طبيبم کجايي؟

قصه مهاجرت پزشکان، از ايران تا يونان آرمان امروز: گروه سلامت: بسياري از خطر مهاجرت پزشکان در سال‌هاي اخير گفته‌اند، از ظرفيت هاي خالي رشته‌هاي تخصصي مي‌گويند که سال‌هاي قبل، رقابت را برسر پذيرش در آنها به يک جنگ فرسايشي مي‌مانست و اکنون حتي ظرفيت آن‌ها در دانشگاه‌هاي برتر پرنمي‌شود. نظام پزشکي از تعداد گواهي‌هاي good standing  (حسن انجام کار پزشکي) مي‌گويد که روزانه براي پزشکان در حال مهاجرت صادر مي‌کند. کافيست سري به ادارات آموزشي دانشگاه‌هاي علوم پزشکي بزنيد تا از تعداد پرونده‌هاي تلنبار شده درخواست تحويل مدارک تحصيلي ديدي در مورد فراواني اقدام به مهاجرت پيدا کنيد. حتي با تلفن زدن به اين ادرات در ميابيد که تعداد بالاي درخواست ها باعث شده در حاليکه اين روزها ساعت کاري به خاطر کاهش بار مصرف برق کاهش يافته ، کارشناسان دايره مربوطه تا ساعت 4-5 بعد از ظهر در حال کار باشند. اما اين موضوع محدود به پزشکان جوان و تازه فارغ التحصيل نيست، در مرکز خدمات آموزشي وزارت بهداشت پزشکاني با سابقه 25 ساله مي بينيد که مي خواهند مدرکشان را مهر قابل ترجمه بزنند تا در 50-60 سالگي در امتحان هايي براي تاييد مدرک در خارج از کشور شرکت کنند که افرادي در رده هاي سني 20-30  سال متقاضي شرکت در آنها هستند.
بايد توجه داشت که اين موج مهاجرت در حاليست که هر پزشک بايد به مدت 2 سال طرح اجباريِ اعزام به مناطق مورد نظر وزارت بهداشت را بگذراند و 7 سال متعهد به انجام کار در ايران است و در صورت فعاليت کمتر از 7 سال در صورت تمايل براي دريافت مدرک بايد هزينه تحصيل رايگان را در دانشگاه هاي دولتي پرداخت کند. همين موضوع به شکل 2 سال طرح تخصص و 4-5 سال تعهد فعاليت در کشور براي تخصص نيز حاکم است. در کنار مشاهدات، آمارهاي رصد خانه مهاجرت نيز از علاقه بسيار زياد 45 درصد و زياد 26 درصد از پزشکان و پرستاران به مهاجرت حکايت دارد ( مجموع 71 درصد) شايد به نظر برسد فشار هاي دوران کرونا اثر زيادي بر اين موضوع داشته است اما افراد گفته اند که پيش از کرونا نيز 64 درصد تمايل بسيار زياد و زياد به مهاجرت داشته اند. بي ثباتي اقتصادي-اجتماعي، کيفيت زندگي بهتر در خارج از کشور، شيوه حکمراني و مملکت داري، کاهش ارزش پول ملي و درآمد پايين 5 دليلي بودند که در اين پيمايش توسط پزشکان و پرستاران براي مهاجرت ذکر شده بود. برخلاف اکثر دسته هاي اجتماعي اقتصادي که کانادا را مقصد اصلي مي دانند، در گروه پزشکان و پرستاران آمريکا مقصد اصليست چرا که فرايند وارد شدن به دوره تخصص پس از تاييد مدرک دوره عمومي بسيار از کانادا ساده تر است و اين نشان مي دهد که کشور ميزباني که پزشکان را به شکل نيروي حرفه اي جذب مي کند اصلي ترين مقصد آنهاست.
