وضعیت نابسامان حمل و نقل ریلی
گروه راه و مسکن:یک کارشناس حوزه ریلی با اشاره به هوای سرد د ر بعضی نقاط ایران و مشکلات ایجاد شد ه برای حمل‌ونقل ریلی گفت: مسایل مد یریتی را نمی‌توان فقط به یک سال گذشته نسبت د اد ، اما متاسفانه نگاه غلطی د ر ذهن برخی همکاران ما وجود د ارد که امروز از بحران عبور کرد یم و د یگر نیازی به انجام اقد ام جد ید نیست؛ برخی کوتاهی‌ها از سال‌های گذشته وجود د اشته و عبرت‌گیری از ناگواری‌ها و سوانح متاسفانه ضعیف بود ه است.عباس قربانعلی‌بیک د ر گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه لغو و تاخیر سفرهای ریلی د ر روزهای گذشته موضوع مهمی است که بسیاری از مرد م را با مشکل مواجه کرد ، گفت: سفرهای ریلی آخرین چیزی است که د ر شرایط بحران و شرایط بد جوی از کار می‌افتد ، سفرهای جاد های، هوایی و حتی د ریایی هم امکان لغو د ارند ، اما سفر ریلی مطمئن‌ترین و ایمن‌ترین وسیله حمل‌ونقل است و توقف سیستم ریلی احتمال کمی د ارد و پیش‌بینی‌های زیاد ی د ر د نیا انجام شد ه که سفرهای ریلی هم قابلیت اعتماد بالایی د اشته و هم د ر د سترس باشد و با بارش برف، به‌ساد گی تعطیل نشود .معاون اسبق برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل راه‌آهن با بیان اینکه قطارها به تجهیزاتی از جمله گرمکن نیاز د ارند ، گفت: یکی از مشکلاتی که د ر روزهای گذشته و با برود ت هوا د اشتیم این بود که به‌د لیل بارش برف یا یخ‌زد گی، سوزن خطوط عمل نمی‌کرد و د ر این شرایط قطار د یگر امکان تغییر مسیر ند ارد و متوقف می‌شود .
وی اد امه د اد : ما هم د ر کشور به تعد اد محد ود ی گرمکن سوزن د اریم، اما همه سوزن‌ها گرمکن ند ارند و همان سوزن‌هایی که گرمکن ند اشته باشند ، نقطه‌ضعف زنجیره ریلی می‌شوند ؛ د ر حالی که سوزن‌های اصلی و مهم د ر مسیرهای سرد و برف‌خیز باید گرمکن د اشته باشند .
د ر این مورد به‌خاطر د ارم پنج سال پیش یکی از شرکت‌ها نمونه گرمکن سوزن را با شرایط آزمون رایگان به راه‌آهن پیشنهاد د اد ه بود که احتمالا به نتیجه نرسید .این کارشناس حوزه ریلی با اشاره به مشکل لکوموتیوها بیان کرد : لکوموتیوهای ما د یزلی هستند که مشابه آن د ر مناطق بسیار سرد تر از ما هم د ر د نیا وجود د ارد ، برای مثال د ر کاناد ا عمد ه حمل‌ونقل بار از طریق لکوموتیوهای د یزلی انجام می‌شود ، البته قطارهای مسافری با لکوموتیو د یزلی هم د ر آنجا وجود د ارد ، هرچند بسیاری از قطارهای مسافری حومه کاناد ا برقی است. با وجود این، د ر آن کشورها لکوموتیو د یزلی با وجود د مای منفی ۴۰ د رجه هم با چنین مشکلاتی مواجه نمی‌شود و همواره اقد امات لازم برای گرم نگه د اشتن قطارها انجام می‌شود .
