ایران در مرحله طلایی کنترل کرونا

فریبا خان احمدی
خبرنگار
زنجیره پرترافیک انتقال ویروس کرونا پس از 27 ماه جدال نفسگیر در نهایت در نیمه اول اردیبهشت 1401 با تک رقمی شدن موارد فوتی و کاهش قابل توجه بیماران بستری شکسته شد و موج اپیدمی در کشور با صفر شدن شهرهای قرمز و افزایش شهرهای زرد و آبی وارد مرحله آرام شد. در حالی که پس از تعطیلات نوروز منتظر رقم خوردن پیک هفتم بیماری در کشور بودیم اما آمار ابتلا و فوتی‌ها به کمترین میزان خود از ابتدای شیوع کرونا در کشور در اواخر هفته گذشته رسید به‌طوری که در دو روز پی‌در‌پی یعنی 14 و 15 اردیبهشت تنها 7 مورد مرگ ناشی از کرونا گزارش شد و موارد بستری نیز به شکل بی‌سابقه‌ای طلسم اعداد سه رقمی را شکست. همچنین در 24 ساعت منتهی به روز گذشته نیز تنها 12 نفر از بیماران بستری در بخش‌های مراقبت ویژه راهی آرامستان‌ها شدند، 375 بیمار جدید شناسایی شد و از این تعداد تنها ۷۶ نفرشان بستری شدند که بیش از 80 درصدشان واکسن نزده‌اند. ۹۵۲ نفر از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ هم در بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت مراقبت قرار دارند. حالا این آمار را با آخرین روز مرداد سال پیش مقایسه کنید: «36 419 بیمار جدید، 5007 بیمار بستری، 7662 بیمار بستری در آی‌سی‌یو‌ها و 684 فوتی.» همین زنجیره پرترافیک بیماران بستری و مبتلایان به سویه دلتا و سپس اُمیکرون با واکسیناسیون نزدیک به 70 درصد جمعیت به کمترین میزان خود در طول پاندمی کووید-19 رسیده است به‌طوری که دو شاخص مهم یعنی موارد بستری جدید و بستری در بخش‌های ویژه نیز کاهش قابل ملاحظه‌ای یافته است.
در همین حال به نقل از رؤسای بیمارستان‌ها در استان‌های مختلف کشور نیز خبر می‌رسد که بخش مراقبت‌های ویژه بیماران کووید-19 خالی از بیمار است. بنابر شواهد و آمار رسمی اکنون روند بیماری روبه کاهش است و پیش‌بینی می‌شود تعداد فوتی‌ها در روزهای آینده همچنان حول و حوش همین اعداد بچرخد. هر چند طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی اثر واکسن‌ها بعد از چند ماه کاهش می‌یابد و با توجه به بروز زیرگونه‌هایی از کرونا و همچنین پیش‌بینی سازمان جهانی بهداشت ممکن است جهان موج جدیدی از ویروس را در تابستان تجربه کند. بر همین اساس وزیر بهداشت نیز از آمادگی این وزارتخانه برای دپوی واکسن برای تزریق دوز چهارم واکسن از پاییز خبر داده است. همچنین تزریق دوز چهارم واکسن برای کادر درمان و افراد بالای 80 سال نیز آغاز شده است. از طرفی مسئولان وزارت بهداشت مدام هشدار می‌دهند، کسانی که نوبت آخر واکسن خود را نزده‌اند حتماً برای تزریق اقدام کنند.



