روزنامه همدلی
1396/04/19
از اجتهاد ضرغامی تا نهنگ رحمت
سید مهدی دهدشتی- در سال‌های نه چندان دور مردی سکان‌دار صدا و سیمای ایران بود که اعتقاد راسخی به «اجتهاد رسانه‌ای» داشت. واژه «اجتهاد» در لغت به معنای تلاش و کوشش است، اما مقصود از آن در اصطلاح اسلامی، بذل جهد و کوشش برای استنباط احکام شرعی فرعی از منابع فقه اسلامی است. عزت الله ضرغامی رئیس سازمان صدا و سیما در آن سال‌ها، اولین بار این واژه را در پاسخ به علت توهین مضاعف صدا و سیما به امام خمینی(ره) با پخش تصاویر پاره شدن عکس ایشان در سال 88 به کار برد و بعد از آن بارها در مصاحبه‌ها و سخنرانی‌ها بر آن تاکیدکرد.
اما شهید مطهری در باب اجتهاد گفته است: اجتهاد به طور سربسته به معنای صاحب‌نظر شدن در امر دین است، ولی صاحب‌نظر بودن و اعمال نظر کردن در امور دینی از نظر ما که شیعه هستیم دو گونه است؛ مشروع و ممنوع... که ممنوع آن است که مجتهد حکمی را که در کتاب و سنّت نیست با فکر خودش و رای خودش وضع کند، این را در اصطلاح «اجتهاد به رای» می‌گویند. این اجتهاد از نظر شیعه ممنوع است و معنای صحیح اجتهاد یعنی به کار بردن تدبّر و تعقّل در فهم ادله شرعیه، که البته احتیاج دارد به یک رشته علوم که مقدمه شایستگی و استعداد تعقّل و تدبّر صحیح و عالمانه می‌باشند.
بگذریم از این که بسیاری از صاحب نظران، اجتهاد ضرغامی در مورد مذکور را ریختن نفت به جای آب بر آتش حوادث پس از انتخابات سال 88 قلمداد کردند و خود او نیز هیچ‌گاه شرایط رسیدن به این درجه از اجتهاد را به درستی تبیین نکرد. اگر از واژه اجتهاد رسانه‌ای هم عبور کنیم، اما همه به اهمیت «سواد رسانه‌ای» واقفیم. اجتهاد‌های پی در پی روسای سازمان صدا و سیما موجب شکل گرفتن جسارتی در سردبیران بخش‌های مختلف و حتی مجریان این سازمان شده که گاه «بی‌سوادی رسانه‌ای» را آشکار کرده و در لحظاتی کوتاه زحمات هزاران «نفر-ساعت» را به باد می‌دهد.
ماجرای سواری گرفتن جوانان بوشهری از نهنگی در خلیج فارس که کمی پیش در شبکه‌های مجازی منتشر شده بود به بخش خبری ساعت 14 روز شنبه – که رسمی‌ترین و پربیننده‌ترین بخش خبری است- راه یافت و در کمال تعجب حامیان محیط زیست و سازمان‌های مردم نهادِ فعال در این زمینه، تصاویر«رحمت و نهنگش» و پایکوبی بر روی سر و پشت نهنگ از شبکه یک صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به نمایش
در آمد.
در حالی که عده‌ای در دورترین نقاط کشور در حال تلاش برای فرهنگ‌سازی حفاظت از محیط زیست هستند و برای تاثیرگذاری بر روی حتی یک نفر ساعت‌ها زمان صرف می‌کنند نمایش این نهنگ‌سواری - حتی اگر برای آن کوسه نهنگی خطری نداشته باشد- چه توجیهی دارد؟ در این آشفته بازار رسانه‌ای شبکه‌های مجازی، آیا صدا و سیما با بودجه کلان دولتی و درآمد بالا و البته نامشخص نباید نقش بهتری برای فرهنگ‌سازی ایفا کند؟ پاسخگوی همه‌گیر شدن احتمالی تبِ سواری گرفتن از حیوانات در خطر انقراض در شبکه‌های مجازی کیست؟
به نظر می‌رسد که این سازمان برای بازگرداندن مخاطبان از دست رفته‌اش در این سال‌ها، به جای همراهی با بی‌فرهنگی‌های شبکه‌های مجازی، بهتر است به واکاوی دلایل عدم اقبال مردم به صدا و سیما که در آستانه چهل سالگی است و فرصت کمی برای بازگرداندن اعتماد مردم دارد، بپردازد، چرا که به قول سعدی: چو دوران عمر از چهل درگذشت / مزن دست و پا کابت از سر گذشت
سایر اخبار این روزنامه
با تصمیم کمیته میراث فرهنگی یونسکو در لهستان یزد، جهانی شد
اهالی سینما از «شهرزاد» می‌گویند؛ عشق در سال‌های کودتا
سردار فودازی مسئول پرونده تشریح کرد جزئیات حوادث کهریزک
نگاهی به استفاده سیاستمداران از یک روز دانشجویی ظرفیت‌های سیاسی 18 تیر
از درخواست جهانگیری تا پیشنهاد اقتصاد‌دانان چینش تیم اقتصادی با رجوع به مدل دولت اصلاحات
متهم نفتی: در دومین جلسه رسیدگی به اتهامات چهار وزیر، زنجانی را تایید کرده بودند
سخنگوی فراکسیون امید هجمه‌ها علیه قراردادهای جدید را بی انصافی خواند حمله به قراردادهای نفتی، انتقام‌گیری از رای مردم است
دکتر ناصر تکمیل همایون در گفت‌وگو با همدلی روایت کرد روزهای اختفای بنی‌صدر
ولی‌الله شجاع‌پوریان بهشتی از دریچه‌ای متفاوت
از اجتهاد ضرغامی تا نهنگ رحمت
بعد از 3 سال اشغال العبادی وارد موصل شد
سردار فودازی مسئول پرونده تشریح کرد جزئیات حوادث کهریزک