اما اين اتفاق تنها مختص ايران نبوده است. مطالعات بسياري در مورد اثر بحران اقتصادي يونان بر مهاجرت پزشکان کشور به ساير کشور هاي اروپايي منتشر شده است. علل اصلي مهاجرت در پزشکان يوناني در آن بازه زماني، بيکاري، عدم امنيت شغلي، کاهش درآمد و پرداخت ماليات هاي بالا و کاهش بودجه هاي پژوهشي ارزيابي شده بود. اين وضعيت باعث نگراني سياستگذاران يوناني به علت کاهش دسترسي شهروندان يوناني به خدمات با کيفيت بالا درماني شده بود. شدت اين مهاجرت در 7 سال بحران يونان به شکلي بود که با وجود فارغ التحصيلي پزشکان جوان تعداد پزشکان فعال در يونان افزايش نيافت، اين موضوع نشان مي دهد سياست هايي مانند افزايش ظرفيت پزشکي در ايران نيز چگونه مي تواند ابزاري ناکارآمد در برابر اين بحران باشد. در کنار کاهش تعداد پزشکان، خالي شدن کشور از پزشکان جواني که هسته رشد علمي و به روزرساني پزشکي کشور هستند نيز از نگراني هاي يوناني بود که در ايران نيز طبعا بايد مورد توجه باشد.
مدل يونان و مشاهدات فعلي نشان دهنده وخامت وضع موجود است، به نظر نمي رسد راهکاري بخشي و جدا از مشکلات کلي کشور براي اين مشکل وجود داشته باشد، راه حل هاي ايجابي مانند افزايش درآمد اين قشر خاص نيز اکنون در توان و اراده سياستگذار نيست، نتيجتا احتمالا تنها شاهد اجراي راه حل هاي سلبي خطور کرده به فکر مديران خواهيم بود.


شايد دليل عجله نريمان و همسرش براي دريافت مدرکشان نيز همين ترس بوده باشد که شايد فردا اين راه رفتن نيز مسدودشود./‌ديده‌بان سلامت ايرانيان
صدور روزانه ۲ تا ۱۰ گواهی مهاجرت برای کادر درمان اهواز
رئيس سازمان نظام پزشکي اهواز تصريح کرد: در يک سال گذشته شرايط به گونه‌اي بوده که در اهواز روزانه براي 2 و گاهي تا 10 نفر از کادر درمان گواهي گوداستندينگ صادر شده است؛ بنابراين گاهي ماهانه براي 25 تا 30 نفر و سالانه 200 تا 300 نفر گواهي گوداستندينگ صادر شده است.
رئيس سازمان نظام پزشکي اهواز از صادر شدن 200 تا 300 گواهي گوداستندينگ براي کادر درمان اهواز در يک سال اخير خبر داد.
دکتر علي جواهرفروش‌زاده در خصوص مهاجرت پزشکان اظهار کرد: مساله مهاجرت بحثي گسترده و چندبعدي است که بايد از ابعاد مختلف مورد بررسي قرار بگيرد؛ بررسي افزايش مهاجرت پزشکان نيازمند آمار دقيقي است اما آمار دقيقي از مهاجرت پزشکان در ايران وجود ندارد.
وي با اشاره به آمار اقدام براي دريافت گواهي گوداستندينگ (Good standing مدرکي که دانشجويان و شاغلان رشته‌هاي پرستاري و پزشکي هنگام مهاجرت بايد به سازمان نظام پزشکي کشور مقصد ارائه کنند)، افزود: هرچند آمارهايي ارائه و براي سال گذشته رقم 4 هزار و 500 نفر در کشور گفته مي‌شود اما بايد بدانيم چه کساني و چرا مهاجرت کرده‌اند؟
رئيس سازمان نظام پزشکي اهواز با بيان اينکه در گذشته از کشورهاي ديگر مانند هند پزشک وارد مي‌کرديم، گفت: با توجه به نقش پزشکان در تامين سلامت و نجات جان مردم و همچنين تلاش‌هايي که در زمينه خودکفايي پزشکي انجام شده، مهاجرت پزشکان بسيار مهم است و بايد ببينيم چرا داريم افرادي را که براي بهره‌برداري آماده کرده‌ايم، از دست مي‌دهيم.
جواهرفروش‌زاده تصريح کرد: در يک سال گذشته شرايط به گونه‌اي بوده که در اهواز روزانه براي 2 و گاهي تا 10 نفر از کادر درمان گواهي گوداستندينگ صادر شده است. بنابراين گاهي ماهانه براي 25 تا 30 نفر و سالانه 200 تا 300 نفر گواهي گوداستندينگ صادر شده است.