ضرورت شناسایی گروه‌های پر خطر غیر واکسینه در جامعه
 به این اعداد توجه کنید! در 24 ساعت منتهی به روز گذشته 375 بیمار جدید و 76 نفر بستری شدند. عدد اول تعداد افراد تازه آلوده شده به ویروس کرونا و عدد دوم تعداد موارد محتاج به بستری شدن در بیمارستان است. چنانچه در این مدت و بر اساس همین اعداد به آمار بیماران تازه مبتلا شده و محتاج به بستری دقت کنیم می‌توان این‌گونه برآورد کرد که تقریباً 20 درصد افراد تازه مبتلا به کووید نیاز به تخت بیمارستانی دارند. البته این محاسبات نمی‌تواند دقیق باشد، زیرا نسبت بستری در بیمارستان بر تعداد موارد در مخرج استفاده می‌شود و مشکل آمار رسمی این است که کل موارد عفونت را دست کم می‌گیریم زیرا افراد بدون علامت و مبتلایان خفیف به ندرت تست پی‌سی‌آر می‌دهند هرچند که این روند از همان ابتدای پاندمی وجود داشت و آمار واقعی را نمی‌توان محاسبه کرد با این حال آنطور که متخصصان ویروس شناس تأکید دارند اگر بخواهیم شیب شاخص‌های کرونا صعودی نشود باید سطح آنتی‌بادی افراد در معرض خطر آلودگی با ویروس را در جامعه بسنجیم. یعنی از یک طرف باید 30 میلیون نفر از کسانی که دوز سوم را تزریق نکرده‌اند هر چه زودتر واکسینه شوند و از طرفی کادر درمان و سالمندانی که بیش از 3 تا 6 ماه (بسته به نوع واکسن‌ها) از تزریق دوز سوم‌شان گذشته نسبت به تزریق دوز چهارم اقدام کنند. انجام تحقیقاتی در زمینه میزان سطح خطر جامعه در برابر ویروس کرونا حتی می‌تواند مدل‌های پیش‌بینی تقاضای نیاز به بستری شدن در بیمارستان‌ها را هم بهبود بخشد. در ایران هم با اینکه رقم خوردن پیک هفتم پیش‌بینی می‌شد اما اکنون روند بیماری رو به کاهش است و می‌توان گفت ما در حال گذر از مرحله حاد پاندمی کووید-19 هستیم. البته این به معنای تمام شدن پاندمی نیست و مطابق اعلام محققان هنوز نمی‌توان پایان کرونا را پیش‌بینی کرد و شاید بتوان گفت که ما وارد مرحله جدیدی از پاندمی شده‌ایم.
رصد اخبار جهانی کرونا نیز بیانگر این واقعیت است که زیرسویه‌های BA.4و BA.2 اُمیکرون نیز برای افرادی که سه دوز واکسن زده‌اند مشکل خاصی در برابر این زیر سویه‌ها نخواهند داشت. از طرفی رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور نیز از تداوم روزهای بدون بیماران سرپایی و بستری جدید مبتلا به کووید-19 در بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور خبر می‌دهند.
دکتر علیرضا ناجی رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به اینکه آیا می‌توان ادعا کرد که ایران نیز همچون بسیاری از کشورها در مرحله‌گذار از مرحله پاندمی کووید-19 است؟ به «ایران»می گوید: ایران در شرایط طلایی قرار دارد و الان بهترین زمان برای تکمیل واکسیناسیون است. ما در سطح پایین از فعالیت ویروس کووید-19 هستیم و در بهترین زمان برای تکمیل دوره واکسیناسیون، دوزهای بوستر و بالا بردن پوشش واکسیناسیون در دانش‌آموزان قرار داریم.
به گفته او، با این اقدامات و رعایت بهداشت اجتماعی می‌توان در برابر واریانت‌هایی که ممکن است در آینده به وجود آیند خیال راحت‌تری داشته باشیم.
دکتر ناجی تأکید می‌کند که پاندمی تمام نشده است و پایانش نیز قابل پیش بینی نیست اما برای ادامه این حالت آرام اقدامات ضروری فراموش نشود.
این ویروس‌شناس می‌گوید: پاندمی تمام نشده و شاید بتوان گفت که ما وارد مرحله جدیدی از پاندمی شده‌ایم: مرحله کنترلی کووید. حتی کشورهایی هم که در اوج درگیری و شیوع بیماری هستند تعداد موارد بستری و مرگ و میرشان بالا نیست. اگر از منظر جهانی به این موضوع نگاه کنیم مطمئناً پاندمی به پایان نرسیده است. شاید تفاوت ایران با کشوری مانند چین این است که درصد بالایی از مردم با توجه به عفونت حاصله و چرخش بالای ویروس در این مدت گذشته و سطح پوشش بالای 70 درصد واکسیناسیون، دارای آنتی بادی علیه این ویروس هستند و این خود جلوی چرخش بالای واریانت اُمیکرون را در کشور گرفته است.