قضیه اثری را خلق کرد پس جلساتی را با خانم پیرانی همسر شهید برگزار کردیم و به نتایج خوبی رسیدیم که باعث شد در اجرایی کردن تصمیم خود مصمم‌تر شویم.
از همراهی خانم پیرانی با پروژه «هِناس» برایمان بگویید.
ما پیش از «هِناس» تجربه نزدیک به این فیلم سینمایی را داشتیم و کارمان به تعطیلی انجامید پس این ترس را داشتیم که اگر می‌خواهیم وارد زندگی یک شهید شویم و آن را روایت کنیم، باید ارتباط مستمر با خانواده ایشان داشته باشیم چراکه توقع دارند تمام مسائل بدرستی بیان شود البته ما قرار نبود مستندی از زندگی شهید داریوش رضایی‌نژاد تولید کنیم بلکه به‌دنبال ساخت یک اثر سینمایی بودیم که نکات خاص خودش را دارد یعنی نمی‌توان عین زندگی فرد را به تصویر کشید بلکه باید دخل و تصرف‌های دراماتیک در آن انجام داد تا فیلم مخاطب‌پسند، اثرگذار و جذاب شود، ریتم بهتری داشته باشد، شخصیت‌پردازی در آن شکل بگیرد و....
در ابتدا نمی‌دانستیم همسر شهید چه واکنشی قرار است نشان بدهد و آیا می‌پذیرد اثری درباره همسرش ساخته شود یا نه اما خوشبختانه ایشان خود اهل فیلم و سینماست و بشدت در مسیر ساخت این فیلم با ما همراه بود. بارها به ایشان توضیح دادیم قرار نیست اثری مستند خلق کنیم و ممکن است شخصیت‌هایی به قصه اضافه و کم کنیم یا کارهای دیگری انجام بدهیم اما ایشان همه موارد را پذیرفت. بعدها متوجه شدیم همدلی ایشان با پروژه واقعاً استثنایی بود. زمانی که برای اولین بار فیلم را برای ایشان به نمایش گذاشتیم، احساس رضایت را در چشمانشان دیدیم و متوجه شدیم که با اثر ارتباط برقرار کرده است.
چه ملاحظاتی برای پرداختن به سوژه شهید هسته‌ای یا خانواده ایشان داشتید؟ چون به نوعی «هِناس» یک بیوگرافی محسوب میشود.
همسر شهید رضایی‌نژاد اگرچه با ما بسیار همراهی کرد اما وظیفه خود می‌دانستیم که از اصل سوژه دور نشویم اگرچه دخل و تصرف‌های کمی را در فضای زندگی ایشان انجام دادیم. ملاحظات ما این بود که به اصل زندگی و شخصیت شهید و همسرش خدشه وارد نشود که کار سختی هم بود. در حقیقت ساخت یک اثر بیوگرافی از یک شخص زنده پُرچالش بود.
خانم پیرانی به‌عنوان همسر شهید چقدر در انتخاب بازیگران دخیل بوده است؟
اعتماد ایشان به گروه ما مثال‌زدنی است چراکه به انتخاب‌های ما احترام می‌گذاشت و همراهی می‌کرد. تأکید می‌کنم که ایشان اصلاً در انتخاب بازیگران دخالتی نداشته است و زمانی که فهمید مریلا زارعی قرار است نقش ایشان را ایفا کند، بسیار خوشحال شد و برایش جذاب بود.
چقدر سعی کردید که به وجهه علمی شهید بپردازید، بُعد دانشگاهی شخصیت او را پُررنگ کنید و روایت آینده‌نگر داشته باشید؟ در حقیقت تا چه اندازه پیشرفت و توسعه و اتفاقات ماجرای هسته‌ای را به تصویر کشیدید؟
داریوش رضایی‌نژاد یک نخبه بود اما ما نمی‌خواستیم وارد زندگی کاری ایشان شویم یعنی تعمداً این کار را انجام دادیم و وارد توسعه و پیشرفت مسائل هسته‌ای نشدیم چراکه با ملاحظات امنیتی کار سخت می‌شد. ما تنها به ذکر این مسأله که ایشان فردی باسواد، مهم و تأثیرگذار در کشور است، اکتفا کرده و نشانه‌گذاری‌هایی انجام داده‌ایم اما نمی‌گوییم ایشان مشغول چه کاری بوده است در حقیقت تنها زندگی یک زن و شوهری را روایت می‌کنیم که زن متوجه میشود همسرش وارد یکسری پروژه‌های امنیتی شده و زندگی‌اش در معرض تهدید است پس تلاش می‌کند زندگی و همسرش را نجات بدهد تا به امنیت برسد اما در نهایت تصمیم دیگری می‌گیرد.
