دست پر سینما برای جشنواره فجر

پاییز فصل رونق تولیدات سینمایی است. هر سال در این ایام تب‌و تاب فیلمسازی اوج می‌گیرد. بخشی از شتاب تولید حاصل تلاش فیلمسازان برای رساندن فیلم‌هایشان به جشنواره فیلم فجر است. امروز (30 آبان‌ماه) فرصت ثبت‌نام برای حضور در جشنواره چهل و یکم تمام می‌شود و اینکه چه فیلم‌هایی به جشنواره می‌رسند، کدام فیلمسازها فرم تقاضای حضور در جشنواره را پرکرده‌اند و کدام فیلم‌ها به لیست هیأت انتخاب راه می‌یابند در آینده نزدیک مشخص خواهد شد. در هر حال چه برای جشنواره و چه برای اکران، کارگردانان مشغول کارند.  رونق اخبار تولیدات سینمایی اگر چه برخی اوقات تحت تأثیر چراغ خاموش حرکت کردن پروژه‌هاست اما در نهایت حاصل کنجکاوی‌های رسانه‌ای اخبار غیررسمی می‌شود که با گزاره بر اساس شنیده‌ها به گوش علاقه‌مندان جدی سینما می‌رسد. امسال هم همچنان همه چیز در سکوت خبری پیش می‌رود و بخش زیادی از فیلمسازان، محافظه‌کارتر از گذشته تصمیم گرفته‌اند با پنهانکاری روند پیش‌تولید و تولید را پی بگیرند. 
​​​​​​​
​​​​​​​ نیلوفر ساسانی/ پاییز فصل رونق تولیدات سینمایی است. هر سال در این ایام تب‌و تاب فیلمسازی اوج می‌گیرد. بخشی از شتاب تولید حاصل تلاش فیلمسازان برای رساندن فیلم‌هایشان به جشنواره فیلم فجر است. امروز (30 آبان‌ماه) فرصت ثبت‌نام برای حضور در جشنواره چهل و یکم تمام می‌شود و اینکه چه فیلم‌هایی به جشنواره می‌رسند، کدام فیلمسازها فرم تقاضای حضور در جشنواره را پرکرده‌اند و کدام فیلم‌ها به لیست هیأت انتخاب راه می‌یابند در آینده نزدیک مشخص خواهد شد. در هر حال چه برای جشنواره و چه برای اکران، کارگردانان مشغول کارند. 
رونق اخبار تولیدات سینمایی اگر چه برخی اوقات تحت تأثیر چراغ خاموش حرکت کردن پروژه‌هاست اما در نهایت حاصل کنجکاوی‌های رسانه‌ای اخبار غیررسمی می‌شود که با گزاره بر اساس شنیده‌ها به گوش علاقه‌مندان جدی سینما می‌رسد. امسال هم همچنان همه چیز در سکوت خبری پیش می‌رود و بخش زیادی از فیلمسازان، محافظه‌کارتر از گذشته تصمیم گرفته‌اند با پنهانکاری روند پیش‌تولید و تولید را پی بگیرند. بجز تولیدات بخش خصوصی، ارگان‌ها و نهادهای سینمایی هم چند سالی است ترجیح می‌دهند خبر ندهند تا خبر نسازند و بی‌سر و صدا تولیدات سینمایی‌شان را به جشنواره برسانند. 


بر این اساس برای داشتن چشم‌انداز جامع به آثار تولیدی سینما، فارغ از فیلم‌هایی که به شکل رسمی و از طریق روابط عمومی درباره روند تولیدشان اطلاع‌رسانی شده، ناگزیر باید به همین شنیده‌ها هم استناد کرد. در اتکا به اخبار رسمی و بر اساس خروجی جلسات شورای پروانه ساخت اما علاوه بر فیلمسازان نوظهور و کارگردانان تازه‌ نفس، نام‌هایی آشنا دیده می‌شوند که هر خبر تازه درباره آنها کنجکاوی علاقه‌مندان جدی سینما را در پی‌ دارد؛ از کار تازه کیانوش عیاری و بهمن فرمان‌آرا تا نرگس آبیار و تهمینه میلانی. اما تنها کار تازه کارگردان‌های اسم و رسم‌دار و تهیه‌کننده‌های خوش‌سابقه نیست که در کانون توجه قرار دارد، گاهی ترکیب تازه و کنجکاوی برانگیز بازیگران، عامل اشتیاق برای پیگیری اخبار تولید یک پروژه سینمایی می‌شود از جمله انتشار خبرهای غیررسمی همکاری دو بازیگر پولساز سینما؛‌ رضا عطاران و پژمان جمشیدی با کیانوش عیاری یا حضور مهران مدیری و هدیه تهرانی در تجربه تازه محمود کلاری مدیر فیلمبرداری فیلم‌های مطرح سینمای ایران در مقام کارگردان بعد از ۲۲ سال.



