سلامت مردم مهم بود یا جمع آوری سطل های زباله

یک جامعه شناس شهری: مردم باید احساس تعلق را به شهر خودشان داشته باشند که اگر خسارتی وارد می شود از جیب آنها خارج است حميد رضا خالدي
آرمان امروز:‌ پس از مدت‌ها بالاخره برخي از سطل‌هاي زباله به تهران بازگشتند. اين خبر را حسين نظري، معاون خدمات شهري و محيط زيست شهرداري تهران داده و از بازگشت اغلب سطل‌هاي جمع آوري شده زباله تهران به مناطق مختلف بعد از فروکش کردن اعتراضات و اصلاح رويه‌ها در مديريت پسماند در پايتخت خبر داد. اين در شرايطي است که طي هفته‌هاي گذشته بارها در ستون «الو آرمان» شهروندان از جمع شدن زباله‌ها گلايه داشتند و برخي از رفتگران نيز از برداشتن زباله‌ها و زخمي شدن دست‌هايشان به‌دليل وجود شيشه و آهن‌هاي تيز در زباله‌ها خبردادند که باعث نارضايتي آنها شد. اين در حالي است که زاکاني، شهرار تهران علت اين اقدام را استفاده معترضان از مخازن زباله براي ايجاد راه‌بندان عنوان کرد و گفت: «تمهيد شد که در معابر اصلي در برخي نقاط شهر، اين مخازن به صورت موقت جمع‌آوري شود ولي به صورتي جديد قطعا در حوزه جمع‌آوري زباله‌ها از آنها استفاده خواهد شد.» زاکاني پيش‌تر نگران از آتش زدن بالغ بر 600 مخزن زباله در حوادث اخير گفته بود: «اين اقدام در راستاي عدم استفاده از مخازن براي ايجاد راه‌بندان و مديريت رفت‌وآمد انجام شده است.» سال 1398، افزايش قيمت بنزين و فشارهاي اقتصادي آنقدر بر گُرده مردم سنگيني کرد که اعتراضات سراسري را در پي داشت. مردم مي‌دانستند با گران شدن بنزين گراني‌هاي افسارگسيخته در راه است، براي همين اعتراضات خود را به کف خيابان آوردند. در آن مقطع معترضان مخازن فلزي را به آتش کشيدند، اما سطل‌هاي زباله از سطح شهر جمع‌آوري نشد و شهرداري مدام سطل‌هاي زباله جديد جايگزين مي‌کرد. اما در اعتراضات اخير، عکس و خبري با تيتر «شهرداري، مخازن زباله را جمع کرد!» منتشر شد.
فلسفه جمعآوري مخازن را نميدانيم!
از آنجايي‌که در دهه‌هاي گذشته آتش زدن سطل‌هاي زباله شهري، به يکي از بخش هاي جدايي ناپذير اغتشاش‌ها در کشورما بدل شده است، حدود يک هفته بعد از آغاز ناآرامي هاي اخير که باز هم همراه با آتش زدن اين سطل ها بود، شهرداري براي اولين بار اقدام به جمع آوري آنها از بخش هايي از شهر کرد. اقدامي که واکنش هاي بسياري را به همراه داشت . ناصر اماني، عضو کنوني شوراي شهر تهران و معاون قاليباف در گذشته و دوره چهارم مديريت شهري تهران، در جريان اعتراضات سال 88 و آتش زدن سطل‌هاي زباله و تغيير جنس مخازن زباله از پلاستيکي به فلزي قرار داشت. او درباره جمع‌آوري مخازن زباله در اين دوره از اعتراضات تهران به هم‌ميهن تاکيد کرد: «من اطلاع کاملي از علت اين اقدام ندارم. اما معاون امور مناطق شهرداري در گفت‌وگويي گفته براساس مصوبه شوراي تامين استان و شهرستان اين اقدام صورت گرفته است. آنها تصميم گرفتند و به ما ابلاغ کردند، ما هم اجرا کرديم. من اينطور شنيدم.» سال‌هاي 1388 و 1398 اين دستور صادر نشده است. به گفته برخي از اعضاي شوراي شهر دوره گذشته (شوراي پنجم شهر تهران) اگر شوراي تامين استان اصلاح‌طلبان چنين دستوري را به شهرداري مي‌دادند، آنها مطلع مي‌شدند اما در جريان چنين دستوري نيستند. در حقيقت آنها اذعان دارند که چنين دستوري از سوي شوراي تامين استان به شهرداري ابلاغ نشده است.


گران فروشي سطل زبالهها!
