چالش امریکا با مرد متمایل به ایران در نخست‌وزیری عراق

سرانجام پارلمان عراق بعد از یک سال فراز و نشیب شدید سیاسی موفق شد دو مقام اصلی این کشور را تعیین کند؛ عبداللطیف رشید به مقام ریاست جمهوری و محمد شیاع السودانی به مقام نخست‌وزیری. یک هفته از این انتخاب می‌گذرد و به نظر می‌رسد که در این مدت رایزنی‌های اولیه در مورد کابینه انجام شده، چرا که ائتلاف گسترده اداره دولت با صدور بیانیه‌ای اعلام کرده پارلمان شنبه آینده برای بررسی وزرای پیشنهادی السودانی تشکیل جلسه خواهد داد. این خبر بدان معنا است که برخلاف گذشته، روند تعیین وزرا سریع‌تر انجام گرفته و السودانی آماده معرفی کابینه خود به پارلمان است و از سوی دیگر، ائتلاف اداره دولت به عنوان ائتلافی متشکل از فهرست‌های اصلی حاضر در پارلمان آمادگی بررسی فهرست پیشنهادی او را دارد.
بنابراین، می‌توان گفت که فرایند تشکیل کابینه با حمایت پارلمان روند آرام و سریع خود را طی می‌کند و عراق می‌تواند بعد از این مدت طولانی از بلاتکلیفی کابینه جدید خود را داشته باشد تا به مشکلات موجود رسیدگی کند. این مرحله به خودی خود نشانه مثبتی از بازگشت آرامش به عرصه سیاسی عراق است، هرچند که این آرامشی شکننده است، چرا که نباید در این مورد از مقتدی صدر و جریان وابسته به او مشهور به جریان صدر غافل ماند. این جریان اعلام کرده که حاضر به مشارکت در کابینه جدید نیست و با این اعلام موضع عملاً نه تنها خود را از دایره تشکیل کابینه خارج کرده بلکه این گزینه به چالش کشاندن دولت جدید را برای خود حفظ کرده است. تجربه وقایع تلخ ۲۰۱۹ و یک سال گذشته و به خصوص یک ماه و نیم قبل از حمله نیرو‌های مسلح این جریان به پارلمان نشان می‌دهد که جریان صدر کماکان پتانسیل ایجاد چالش‌های مشابه را برای السودانی و دولتش دارد.
چالش دیگر دولت السودانی می‌تواند پیچیده‌تر از این باشد. عدم حضور برهم صالح، رئیس‌جمهور سابق عراق، در مراسم معارفه الرشید فقط نشانه واکنش شخصی یک فرد شکست خورده نیست بلکه می‌تواند نشان‌دهنده واکنش جریانی باشد که به ریاست جمهوری رسیدن الرشید گزینه مطلوب آن نبود. هرچند که صالح و الرشید هر دو وابسته به حزب اتحادیه میهنی کردستان هستند، اما کارنامه صالح نشان داده بیشتر سمت و سوی جریان غرب‌گرا را در عراق دارد، چرا که نه در جریان اعتراضات گذشته حاضر شد موضع محکم و مقبولی بگیرد و نه در جریان مذاکرات پارلمان با فراکسیون‌های آن همکاری داشت. در مقابل، سابقه عضویت الرشید در دولت نوری مالکی و همسویی آن با جریان مقاومت عراق چیزی نیست که مطلوب جریان غرب‌گرا باشد، به خصوص اینکه گفته می‌شود الرشید قصد دارد نوری المالکی و خمیس الخنجر را به عنوان معاونان خود منصوب کند. با وجود اینکه امریکا از تعیین رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر عراق استقبال کرده و سفیر این کشور نیز با السودانی دیدار داشت، اما باید دید در پس این تظاهر‌های سیاسی، امریکا به دنبال چه برنامه‌ای برای دولت جدید عراق است. شکی نیست که امریکا انتظار داشت از انتخابات اکتبر سال گذشته نتیجه‌ای دیگر به دست بیاید تا دولت جدید عرصه سیاسی عراق را به طور کلی تغییر داده و آن را خالی از جبهه مقاومت کند، اما به قدرت رسیدن دو مقام همسو با مقاومت، امریکا را در رسیدن به این هدف ناکام گذاشته است. از این رو، باید دید امریکا جدای از این دست تعارفات سیاسی در واقعیت امر چه نقشه‌ای برای دولت جدید تدارک دیده است. این موضوع با جدیت دولت السودانی برای رسیدگی به برخی پرونده‌ها از جمله ادامه حضور نظامی امریکا در عراق و به خصوص پرونده ترور سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس اهمیت ویژه‌ای دارد، چنان که حامد الموسوی، عضو ائتلاف فتح در پارلمان، در مصاحبه با شبکه السومریه عراق خبر از قصد دولت السودانی برای پیگیری این موضوع داد. این پرونده‌ها و همکاری عراق با تصمیم اخیر اوپک پلاس از موارد چالش‌برانگیزی هستند که می‌توانند بر نحو روابط دولت جدید عراق و امریکا تأثیر جدی بگذارند.