برش 1
از لیست بلندبالای اسم و رسم‌دارها 
تا فهرست پرانگیزه تازه‌نفس‌ها

اوایل شهریور ماه سازمان سینمایی اعلام کرد که طی ۱۰ ماه، ۵۳ عنوان فیلم از سوی اداره کل دفتر نظارت بر تولید فیلم سازمان سینمایی موفق به کسب پروانه ساخت شدند. طی یکی‌دو ماه گذشته این لیست بلندتر شده و بر تعداد فیلمسازانی که پروانه نمایش دریافت کرده‌اند، افزوده شده است. در میان تهیه‌کنندگان این آثار چهره‌های شناخته شده سینما همچون پیمان معادی، سعید ملکان، بهروز افخمی، فریدون جیرانی، حامد عنقا، رسول صدرعاملی، علیرضا سرتیپی، نیکی کریمی، مصطفی کیایی، امیرحسین ثقفی، غلامرضا موسوی، محمدرضا مصباح، محمدرضا شفیعی و... حضور دارند.
همچنین بهمن فرمان‌آرا (چشمهایش بزرگ علوی)، کیانوش عیاری (ویلای ساحلی)، محمود کلاری (آیینه)، پرویز شهبازی (رکسانا)، کیومرث پوراحمد (پرونده باز است)، محسن امیریوسفی (قیف)، تهمینه میلانی (آتش بس 3)، شهریار بحرانی (نامیرا)، نرگس آبیار (سووشون)، محمدعلی باشه آهنگر (سینما متروپل)، محمد حسین لطیفی (غریب)، ‌فرزاد مؤتمن (خرچنگ)، بهروز شعیبی (هم‌آهنگ) و... از جمله فیلمسازان نام آشنایی هستند که در چند ماه گذشته برای فیلم‌های تازه‌شان پروانه ساخت دریافت کرده‌اند.
فهرست فیلمسازان آزمون پس‌داده‌ای که در تدارک ساخت تازه‌ترین اثر سینمایی‌شان هستند هم لیست پروپیمانی است. مجیدرضا مصطفوی (بی‌سروصدا)، مهرداد خوشبخت (پالایشگاه)، ابراهیم ایرج‌زاد (بدرود محبوبم)، عادل تبریزی (ستاره سینما)، حسین امیری دوماری (یادگار جنوب)، بهتاش صناعی‌ها‌(کیک محبوب من)، ابراهیم ابراهیمیان (آبی غلیظ)، سهیل بیرقی (بی‌داد)، هادی مقدم دوست (عطرآلود)، جواد افشار (نهرخین)، مهدی جعفری (امان)، حسین ریگی (هوک) و... کارگردان‌هایی هستند که برای تولید فیلم تازه‌شان دورخیز کرده‌اند.
تجربه چند سال اخیر البته ثابت کرده که نباید چندان مقهور نام‌ها شد و فیلمسازان تازه نفس می‌توانند شگفتی‌‌ساز شوند و حتی نگاه نو و تجربه‌ای تازه به سینمای ایران اضافه کنند. تولیدات فیلم‌اولی‌ها حالا جزو کنجکاوی‌های جذاب سینمای ایران شده است. سید سجاد قافله‌باشی کارگردان «انقلاب ف» به تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی، آرمان خوانساریان کارگردان «جنگل پرتقال» به تهیه‌کنندگی رسول صدرعاملی، لیلی عاج کارگردان «سرهنگ ثریا» به تهیه‌کنندگی جلیل شعبانی، محمدعسگری کارگردان «اتاقک گلی» به تهیه‌کنندگی داوودصبوری، محمد ابراهیم عزیزی کارگردان «توتو» به تهیه‌کنندگی مصطفی کیایی، سید عماد حسینی کارگردان «استاد» به تهیه‌کنندگی بهروز افخمی، قاسم لطفی خواجه پاشا کارگردان «آغوش درخت» به تهیه‌کنندگی محمدرضا مصباح و...از جمله فیلمسازانی هستند که در این لیست قرار می‌گیرند.


