روزنامه ایران
1401/09/23
سکوت 3هزار ساله ایلامی‌ها می‌شکند؟
شهلا منصوریهخبرنگار
سال 99 بود که بولدوزرهای راهسازی در مسیر جاده رامهرمز به بهبهان، جایی حوالی روستاهای رستم‌آباد-باصدی به تعداد قابل‌توجهی کتیبه، اشیا و سفال‌های تاریخی برخوردند که برخی از آنها شکسته و برخی دیگر هم سالم بودند. 189 کتیبه نگارش شده به خط بابلی از دوره ایلام میانه در این عملیات کشف و به امین اموال اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان تحویل داده شد. از آن روزها تاکنون هیچ خبری از کتیبه‌ها به گوش نمی‌رسد. آیا کتیبه‌ها خوانده شده‌اند؟ مرمت شده‌اند؟ فعالان میراث فرهنگی خوزستان معتقدند کتیبه‌های دیگری نیز در خوزستان کشف شده‌اند که سرنوشت نامعلومی دارند.
مجتبی گهستونی در گفت‌وگو با «ایران» می‌گوید: بخشی از این کتیبه‌ها توسط دوستداران میراث فرهنگی تحویل اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی رامهرمز شد و بخش دیگری هنگامی شناسایی شدند که مسئول پروژه محوطه باستانی جوبجی رامهرمز در محدوده روستاهای مهنا و نوشاد در حال بررسی عملیات راهسازی بود. به گفته این فعال میراث فرهنگی، علاوه بر این کتیبه‌ها که حاوی اطلاعاتی درباره اسناد حسابرسی، متون ادبی، حقوقی و... هستند، تعدادی پیکرک و سفال هم کشف شد که عمده کشفیات علاوه بر ارزش مطالعاتی، قابلیت نمایش در موزه را دارند.
کتیبه‌هایی که هنوز خوانش نشده است
نزدیک به 27 ماه از آن موضوع می‌گذرد اما هنوز خبری از اطلاعات تکمیلی و محتویات آنها در دسترس نیست. کتیبه‌هایی که به هر صورت باید آزمایش، پاکسازی و مرمت و خوانش می‌شدند. به گفته گهستونی، به دلیل وجود برخی اختلاف‌نظرها و نبود بودجه، مرمت و خوانش کتیبه‌های ایلامی رامهرمز انجام نشده است.
در این میان یکی از وظایف پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون، پژوهش و مستندسازی آثار باستانی -اعم از آثار کتیبه، انواع اشیای باستانی، خطوط باستانی- پاسداری از میراث زبان شفاهی ایران از طریق پژوهش و مستندسازی است. آثاری که باید در راستای برنامه‌‌ریزی و اجرای طرح‌های پژوهشی مرتبط، یا به صورت انتشار کتب یا مقالات علمی اعضای پژوهشکده و آثار پژوهشگران در سطح کشور چاپ و منتشر شود.
به همین جهت این انتظار وجود دارد که برای مرمت و خوانش کتیبه‌های ایلامی رامهرمز چاره‌اندیشی کنند و پاسخگو باشند. در پیگیری با پژوهشگاه زبان‌های باستان، موفق به ارتباط تلفنی با هیچ کدام از کارشناسان حوزه نشدیم و پاسخ پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور تنها به همین چند خط خلاصه شد: در مهرماه سال 1399 طی عملیات راهسازی به منظور گسترش پهنا و چهارباند‌سازی جاده رامهرمز به بهبهان، تعدادی اشیای تاریخی از محوطه تپه باستانی «نوروزی مهنا» به دست آمد که در میان آنان حدود 189 قطعه شکسته از کتیبه‌های باستانی به خط میخی بابلی موجود بود.
در بهمن‌ماه سال 1399 طی مکاتباتی از سوی مدیر کل وقت میراث خوزستان با رئیس وقت پژوهشگاه میراث فرهنگی و رئیس وقت پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون، درخواست اعزام کارشناس متخصص خطوط میخی غیرایرانی برای بررسی این قطعات انجام شد که به دلیل شیوع ویروس کرونا و غیرحضوری شدن ادارات و پایان نیافتن پروژه ساماندهی و مرمت این کتیبه‌ها چنین امری میسر نشد.
پژوهشکده زبان‌شناسی کتیبه‌ها و متون باستانی بر آن است پس از اتمام پروژه ساماندهی و مرمت کتیبه‌های میخی بابلی، پروژه مستندسازی سه بعدی این آثار باستانی را در دستور کار قرار دهد و ماحصل کار را به صورت گزارش، کاتالوگ و مقاله به چاپ برساند.»
در پیگیری با میراث فرهنگی استان خوزستان، هم روابط عمومی و هم غلامرضا سلمان‌پور، معاون میراث فرهنگی خوزستان در این زمینه پاسخگو نبودند. این درحالی است که استان خوزستان به واسطه دارا بودن این اشیا، سفال‌ها و کتیبه‌های موجود است که هویتش آشکار شده است. چه بسا با خوانش و مرمت این اشیا و کتیبه‌ها بتوان به مستندات جدیدی دسترسی پیدا کرد، چنانچه کتیبه‌ها و سفالینه‌هایی که در چغامیش شهرستان دزفول کشف شد تاریخ خوزستان را متحول کرد یا یافته‌های جدید در «چغاسفلا»ی شهرستان بهبهان باعث شد تاریخ خوزستان و خلیج‌فارس دیرینه‌تر شود. یا کشف کتیبه‌ها و دیگر اشیای تاریخی در محوطه جوبجی رامهرمز موجب شد ناشناخته‌هایی که در دوره ایلامی بوده است، برطرف شود. چنانچه کشف منشور کوروش، دنیا را تکان داد.
دلنگرانی دیگری هم وجود دارد؛ کتیبه‌ها به دلایل مختلف اقلیمی و حفاظتی در معرض خطر جدی قرار دارند و چه بسا اگر تصویری از آنها تهیه و مشخصات‌شان مستند نشود، مانند بسیاری دیگر نابود شوند و هیچ اثری از آنها به آیندگان نرسد. به هر سو دلیل تعلل برای خوانش، مرمت و به نمایش گذاشتن این 189 قطعه کتیبه به راستی مشخص نیست.
سایر اخبار این روزنامه
گام اول اجرای سند 25 ساله
رشد 70 هزار واحدی شاخص کل
کالابرگ الکترونیکی برای 11 کالای اساسی
بازار ارز و طلا تحت تأثیر عامل روانی
درآمدنفتی ۳۴ میلیارد دلاری در ۷ ماه
ویراژ دلالان خودرو در بازار بدون مالیات
جشنواره فیلم فجر امسال باشکوه برگزار میشود
شهرام ناظری از بیمارستان مرخص شد
آغاز دور دوم سفرهای استانی
انسداد مسیر تروریست‌های تجزیه طلب
این عمار؟
ائتلاف به شرط توقف تولید برق
سکوت 3هزار ساله ایلامی‌ها می‌شکند؟
نوسازی 680 4 تاکسی از ابتدای امسال
