مانع تراشی های ناتمام آژانس در مسیر توافق

سعید عصمتی
همانطور که بارها نیز از سوی کلیه اعضای مشارکت کننده در مذاکــرات وین تاکیــد شــده، توافــق در دسترس است اگر اختلافات میان ایران و آمریکا حل و فصل گــردد و از آنجا که در متــن برجام آمده که تا زمانیکه همه چیز توافق نشود، هیچ چیز توافق نخواهد شد، بنابراین لازم است که تهران و واشنگتن در خصوص موضوعات مورد اختلاف یکدیگــر اقدامات جدی تری داشته باشند.
یکی از موارد اختلافی، مساله پادمان است کــه به عنوان یکی از خطوط قرمز ایران بارها از ســوی هیات مذاکره کننده ایرانی مطرح شــده که تا وقتی که این موضوع کاملا از سوی آمریکا و آژانس مختومه نشود و روند سوالات تکراری و البته زیاده های خواهی ها آن نهاد بین المللی درباره برنامه هسته ای ایران تمام نشود، احیای برجام را شاهد نخواهیم بود. در همین ارتباط متاسفانه می بینیم که گروسی مدیرکل آژانس با رویکرد سیاسی و رفتارهای غیر حرفه ای که دارد، شــخصیت مستقل و فنی آژانس را کاملا زیر ســوال برده و بجای آنکه وظیفه ذاتی خود که همان نظارت بر عملکرد برنامه هسته ای کشورهای عضو اســت عمل کند، در جایگاه ابزار دست قــدرت های غربی قرار گرفته اســت. در این خصوص، اســامی رییس سازمان انرژی اتمی کشــورمان درباره سوالات باقیمانده آژانس و طرح اتهامات تکراری علیه ایران گفته که: »اینها همه بهانه سیاسی هستند. مشابه آنچه در PMD بود. مکانهایی کــه از آن نام میبرند و اتهاماتی که مطرح میشــود، همانهایی است که از حنجره صهیونیستها و منافقین شنیده میشود. اینها سالهاست این حرفها را تکرار می کنند.« وی در ادامه می گوید: »به اعتقاد من سوالات آژانس بین المللی انرژی اتمی ادامه همان PMD اســت و اصلا مبنای پادمانی ندارد، چون ایران سایت هسته ای معرفی نشده به آژانس ندارد.«لازم به ذکر است که کلیه فعالیتهای هسته ای ایران و هر اقدامی در راســتای پیشرفت و ارتقای آن در این سالها پیشــتر و در گزارشهایی به مقامات آژانس ُعد اعلام شده است تا بهانه ای در اختیار طرف مقابل از ب حقوقی قرار نداشته باشــد.
در واقع روابط میان ایران و آژانــس بین المللی انــرژی اتمی در چارجــوب «قواعد پادمانی» و تعریف شــده ای که سایر اعضای آژانس نیز چنین هستند، برقرار اســت و این امر جدیدی نیست، بلکــه از پیش از برجام تا به امروز روال کاری میان ایران و آژانس بر این اســاس بوده است. این موضوع دقیقا به این معنی است که «حسابرسی مواد هسته ای» صورت میگیرد به این ترتیب که ایران اعلام میکند چه میزان مواد هسته ای در چه نقاطی دارد و با آنها چه کارهایی انجام میدهد.«شیطنت های رسانه ای» سال های اخیر به طور خاص، تلاش می کند تا اینگونه وانمود کند که برنامه هسته ای صلح آمیز هسته ای ایران تهدیدی علیه امنیت جهانی به حساب می آید و ایران خارج از نظارت آژانس فعالیت های محرمانه و غیرقانونی انجام میدهد.


این قبیل«خبرسازی های جعلی» که به منظور اعمال فشار روانی تبلیغاتی علیه ایران است درحالی صورت می گیرد که هیچ استناد و مدرکی یا حتی گزارشی از سوی دستگاه های اطلاعاتی غربی دال بر فعالیت های مشکوک ایران در دست نیســت و خودشان نیز بر این امر اذعان داشــته اند. نکته قابل تاملی که وجود دارد آنکه، حوزه هسته ای بر خلاف اساســنامه آژانس بین المللی انرژی در انحصار ابرقدرتهاست و با ساز و کاری اتمی اساســا که در محیط بین الملل ایجاد کرده اند،
اجازه نمیدهند این فن آوری به طور اســتاندارد در اختیار همه کشورها قرار گیرد و رفتاری مبتنی بر استاندارد دو گانه را در پیش گرفته اند. با ایــران هم در چارچوب همین رفتارهای دو گانه برخورد میکنند و با شیوه ها و ابزارهای مختلف سعی کرده اند مانع پیشرفت ایران شوند. اما برخلاف میل آنها و با همه مزاحمتها از جمله تهدید به بمباران تاسیسات هسته ای کشور، ترور دانشمندان و انواع خرابکاری تلاش برای از بین بردن انگیزه متخصصانمان، خوشبختانه ایران از صنعت هسته ای پیشــرفت های برخوردار شد. بنابراین این نکته را آژانس به خوبی میداند که اگر مذاکرات رفع تحریمها شکست بخورد حتما آژانس نوع برخورد متفاوتی را از ایران خواهد دید و همچون گذشته دیگر خبری از تعهدات فراپادمانی، دوربینها و بازرســی های بیشتر و همکاری های سطح بالا از سوی تهران نخواهد بود. در همین ارتباط «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان هم گفته که: »خواسته های آژانس زیاده خواهی محسوب میشــود، زیرا به دلیل تحریمها این خواسته ها قابل اجرا نیستند. طبق قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران که مصوب مجلس شورای اسلامی است، قرار است آژانس بین المللی اتمی حداقل نظارتها و در حد پادمانی باشد.« وی ادامه مــی دهد: » ایران هیچ تعهد فرا پادمانی ندارد. ایران ۲۷ دوربین و یکسری تجهیزات از جمله وسایل اندازه گیری آنلاین غنی ســازی را جمع کرده است و اگر طرفهای مقابــل به تعهدات خود باز گردند، این امکان وجود داردکار خود را آغاز کنند.« این وســایل و دوربینها مجددا در خاتمه کلام آنکه، امروز نهاد بین المللی انرژی اتمی بجای آنکه تسهیل گر امور باشد و کمکی به حل و فصل منازعات سیاســی میان ایران و غرب در یکی از مناقشه برانگیزترین پرونده های سیاسی قرن اخیر، در مقام مانعی جهت دســت یابی به توافق و البته ابزار دست و تریبون برخی مخالفین احیای برجام که از قضا عدوات عمیقی نیز با ایران دارند، بدل گشته است و تا زمانیکه رویکرد مدیرکل آن آژانس به این نحو باشد و سمت و سوی فنی نداشته باشد بعید است که مذاکرات فرسایشی با غرب نیز منتج به نتیجه گردد.