استاندارد مهم تر است یا گسترش تجارت؟

آرمان ملي: سرعت بخشي به رويکرد ترخيص کالا يکي از اصلي‌ترين مطالبات واردکنندگان محسوب مي‌شود، با وجود تاکيد چندي قبل وزير صمت هنوز هم با چالش‌هايي مواجه است که يکي از آنها معطلي محموله‌هاي وارداتي جهت انجام آزمايش‌هاي استاندارد است که گراني انجام آزمايش‌ها، تاخير بسيار در نهايي شدن و پاسخ دهي به آزمايش‌هاي لازم و... از جمله موانع موجود در مسير فرآيند ترخيص کالاست که در صورت بي‌توجهي باعث خروج بسياري از توليدکنندگاني که نياز به کالاهاي وارداتي براي ادامه فعاليت اقتصادي دارند مي‌شود، هر چند مسئولان استاندارد نيز به مشکلاتي در مسير انجام وظايف خود اشاره کرده‌اند که با وجود تلاش آنها براي حذف آزمايش‌هاي غيرلازم جهت تسهيل و تسريع ترخيص کالا با آن مواجه هستند که از مهم‌ترين آنها مي‌توان به نبود آزمايشگاه‌هاي تخصصي و به روز نبودن تجهيزات به دليل تحريم و... اشاره کرد.
مقررات فني جايگزين برخي از استانداردها مي‌شوند
نيره پيروزبخت رئيس سابق موسسه استاندارد ايران در اين خصوص به «آرمان ملي» گفت: در اين سازمان بر اساس سلامت و امنيت کشو اهدافي را دنبال مي‌کنيم و با توجه به موانع بر سر راه صادرات و واردات و تحريم‌هاي ظالمانه سعي بر اين بوده به استانداردهاي مهم توجه ويژه شود همچنين اولويت را به يک سري شاخص‌هاي استاندارد در فرآيند واردات ترجيح داده تا روند واردات از سرعت بيشتري برخوردار شود البته برخي از استانداردها که مشمول استانداردهاي اجباري بودند در بخش واردات به آن توجه خاص شده تا واردکنندگان در کشور مبدا و مقصد و هم در گمرکات با مشکلي مواجه نشوند. پيروز بخت با تاکيد بر اجراي قوانين سازمان استاندارد افزود: در بسياري از موارد به منظور تسهيل و تسريع در روند واردات مقررات فني را بر اجراي سختگيرانه استانداردهايي که با جان و سلامت مردم سروکار نداشتند اولويت مي‌داديم تا کالاها بيش از حد در گمرکات معطل نمانند البته يکسري از مقررات و استانداردها جهاني هستند و در همه دنيا حاکم هستند و ما هم بايد حتما از آنها تبعيت کنيم اما در برخي از موارد مي‌شد که برخي از شاخص‌هاي استاندارد را به شکل خيلي پررنگ به آن نپرداخت. او ادامه داد: در حال حاضر در اتحاديه اروپا و کشورهاي عضو نيز همين رويکرد به منظور تسريع در انجام امور و رونق فعاليت فعالان اقتصادي انجام مي‌شود و در حقيقت جهت واردات کالاها بيشتر روي استانداردهاي جهاني که با سلامت مردم سروکار دارند متمرکز مي‌شوند و نتايج خوبي را نيز به‌همراه داشته و در حقيقت شرايط عمومي و مهم را در واردات کالاها و در زمان ترخيص کالا مورد توجه قرار مي‌دهند، بعنوان مثال بررسي سم آفلاتوکسين در پسته‌هاي وارداتي از جمله مهم‌ترين شاخص‌هاي استاندارد است که سختگيري‌هاي بسياري در باره آن وجود دارد اما در برخي از ديگر کالاها اين مقدار سخت گيري و وقت گير بودن انجام آزمايشات انجام نمي‌شود. رئيس سابق موسسه استاندارد ايران همچنين معتقد است: کاهش هزينه و زمان در پروسه واردات از اهداف مورد نظر سازمان استاندارد است که همواره مدنظر داشته تا به ويژه در شرايط فعلي که توليدکنندگان با شرايط سخت توليد و ضرورت وارداتِ برخي قطعات و کالاها براي ادامه فعاليت مواجه هستند، با چالش کمتري روبه‌رو شوند اما برخي از پارامترها مانند ميزان مصرف انرژي براي کالاهاي برق، معيارهاي حدمجاز سلامت در کالاهاي خوراکي و ايمني هميشه از اولويت براي موسسه استاندارد برخوردار بوده است. پيروزبخت در ادامه درباره راهکار براي کاهش زمان ترخيص کالاهاي وارداتي گفت: مطالبه ارائه مقررات فني همه کالاها از سازمان‌هاي مورد نظر از جمله راهکارهايي به شمار مي‌آيند که من هم در زمان حضور در موسسه استاندارد به آن پرداختم تا انجام آزمايش‌هاي لازم براي کالاهاي وارداتي با توجه به اولويت‌هاي اعلام شده از سوي سازمان‌ها عمليات اجرايي صورت گيرد و به اين صورت پروسه زماني آزمايش‌هاي مذکور کاهش يابد.
