جهانبخش سنجابی
د بیر کل اتاق مشترک ایران و عراق

آخرین وضعیت روند  تجارت ایران و عراق گویای این است که کوتاژهای صاد راتی گاز ایران به عراق به گمرک اظهار شد ه و آمار 9 ماهه صاد رات به عراق نشان می‌د هد  که از مرز 8 میلیارد  د لار گذاشته‌ایم و می‌توان گفت که صاد رات د ر سال جاری به عد د  10 میلیارد  برسد  چراکه هنوز 3 ماه تا پایان سال باقی ماند ه است.. این امکان وجود  د ارد  د ر 3 ماه پایانی سال میزان صاد رات گاز به عراق افت پید ا کند ، د ر 3 ماه پایانی سال به‌د لیل اینکه محد ود یت‌ها و ممنوعیت‌های فصلی برد اشته می‌شود  از این‌رو با رشد  صاد رات کالای به عراق مواجه و عد د  هد ف‌گذاری شد ه را محقق خواهیم کرد . د ر شرایطی که کشور با تنش‌های گازی مواجه است خطری مواجه صاد رات گاز به عراق نیست، چرا که گازی که به عراق صاد ر می‌شود  د ر آنجا کارکرد  گرمایشی ند ارد  و د ر نیروگاه‌ها و صنایع مصرف می‌شود ، ممکن است د ر اسفند  که میزان مصرف د اخلی گاز کاهش پید ا می‌کند  عقب‌ماند گی صاد رات د ر د ی را جبران کنیم. به زود ی تنش‌های گازی د ر کشور کاهش پید ا می‌کند ؛ اولویت تامین نیاز د اخلی است و ما مازاد  را صاد ر می‌کنیم. ممکن است د ر 5 روز د ر ماه تنش گازی د اشته باشیم و تمام فصل سرد  با چالش مواجه نخواهیم بود . روند  تجارت د ر 20 سال گذشته نشان می‌د هد  که د ر 3 ماه پایانی سال، نسبت به فصول مشابه (نوسان‌های مقطعی به شرایط آب‌وهوایی د ر مرزهای تمرچین و باشماق باز می‌گرد د ) با رشد  صاد رات مواجه هستیم و این امید واری وجود  د ارد  که د ر 3 ماه پایانی سال به عراق بیش از 1.4 میلیارد  د لار صاد رات د اشته باشیم. آخرین موضع‌گیری رئیس‌جمهور عراق د ر مورد  «خلیج فارس» و تنش‌های سیاسی تاثیری د ر روند  تجاری ایران و عراق ند ارد . کنش‌های نخست‌وزیر و رئیس جمهور و واکنش وزیر خارجه ایران به آنها به نظر می‌رسد  مقطعی است و فروکش خواهد  کرد . بعید  است که د ر آهنگ تجاری ما به عراقی‌ها اثر مخد وش‌کنند ه و سو بگذارد . اما اینکه ما سیاست‌هایی را متناسب با واکنش‌های سیاسی اتخاذ کنیم ارزیابی د رستی است اما اخذ این سیاست‌ها د ر صلاحد ید  د ولت است نه بخش‌خصوصی. کمیسیون مشترک اقتصاد ی ایران و عراق د ر نیمه د وم بهمن، برگزار میشود ؛ کمیسیون‌ها واجد  د ستاورد های رسانه‌ای، روانی و عملیاتی د ر تراز تجاری د و کشور خواهند  شد  و به نظر می‌رسد  تنش‌های سیاسی اخیر آسیبی را متوجه روابط تجاری حد اقل د ر سال جاری نگذارد . د ر سفر اخیر نخست وزیر عراق به ایران د رباره موضوعات کلان به خصوص سیاسی و امنیتی توافقاتی حاصل شد ؛ اما این سفر ابعاد  اقتصاد ی هم د اشت. فعالان اقتصاد ی به د ولت جد ید  عراق خوش‌بین هستند  البته با یک مفروض قطعی که د ولت‌ها حافظ منافع ملی کشورشان هستند . معنی خوشبینی این نیست که د ر تعامل با سایر همسایگان انتظار د اشته باشیم بد ون توجه به آن روابط سطح بالاتری از روابط را با ما بنیان بگذارند . به نظر می‌رسد  روابط ما با د ولت جد ید  عراق از د ولت قبلی ضعیف‌تر نخواهد  بود  مگر اینکه روید اد ی شکل بگیرد . اما شواهد  و قراین گواه می‌د هد  که 1402 بسترهای مناسبی خارج از تنش‌های سیاسی مقطعی د ر روابط تجاری ایران و عراق شکل بگیرد  و بد ون ترد ید  د ر سایه د ولت جد ید ، حسن همجواری و حسن تعاملات را می‌توان به‌جای تنش د ر روابط و کاهش سطح تعاملات پیش‌بینی ‌کرد .