ناگهان «هند»؟!

آرمان امروز، گروه ديپلماسي: در حالي که منتقدان دولت سيزدهم از خنثي بودن فضاي ديپلماسي صحبت مي‌کنند، روز گذشته خبري در مورد جمع‌بندي قرارداد 25 ساله ايران-هند که از سال‌ها قبل در مورد توسعه بندرچابهار عنوان شده بود در رسانه‌هاي دولتي ايران منتشر شد. بعد از اينکه حضور نخست‌وزير چين و امضاي بياينه ضد ايران مورد انتقاد بسياري از شهروندان و چهره‌هاي ايراني شد حالا تهران در اقدامي از پيش اعلام نشده تصميم گرفته است پروژه‌اي که سال‌ها روي زمين مانده بود را کليد بزند تا با اين کار هم بتواند به شرق اين پيام را بدهد که مي‌تواند شريکان ديگري براي توسعه تجاري پيدا کند و هم به غرب بگويد که همچنان نگاه به‌شرق از سوي دولت سيزدهم در اولويت سياست‌خارجه قرار دارد. يک استاد دانشگاه در گفت‌وگويي که با ما داشت گفت: ايران در شراکت با هندي‌ها مي‌خواهد به دنيا بگويد که مي‌تواند خود را از انزواي سياسي خارج کند و در ادامه سعي خواهد کرد چهره‌ بين‌المللي خود را بعد از ماه‌ها اعتراضات داخلي، بازسازي کند.
روز گذشته در خبري سازمان بنادر و دريانوردي از اعزام تيم مذاکره کننده ايران به هند طي هفته آينده با هدف جمع‌بندي مذاکرات دوکشور براي انعقاد قرارداد بلندمدت دو کشور براي توسعه «بندر چابهار» خبر داد. در قرارداد بلندمدت که در آينده بين دو کشور منعقد مي‌شود، مباحث سرمايه‌گذاري و افزايش ترانزيت بندر چابهار به‌عنوان عاملي براي افزايش ترانزيت کالا مد نظر قرار مي‌گيرد.
البته ناگفته نماند که بارها از سوي مقامات دوکشور در مورد آنچه توسعه بندر چابهار به دست هندي‌ها عنوان شده است در دستور کار قرار گرفته است. هندوستان براي توسعه تجارت خود به «بندر چابهار» نياز دارد ولي همواره به دلايل نامعلومي اين پروژه متوقف مي‌شود. اول باري که خبر قرارداد 25 ساله ايران-هند در رسانه‌ها منتشر شد مربوط به سال 93 است. يک روزنامه هندي انگليسي زبان به‌نام «هندوستان تايمز» در همان سال نوشت: قراردادي بين ايران و هند براي توسعه بندر چابهار احتمالا در طول هفته آينده در سطح سفير امضا خواهد شد. مقام هاي ارشد دولت هند گفته‌اند كه اين كشور 30 ميليون دلار را در مرحله اول و 70 ميليون دلار ديگر را در مرحله بعد هزينه خواهد كرد. براساس طرحي كه هم اكنون تحت بررسي وزارتخانه هاي كشتيراني و بازرگاني هند قرار دارد، اين كشور دو اسكله را خواهد ساخت تا بندر چابهار بتواند سالانه 20 ميليون تن بار و نفت را جابجا كند.
 


تاکيد ايران بر نگاه به شرق
«مهدي مطهرنيا»، استاد دانشگاه و تحليلگر مسايل بين‌الملل در پاسخ به اينکه تصميم به جمع‌بندي قرارداد 25 ساله ايران-هند باتوجه به وضعيت ديپلماسي ايران، چه معنايي مي‌تواند داشته باشد، به خبرنگار «آرمان امروز» مي‌گويد: «باتوجه به عرف رفتارهايي که در سياست‌خارجه وجود دارد بايد بگوييم که اين تصميم ايران نشان مي‌دهد که دولت مي‌خواهد خود را از انزوايي که در ماه‌هاي گذشته بر اثر اعتراضات داخلي برايش ساخته شده بود، خارج کند. در حال حاضر بايد بگوييم که اميد چنداني به «برجام» نيست و نمي‌توانيم بگوييم که به اين راحتي‌ها آمريکا و ايران براي مذاکره پشت يک ميز بنشينند. اين در حالي است که در حال حاضر به دليل آنچه ناديده‌گيري مسائل حقوق بشر عنوان شده، ايران را از کميسيون زنان سازمان ملل اخراج کرده‌اند. بايد به موضوع ديگري هم توجه داشته باشيم و آن هم حضور چين در خاورميانه و امضاي بيانيه ضد ايراني است. همه اينها را بايد در کنار هم قرار دهيم و بگوييم که ايران براي قرار گرفتن در کنار يکي از غول‌هاي اقتصادي جهان مي‌خواهد به ديگر ناظران پيامي بدهد و بگويد که تنها نيستم.»
اين تحليلگر مسايل بين‌الملل در همين مورد ادامه مي‌دهد: «در اين فشار بين‌المللي که از هر سو تحت فشار قرار گرفته‌ايم بايد از مقامات دولت که در راس دستگاه ديپلماسي حضور دارند بپرسيم که چرا در اين موقيت هندوستان را انتخاب کرده‌اند؟ توجه داشته باشيد که هند هم در اين وضعيت به راحتي تن به همکاري با ايران نخواهد داد. در اين شرايط به سمت هند رفتن، به‌نظر با منافع ملي ايران سازگار نخواهد بود. دولت سيزدهم باتوجه به اينکه همواره از گفتمان انقلابي در ديپلماسي خود دفاع مي‌کنند نبايد به اين راحتي‌ها منافع ملي ايران را ناديده‌بگيرد.»