ضرورت تجهيز و توسعه آزمايشگاه‌هاي استاندارد


او بيان داشت: البته در اين ميان تعداد آزمايشگاه‌هاي استاندارد هم در بخش خصوصي و هم در خود سازمان استاندارد بايد افزايش يابد تا زمان نوبت دهي به کالاها و محموله‌هاي وارداتي کاهش يابند و البته دراين ميان توجه به بروزرساني تجهيزات اين آزمايشگاه‌ها که در حال حاضر دراکثر کشورهاي جهان اغلب به صورت هوشمند با استفاده ازفناوري‌ها و تجهيزات نوين بسيار سريع و با ضريب اطمينان بالا صورت مي‌گيرد، مي‌تواند به تسهيل و تسريع فرآيند ترخيص کالاها کمک شاياني کند هر چند هم در حال حاضر و هم در زمان حضور من در موسسه استاندارد ايران، سياست‌هاي تشويقي زيادي به منظور حضور فعال بخش خصوصي در اين زمينه صورت گرفت اما متأسفانه تاکنون نتوانسته‌ايم خلأهاي موجود دراين بخش را پرکنيم هرچند با توجه به رهنمودهاي مقام معظم رهبري درسالجاري و استفاده از ظرفيت‌‌هاي شرکت‌هاي دانش بنيان، فرصت مناسبي براي تعامل و به کارگيري پتانسيل‌هاي اين شرکت‌ها پيش آمده است تا رونق توليد و گردش چرخ اقتصاد را تسريع بخشيم.
هزينه آزمايشگاه‌ها از هزينه کالاهاي وارداتي بيشتر مي‌شود!
احسان زرين‌بخش يکي ديگر از فعالان در حوزه تجهيزات کالاهاي اينترنت در کشور با انتقاد از روند طولاني ترخيص کالا از محل آزمايشگاه در مبادي گمرکي کشور گفت: در حالي که مصرف‌کننده نهايي تجهيزات وارد شده خود دولت است، اما بخش ديگر دولت که رگولاتوري باشد، باعث تاخير در تحويل تجهيزات که بعضا تا دو ماه طول مي‌کشد، مي‌شود و مشکلات عديده‌اي براي بازار و شرکت‌هاي خصوصي به وجود مي‌آورد. زرين بخش ادامه داد: سازمان نصر با آزمايش تجهيزات در آزمايشگاه‌ها و قيمت آنها مشکل ندارد اما با آزمايش اين تجهيزات در مبادي ورودي گمرک‌ها مشکل دارد، چراکه علاوه بر صرف زمان طولاني به لحاظ هزينه‌اي نيز بسيار هزينه‌بر است. او افزود: در بخشنامه‌هاي موجود آمده است که آن قسمت‌هايي از تجهيزات که گواهي تاييد را از آزمايشگاه‌ دريافت مي‌کنند، مي‌توانند ترخيص شوند و آنهايي که هنوز مورد آزمايش قرار نگرفته‌اند بايد تا زمان انجام تست‌ها در انبار باقي بمانند. اين در حالي است که رگولاتوري همه کالاها را تا زمان ترخيص آخرين قطعه آنها نگاه مي‌دارد که اين مقررات به شرکت‌ها آسيب جدي مي‌زند. او معتقد است: نگراني‌ها معمولا روي اصالت کالاها و تجهيزات است. در حالي که تستي که در آزمايشگاه از تجهيزات گرفته مي‌شود، اساسا کاري به اصالت قطعه ندارد، بلکه سطوح امنيتي قطعه را حفظ مي‌کند در مواردي پيش آمده است که هزينه آزمايش بر روي يک قطعه وارداتي از قيمت آن قطعه بيشتر بوده است. اين روند آزمايش‌ها علاوه بر اينکه باعث شده است تا شرکت‌هاي خصوصي هزينه اقتصادي زيادي را متحمل شوند، همچنين باعث تاخير در بازپس‌گيري کالاها توسط اين شرکت‌ها شده‌اند. وي بيان کرد: به دليل تحريم‌ها و محدوديت‌هاي به وجود آمده در طول سال‌هاي گذشته، بسياري از کساني که اصطلاحا کاسبان تحريم خوانده مي‌شوند، اقدام به وارد کردن تجهيزات تقلبي و بي‌کيفيت مي‌کردند که بنا به اين شرايط اقدام به راه‌اندازي آزمايشگاه‌هايي براي تاييد اصالت اين قطعات الکترونيکي وارداتي شد . معمولا احراز هويت و اصالت تجهيزات به صورت رسمي و از طريق ارجاع به شرکت سازنده کالا انجام مي‌شود اما به دليل شرايط خاصي که ذکر شد، اين عمل در کشور ما ممکن نبود. بنابراين براي جلوگيري از ايجاد صدمات استفاده از کالاهاي بي‌کيفيت و تقلبي و همچنين مبارزه با قاچاق کالا اين آزمايشگاه‌ها براي تست کردن کالاهاي وارداتي به وجود آمد. بسيار پيش آمده است که ما متوجه عدم کيفيت يک کالا و تجهيزات با مارک معتبر شده‌ايم که اين را به شرکت‌هايي که کالا را براي انجام آزمايش نزد ما آورده‌ بودند، گزارش کرديم و آنها را متوجه تقلبي بودن کالاي خريداري شده توسط آنها کرديم هرچند اين روند نه توانسته ايجاد امنيت بر کيفيت کالاها را به وجود بياورد و نه توانسته ورود کالاهاي قاچاق را به کشور کم کند.