برش 2
دست پر سازمان‌ها و نهادها با محوریت شهدا و دفاع مقدس

بر خلاف سینمای کودک که برگزارکنندگان آن از عدم مشارکت نهاد و ارگان‌ها برای ساخت فیلم در این حوزه گلایه دارند، اغلب نهادهای فرهنگی و سینمایی از فارابی و حوزه هنری تا روایت فتح و اوج سهم قابل توجهی در تولیدات سینمایی سال دارند. اگر چه در این باره آمار و اطلاعات رسمی منتشر نشده و روابط عمومی این نهادها از اطلاع‌رسانی پرهیز می‌کنند اما زمزمه‌های قطعی از میزان قابل توجه تولیدات سینمایی با محوریت زندگی شهدا، دفاع مقدس و انقلاب شنیده می‌شود.«غریب» به تهیه‌کنندگی حامد عنقا و کارگردانی محمدحسین لطیفی به مقطعی از دوران فرماندهی شهید محمد بروجردی با بازی بابک حمیدیان، در منطقه غرب، پیش از آغاز جنگ تحمیلی و دفاع مقدس می‌پردازد. در کنار این فیلم از دیگر تولیدات مهم سازمان اوج با محوریت زندگی شهدا، فیلم سینمایی «اسفند» به نویسندگی و کارگردانی دانش اقباشاوی و تهیه‌کنندگی محمدرضا تخت‌کشیان است که به مقطعی از حضور شهید علی هاشمی در دوران جنگ ایران و عراق می‌پردازد. فیلم سینمایی «سرهنگ ثریا» با محوریت پادگان اشرف به کارگردانی لیلی عاج از دیگر تولیدات سازمان هنری - رسانه‌ای اوج است. آن طور که مهر در اخبار غیررسمی از تولیدات فارابی گزارش داده این بنیاد سینمایی از میان ۱۵ فیلمی که تا پایان سال برنامه ساخت آن را دارد، در نظر دارد فیلم سینمایی «دومین روز پاییز» به کارگردانی اردلان عاشوری و تهیه‌کنندگی حبیب والی‌نژاد را با تمرکز بر زندگی شهید علی اکبر شیرودی به جشنواره چهل و یکم برساند. «انقلاب ف» به کارگردانی سید سجاد قافله‌باشی و تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی در حوزه انقلاب و دفاع مقدس، «پالایشگاه» به کارگردانی مهرداد خوشبخت با موضوع مهندسی جنگ و «سینمامتروپل» به کارگردانی محمدعلی باشه‌آهنگر با محوریت حوادث انقلاب و دفاع مقدس از دیگر آثار فارابی است که در این دسته قرار می‌گیرد. بر اساس این گزارش، «چهل و چهار روز» به کارگردانی مهدی نقویان، «روزگار شرق» به کارگردانی مصطفی گندمکار، «مدار بسته» به کارگردانی مهدی جعفری، «هوک» به کارگردانی حسین ریگی که در فضای سیستان و بلوچستان روایت می‌شود و به مسائل و مصایب زنان می‌پردازد و ...از دیگر پروژه‌های در دست تولید فارابی است که هنوز جزئیات محتوایی همه آنها رسانه‌ای نشده است. از تولیدات این بنیاد سینمایی همچنین می‌توان به فیلم سینمایی «شماره ده گریخت» به تهیه‌کنندگی ابراهیم اصغری و کارگردانی و نویسندگی حمید زرگرنژاد اشاره کرد که چند روزی است فیلمبرداری آن در شهرک سینمایی دفاع مقدس آغاز شده است. در این فیلم مجید صالحی، سیامک صفری، بهرنگ علوی، احمد کاوری و… به ایفای نقش می‌پردازند. این فیلم روایتگر قصه فرار پرماجرای یک اسیر ایرانی از زندان رژیم بعث عراق است. «شوماه» به کارگردانی مژگان بیات با حضور فاطمه معتمدآریا، پژمان بازغی و روزبه حصاری از تولیدات سال گذشته فارابی در حوزه دفاع مقدس است که ملودرامی عاشقانه در بستر جنگ است. تسنیم هم از نگارش فیلمنامه «مؤمن» با موضوع زندگی شهید همدانی توسط هادی مقدم‌دوست خبر داده که این اثر نیز با همکاری بنیاد سینمایی فارابی تولید می‌شود. طبق برخی اخبار انجمن سینمای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، فیلم «ارس» به‌کارگردانی برادران ارک و تهیه‌کنندگی محمدرضا مصباح درباره رشادت سه مرزبان در هشتاد سال پیش و «اتاقک گلی» به‌ کارگردانی محمدعلی عسگری درباره نجات یک دختر کرد از دست منافقان توسط لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله(ص) را در دست تولید دارد.