اما گذشته از چرايي جمع آوري سطل هاي زباله، اظهارات چمران در مورد قيمت اين سطل ها باعث شد تا بار ديگر وي و مديريت شهري با چالشي جديد روبه‌رو شود. وي با تاکيد بر اينکه شهرداري مجبور به اين کار شده، افزود: «هر سطح زباله 10 تا 15 ميليون هزينه دارد، پولش را تامين مي‌کنند، اما براي اينکه اگر بگذارند، دوباره آتش زده مي‌شود، جمعش کردند. اين موضوع موقتي است و در همه معابر نيست؛ جمع آوري سطل‌هاي زباله تنها در برخي خيابان‌هاست که آتش سوزي آن فراوان بوده است.» اظهاراتي که البته با واکنش تامل برانگيز برخي کاربران شبکه‌هاي اجتماعي مواجه شد که تاکيد داشتند قيمت اين سطل‌ها با چيزي که رئيس شوراي شهر گفته تفاوت زيادي دارد؛ اظهاراتي که پيرو آن اين سوال مطرح شد که آيا قيمت مطرح از سوي چمران، قيمتي است که شهرداري تهران با پرداخت آن سطل‌هاي زباله مکانيزه را خريداري کرده است؟! اين در حالي است که توليد کنندگان اين سطل ها، قيمت متوسط آن را بين 3 تا 5 ميليون تومان ( بسته به جنس ورق به کار رفته يا توع آن) اعلام مي کنند. همين حاشيه ها چمران را مجبور کرد تا دوباره توضيحاتي در مورد گفته هايش بدهد. وي در اين زمينه با طفره رفتن از پاسخ دادن صريح در مورد قيمت سطل هاي زباله گفت : اصلاً مهم نيست که قيمت سطل‌هاي زباله يک ميليون تومان باشد يا 3، 4 يا 10 تا 15 ميليون، مهم ماهيت اين اتفاقات است که در حوادث اخير به بيت‌المال خسارت زيادي وارد کردند.» حالا شهروندان سوال مي کنند که چطور شهرداري بدون آنکه قيمت سطل هاي زباله را داشته باشد اقدام به عقد قرار داد و خريد مجدد حدود 1000 عدد از آنها کرده است؟ سوالي که تاکنون بي پاسخ مانده است.
اعتراضات هم بخشي از زندگي شهري است
در اين رابطه حسين ايماني جاجرمي، جامعه شناس شهري درباره اقدام شهرداري در جمع آوري سطل‌هاي زباله به «آرمان امروز» مي‌گويد: «در تمام دنيا برگزاري تجمع‌هاي اعتراضي پس از اخذ مجوز از مراجع مربوطه‌، اتفاقي عادي است چرا که به‌هر حال شهروندان حق دارند که نسبت به مقوله‌هاي مختلف اعتراض کنند. اما از آنجايي‌که چنين سازوکاري در کشور ما پيش بيني نشده است، معترضان نمي‌دانند چگونه بايد اعتراض خود را مطرح کنند و سرگردان هستند.» وي با ذکر اينکه به همان نسبت شهرداري هم به نظر مي‌رسد، نمي‌داند که چگونه بايد با اين اعتراض‌ها کنار بيايد و سياست يکي به نعل و يکي به تخته را درپيش گرفته است! مي گويد: «شهرداري مي‌تواند با اختصاص مکان‌هايي براي برگزاري تجمع‌ها پيش گام برگزاري مراسم‌هاي اعتراضي کنترل شده و آرام باشد. کمااينکه چند سال قبل اين طرح از سوي شوراي شهر مطرح و به تصويب رسيد ولي با مخالفت دستگاه‌هاي بالا دست دولتي مانند فرمانداري تهران، عملا به بايگاني سپرده شد. نمي‌توان شهر را تعطيل کرد اعتراض هم جزئي از زندگي شهري مدرن امروزي جامعه هاست. براي همين دولتمردان بايد براي شنيدن صداي معترضان، فکري بکنند. همچنين مردم بايد بپذيريند و احساس تعلق را به شهر داشته باشند که اگر خسارتي وارد مي شود از جيب آنها خارج شده است.»
وي با بيان اينکه ساماندهي اين اعتراض‌ها مانند ساير کشورها به سادگي امکان پذير است معتقد است: «بخشي از اين تدبير به شهرداري و بخشي ديگر به ساير نهادهاي دولتي برمي‌گردد، به‌خصوص آنکه هم اينک نيز دولت مردم را دعوت به گفت‌و‌گو کرده و اين مي‌تواند فرصت خوبي براي ايجاد رويه اي جديد در تعاملات بين حاکميت و معترضان باشد.»  و در ادامه صحبت‌هايش با ذکر اينکه به دليل بي برنامگي مسئولان، از عصر مشروطه تاکنون اعتراض هاي مردمي به خيابان ها کشيده مي‌شود، مي‌افزايد: «اينکه بخواهيم سطل‌هاي زباله را جمع کنيم تا مردم چيزي براي آتش زدن و تخريب نداشته باشند، فرضيه اي اشتباه است. چرا‌که در هر درگيري به هر حال خشونت و تخريب وجود دارد. حالا تخريب سطل زباله نشد‌، مي روند سراغ تخريب خودروها، بانک‌ها يا ساختمان‌هاي دولتي، در حالي‌که اصلا چنين اقداماتي را نمي‌توان در هيچ اعتراضي تاييد کرد. بنابراين به نظر مي‌رسد شهرداري احتمالا به خاطر فشارهاي پشت پرده مجبور به اين اقدام شده است ثانيا‌، اينگونه اقدامات از سوي شهرداري نتيجه‌اي جز  ايجاد اختلال در زندگي شهروندان ندارد.»