نمک بر زخم نپاشید

مجید دهقانی کارشناس اقتصادی اقتصاد ایران سال‌هاست با کلکسیونی از مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند. نه کسری بودجه جدی گرفته می‌شود، نه برای معضل تحریم و جداماندگی از جهان فکری می‌شود، نه در حوزه آب و محیط‌زیست گام موثری برداشته می‌شود، نه اصلاحات بانکی آن‌گونه که باید و شاید انجام می‌شود، نه اصلاح نظام مالیاتی مورد توجه قرار می‌گیرد، نه بحران صندوق‌های بازنشستگی وارد مسیر درمان می‌شود، نه اصلاح نظام یارانه‌ای مورد توجه قرار می‌گیرد، نه چشم‌اندازی برای اصلاح فساد و ناکارآمدی نظام اداری مشاهده می‌شود، نه بحران سیاستگذاری بهبود پیدا می‌کند و نه حتی برای نارضایتی‌های اجتماعی چاره‌‌جویی می‌شود. اقتصاد ایران با درون‌گرایی، بوروکراسی ناکارآمد، بودجه‌های نامتوازن، فقدان قاعده مالی شفاف و کارآمد، ناکارآیی سیاست‌های حمایتی و بی‌انضباطی سیاست‌های مالی و پولی، نظام ارزی چندنرخی، شوک‌های ارزی، کاهش سطح تولید ناخالص داخلی، کاهش درآمد سرانه، بحران شدید در نظام بانکی، بنگاهداری و شرکت‌داری بی‌قاعده بانک‌ها و همچنین ورود نهادهای عمومی به سهامداری بانک‌ها، تضعیف بخش خصوصی، استهلاک موجودی سرمایه ثابت، رشد اقتصادی پایین، نرخ منفی سرمایه‌گذاری، افزایش نرخ رشد نقدینگی، ناکارایی بازارهای مالی، انحصارها، دخالت‌های دولت، سهم بالای بخش عمومی در اقتصاد، افزایش تورم، رکود، محیط بی‌ثبات سرمایه‌گذاری، نرخ بالای بیکاری، فقر و فلاکت و کاهش رفاه خانوار مواجه است. درحالی که اکثر چالش‌ها و مشکلات امروز اقتصاد ایران، بارها به شکل‌های مختلف در سایر کشورها تجربه و برطرف شده است. متاسفانه در اقتصاد کشورمان خطاهای سیاستگذاری و مشکلات اقتصادی کاملا بی‌توجه به تجربه‌های جهانی و فارغ از تجارب گذشته کشور همواره تکرار شده است. اگر بسیاری از معضلات اقتصادی‌مان در زمان مناسب و با شیوه‌ها و ابزارهای متعارف بدون رویه پوپولیستی و انحراف و حاشیه سازی حل شده بود، امروز اقتصاد کشور گرفتار تعدد چالش‌ها و هم‌زمانی آن چالش‌ها با تحریم‌های خارجی نبود. سرعت پیشرفت دنیای اطلاعات، ارتباطات و الکترونیک زیاد است و باید نیازهای جامعه و جهان آینده را در این‌گونه تصمیمات درنظر بگیریم. فضای مجازی نامش مجازی است؛ در حالی که با فضای حقیقی و زندگی مردم گره خورده است. طرح موجود که از چین الگوبرداری شده است. به ایجاد اعتماد بین مردم و نظام و تقویت اعتمادبه‌نفس جامعه کمکی نمی‌کند و در مواردی تشدیدکننده تحریم‌ها و محدودیت‌هاست و مردم نسبت به هر تصمیمی که ثبات دسترسی به فضای مجازی را تهدید کند، حسی توأم با ترس، خشم و انزجار دارند.» ایرادهای اقتصادی مهمی به طرح وارد است، همچون ایجاد بی‌ثباتی در قوانین و مقررات اقتصادی، به مخاطره افتادن امنیت سرمایه‌گذاری و پیش‌بینی‌ناپذیری محیط کسب و کار، کم‌اثر کردن تسهیلات اقتصادی حمایتی با دادن اختیارات متعدد سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری و اجرا به کمیسیون، فرصت‌زدایی از امکان جهش اقتصادی دوره کرونا در حوزه اقتصاد دیجیتال و محدودیت‌های اقتصادی متعدد برای پلتفرم‌های داخلی و کاربران شاغل و صاحبان کسب‌وکار در پلتفرم‌های خارجی، ایجاد موانع در مسیر شفافیت و مغایرت با اهداف اقتصاد دیجیتال، ایجاد زمینه برای فرار سرمایه‌‌‌های داخلی، امکان ایجاد رانت‌‌‌ در کسب‌ و کارهای دیجیتال و وجود نگاه تهدید محور به فضای مجازی و بی‌‌‌توجهی به فرصت‌‌‌های آینده. ایرادهای اجتماعی مهمی از جمله ترغیب نخبگان به مهاجرت، کاهش سرمایه‌های اجتماعی، مداخله زیاد در بخش‌‌‌های مختلف زندگی مردم، عمیق کردن شکاف، زمینه‌‌‌سازی برای ایجاد انحصار، باز گذاشتن دست برخی برای دخالت بدون نظارت، ابهام در مفاد و فرآیند قانون‌گذاری، ایجاد بی‌‌‌اعتمادی و عدم‌ پیش‌بینی درست شرایط بعد از اجرای این طرح هم مطرح هستند. اینکه برخی نمایندگان مجلس دست به محدودسازی اینترنت می‌زنند بسیار جای تامل است و باید در نظر گرفت که ما در جهانی زندگانی می‌کنیم که انسان از قرون گذشته فاصله گرفته و در دنیای تازه و نوینی زندگی می‌کند که بسیار با قرن‌های قبل فاصله دارد و نمی‌توان انسان را به گذشته بازگرداند. حال که برنامه رسمی ندارید تا مشکلات و چالش‌های اقتصادی را برطرف کنید. نمکی بر زخم مردم نپاشید و کانال مطالبه‌گری و معیشت مردم را به مخاطره نیندازید.