برش 4
اندوخته‌های جشنواره
آنچه خواندید گزارشی از روند تولید سینمای ایران در سال 1401 بود اما داشته‌های جشنواره به تولیدات امسال محدود نمی‌شود چرا که برخلاف ادوار گذشته مؤلفه محدودیت زمانی فیلم‌ها حذف شده و آثاری که تا قبل از بهمن ۱۴۰۱، نمایش داده نشده‌اند می‌توانند متقاضی حضور در جشنواره باشند. «مست عشق» حسن فتحی با بازی شهاب حسینی، پارسا پیروزفر، «کابل پلاک ۱۰» نوید محمودی با حضور الناز شاکردوست، پدرام شریفی، شیدا خلیق و آرمین رحیمیان، «پیر پسر» اکتای براهنی با نقش‌آفرینی لیلا حاتمی و حامد بهداد و... از جمله آثاری هستند که در صورت صلاحدید تهیه‌کنندگان در کنار تولیدات امسال به چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر می‌آیند.


برش 3
باشگاه کنجکاوی‌برانگیزها

​​​​​​​از اخبار غافلگیر‌کننده تولیدات سینمایی که در روزهای اخیر منتشر شده می‌توان به همکاری فیلمساز محبوب و آرام سینمای ایران با دو بازیگر کمدی اشاره کرد. زمزمه همکاری کیانوش عیاری با رضا عطاران در فیلم «رکر» چند سالی است که به گوش می‌رسد و حالا پس از 6 سال دوری از سینما عیاری این فیلم کمدی را با عنوان «ویلای ساحلی» با بازی عطاران، پژمان جمشیدی و ریما رامین‌فر جلوی دوربین برده است. اخبار غیررسمی که از فیلم جدید محسن امیریوسفی با نام «قیف» منتشر شده نیز خبر از حضور رضا عطاران در این فیلم می‌دهند. «قیف» که مضمونی کمدی ترسناک دارد به تهیه‌کنندگی سعید ملکان ساخته می‌شود و جواد عزتی، صابر ابر و... از جمله بازیگران احتمالی این فیلم هستند. آن طور که کافه سینما گزارش داده فیلم «آینه» به کارگردانی محمود کلاری با بازی مهران مدیری و هدیه تهرانی در آستانه آغاز فیلمبرداری است. در این گزارش همچنین از «بی‌سروصدا» فیلم تازه مجیدرضا مصطفوی کارگردان فیلم موفق «آستیگمات» به‌عنوان فیلم‌های در حال تولید یاد شده که با بازی پیمان معادی و هانیه توسلی مرحله فیلمبرداری را پشت سر می‌گذارد. نرگس آبیار که بعد از چند فیلم موفق در سینمای ایران و انتخاب آخرین فیلمش «ابلق» به‌عنوان بهترین فیلم از نگاه تماشاگران جشنواره فیلم فجر، رمان «سووشون» سیمین دانشور را در شبکه نمایش خانگی جلوی دوربین برد، نسخه سینمایی آن را با بازی هوتن شکیبا، بهنوش طباطبایی، ترلان پروانه، میلاد کی‌مرام، سام درخشانی و... آماده نمایش می‌کند.