مسیر تفاهم با کشورهای عربی از برجام می گذرد

آرمان امروز: در ادامه فراز و نشيب ها در عرصه سياست خارجي ايران و پس از آن که خبر از تمايل ايران به احياي برجام به گوش رسيد، بار ديگر مقوله مذاکره با برخي کشورهاي عربي مطرح شد. بر همين اساس شنيده ها حاکي از اين است که نخست‌ وزير عراق پيشنهاد داد که با وساطت بغداد گفت‎ و گوهاي ايران و مصر در سطوح امنيتي و سياسي آغاز شود.
در همين خصوص حسين اميرعبداللهيان، وزير امور خارجه ايران، با تاييد اين مطلب اظهار کرد: در گفت ‎و گويي که با آقاي السوداني، نخست ‌وزير عراق، در حاشيه برگزاري اجلاس بغداد 2 در اردن داشتيم، وي ايده ‎هايي را مطرح کرد که عراق بتواند نقش منطقه ‎اي خود را براي تقويت همکاري ‎هاي منطقه ‎اي ايفا کند.
وزير امور خارجه با بيان اينکه نخست‌ وزير عراق در اين نشست تمايل و پيشنهادي مبني بر اين که گفت‎ و گوهاي ايران و مصر در سطوح امنيتي و سياسي آغاز شود و منجر به تقويت روابط تهران و قاهره شود، مطرح کرد، گفت: من از اين ايده نخست ‌وزير عراق استقبال کردم و آقاي السوداني قرار است که در اين رابطه در هفته‎ هاي آينده اقداماتي را انجام دهد. وزير امور خارجه در بخش ديگري از صحبت‌هايش در اين ارتباط گفت: قرار است که اين موضوع را در راستاي نقش منطقه ‎اي عراق براي کمک به تقويت گفت و گو و همکاري‎ ها پيگيري کنيم. اين اظهارات در حالي مطرح مي شود که پيش از اين نيز با وساطت و همکاري عراق، پنج دور گفت و گو بين ايران و عربستان در بغداد برگزار شد که پس از گذشت ماه ها هنوز نتيجه اي نداشته است. امري که به گفته صاحب نظران ريشه در اين دارد که ايران هنوز نتوانسته مشکلات خود را با آمريکا و اروپا حل و فصل کند.
محسن جليلوند، استاد روابط بين الملل در اين خصوص مي گويد: در ابتدا بايد توجه داشت که در اين مقطع زماني روابط ايران با مصر و عربستان نمي تواند سازنده باشد و بعيد به نظر مي رسد که در کوتاه مدت نيز روابط ايران با اين قبيل کشورهاي عربي بهبود يابد.


وي افزود: عدم بهبود روابط ايران با عربستان و مصر در اين برهه زماني به چند دليل است. نخست وضعيت ايران در عرصه بين المللي به گونه اي است که اجازه نمي دهد تا اين کشورهاي عربي با ايران به صلح برسند. مشخصا قدرت هاي جهاني نظير آمريکا در چنين وضعيتي به کشورهاي عربي چراغ سبز نشان نمي دهند تا روابط خود را با ايران ترميم کنند.
جليلوند ادامه داد: در اين مقطع زماني و با اين وضعيت موجود در کشور ايران نمي تواند روابط خود را با غرب ترميم کند، در نتيجه روابط با کشورهاي عربي نيز در هاله اي از ابهام قرار خواهد گرفت. آلمان و بريتانيا به عنوان دو کشور تاثيرگذار در مذاکرات برجامي عنوان کرده اند که به اين شکل با ايران به تفاهم نمي رسند و بايد شرايط تغيير کند.
اين استاد روابط بين الملل خاطرنشان کرد: فارغ از مساله برجام و غرب، ايران به صورت ساختاري و ماهيتي رابطه خوبي با کشورهاي عربي نداشته است. اين امر ريشه در اين دارد که فاصله ديدگاه ها ميان ايران و کشورهاي عربي زياد است. از سوي ديگر فاصله خواسته هاي طرفين نيز زياد است و به اين علت ها بعيد به نظر مي رسد که رابطه ايران با مصر و عربستان در کوتاه مدت به جاي خاصي برسد. اين تجربه مشخصا براي عربستان وجود دارد. رفت و آمدهاي زيادي انجام شد اما تمامي مذاکرات تا به امروز هيچ نتيجه اي نداشته است.  جليلوند تصريح کرد: ما چند سال پيش اين تجربه را داشته ايم که زماني که پيشنهاد همکاري به چين داده شد، آن ها به صراحت به طرف ايراني گفته اند که ابتدا بايد مشکل خود را با آمريکا حل کنيد و تحريم ها لغو شود و پس از آن مي توان همکاري کرد. در اين ميان نيز شنيده شده است که برخي از داخل ايران در پاسخ گفته اند که اگر ايران مشکلاتش با آمريکا حل شود ديگر ايران به سمت چين نخواهد رفت.