پایان قصه «هناس» از ابتدا برای مخاطب مشخص است. شما به‌عنوان کارگردان چقدر تلاش کردید از این خطر خود را دور کنید تا فیلم برای مخاطب ارزش افزوده داشته باشد؟
قطعاً این مسأله یکی از چالش‌های بزرگ ما بود و باید به گونه‌ای آن را تولید می‌کردیم که برای مخاطب جذاب باشد اگرچه در کنار تعداد زیادی از مردم که داریوش رضایی‌نژاد را می‌شناسند، عده‌ای هم هستند که آشنایی با این شهید ندارند. پس تصمیم گرفتیم داستان را از زاویه دید همسر شهید روایت کنیم و اینکه چگونه قرار است شهره پیرانی زندگی‌اش را حفظ کند همچنین تلاش کردیم جذابیت‌هایی را در زندگی ایشان ایجاد کنیم تا مخاطب با فیلم همراه شود به گونه‌ای که فیلم در یک جاهایی وارد ژانر پُرتعلیق میشود تا مخاطب خود را به پایان فیلم برساند.
شما دومین اثر خود یعنی «هِناس» را همانند اثر اول در همکاری با سازمان سینمایی حوزه هنری تولید کردید. علت این امر چه بود؟ آیا پیشنهاد ساخت این فیلم از جانب شما بوده است؟
ما در اولین همکاری خود با سازمان سینمایی حوزه هنری که با فیلم «مصلحت» رقم خورد، تجربه خوبی را کسب کردیم. از سوی دیگر برایمان اهمیت داشت که حوزه پشت اثر ایستاد و کار نشدنی را به شدن تبدیل کرد به همین دلیل پیشنهاد جدید خود یعنی «هناس» را نیز با حوزه مطرح کردیم و آن را به سرانجام رساندیم.
تیم اصلی «هِناس» یعنی نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان فیلم «مصلحت» را نیز باهم کار کرده‌اند. این اتفاق چگونه رخ داد؟ آیا تیم خود را برای فیلمسازی انتخاب کرده‌اید؟
این تیم امروز شکل نگرفته است بلکه من، احسان ثقفی و محمدرضا شفاه سال هاست که با هم در زمینه‌های مختلف از جمله فیلم کوتاه و... کار می‌کنیم و تاکنون 2 اثر بلند سینمایی یعنی «مصلحت» و «هِناس» را نیز تولید کرده‌ایم. باید بگویم که در حقیقت تیم خوبی را تشکیل داده‌ایم، همدیگر را درک می‌کنیم و به یک نگاه مشترک و منسجم رسیده‌ایم. امیدوارم در آینده کارهای بهتر و قوی‌تر و جذاب‌تری بسازیم.
سایر اخبار این روزنامه
افزایش شاخص‌های امید به آینده در دولت مردمی
تئاتر، جغرافیا و زیست انسانی
نمایش رفع تحریم
دوست دارم «موقعیت مهدی» یادآور «دیده‌بان» باشد
مسیر تحریم شکن
تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها 19 درصدکاهش در 5 ماه
رأی‌گیری علنی برای شفافیت
شفاف درباره تعرفه خدمات سلامت
قتل فجیع زن 17 ساله در اهواز
اُمیکرون 120 شهر را قرمز کرد
محدودیت‌ها نباید سراسری باشد
محدودیت لازم است تعطیلی نه!
ذبح اصلاحات اقتصادی توسط دولت قبل در آبان 98
چرخش بحث‌برانگیز مقتدی صدر
ایستادن پای «مصلحت» به تجربه «هِناس» رسید
آغاز به کار چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر
قتل فجیع زن 17 ساله در اهواز
الزامات تحقق سیاست همسایگی
سلام ایران