قربانعلی‌بیک گفت: یکی از مشکلاتی که د ر روزهای گذشته برای قطارهای ما د ر نقاط سرد کشور پیش آمد هم د رباره لوکوموتیوها بود ؛ اگرچه لکوموتیوی که گرم باشد ، مگر د ر شرایط خرابی خاموش نمی‌شود ، اما این اتفاق افتاد ، احتمالا پیش‌بینی‌های لازم برای روشن نگه د اشتن آنها انجام نشد ه و بعضی از تجهیزات مورد نیاز آنها حذف شد ه بود .این کارشناس حوزه ریلی اد امه د اد : از طرفی ایستگاه‌های ما د ر ایران هم مشکل د ارد ، با وجود اینکه باید برای د ماهای منفی تجهیز شوند ، اما این آماد گی را ند اشتند . ما د ر نقاط متعد د ی مانند مراغه و مسیر تهران-مشهد ، د ر سال‌های گذشته هم با هوای سرد و د مای پایین‌تر از منفی ۲۰ مواجه بود یم و این اتفاق بی‌سابقه نبود ه است.قربانعلی‌بیک اضافه کرد : سوء‌مد یریت را نمی‌توان به یک سال گذشته نسبت د اد ، اما نگاه غلطی وجود د اشته این بود ه که امروز از بحران عبور کرد یم و د یگر نیازی به انجام اقد ام جد ید نیست؛ این کوتاهی و قصور از سال‌های گذشته وجود د اشته و اینگونه اتفاقات د وباره ممکن است سال یا سال‌های بعد تکرار شود . ضمن اینکه بسیاری از مشکلات فقط به تجهیزات بازنمی‌گرد د و ناشی از الگوهای غلط بهره‌برد اری است، مانند توقف قطار باری د ر خط کنار سکو، آماد ه نبود ن ایستگاه‌ها برای پذیرش مسافرین، فقد ان شیوه‌نامه برخورد با بحران و مشکلات د یگر.
وی با اشاره به مشکلات لکوموتیوهای د یزلی د ر سرما و گرمای مسیر تهران مشهد گفت: د ر سال‌های گذشته همچنین د ر خصوص برقی شد ن راه‌آهن هم غفلت شد ه است. د ر مسیر تهران-مشهد با توجه به حجم مسافر و سابقه برود ت و برفی که د ر مشهد وجود د اشته، باید به این موضوع توجه می‌شد . پیشنهاد می‌شود این مشکلات و بحران‌ها تجمیع، مستند سازی، تحلیل و ریشه‌یابی شود و نتایج حاصل از آن با راهکارهای مناسب و بهینه شناسایی و پس از آزمون د ر خطوط و ناوگان مربوطه و د ر معرض رخد اد های آیند ه به‌کار گرفته شود و نتیجه به نهاد های تخصصی و انجمن‌ها اعلام شود .
آمارها چه می گوید ؟
طی هشت ماهه سال جاری ۱۹.۵ میلیون نفر مسافر از طریق ناوگان ریلی جابه‌جا شد ه‌اند که نسبت به مد ت مشابه سال گذشته با ۵۴ د رصد رشد همراه شد ه و د ر مقابل، میزان جابه‌جایی بار و ترانزیت د ر حوزه ریلی با کاهش هفت د رصد ی همراه شد ه است.
بر اساس آمارهای اعلام‌شد ه از سوی معاونت برنامه‌ریزی و مد یریت منابع وزارت راه و شهرسازی، عملکرد حوزه حمل‌ونقل ریلی طی هشت ماهه سال جاری رشد ۵۴ د رصد ی د ر جابه‌جایی مسافر را از طریق این ناوگان، کسب کرد ه است. طبق این آمار میزان جابه‌جایی مسافر د ر هشت ماهه سال ۱۴۰۰، به میزان ۱۲.۷ میلیون نفر بود ه و ناوگان ریلی طی سال ۱۴۰۰ د ر مجموع ۲۱ میلیون نفر مسافر را جابه‌جا کرد ه است.
همچنین عملکرد ناوگان ریلی حاکی از آن است که این بخش حمل‌ونقل د ر شاخص جابه‌جایی نفر کیلومتر مسافر با جابجایی بیش از ۱۰ میلیون و ۸۴۰ نفر کیلومتر طی هشت ماهه امسال، رشد ۶۰ د رصد ی را نسبت به مد ت مشابه سال قبل تجربه کرد ه است.
این رقم د ر هشت ماهه سال گذشته شش میلیون و ۷۹۴ هزار نفر کیلومتر ثبت شد ه و د ر ۱۲ ماه سال ۱۴۰۰ مجموعا ۱۱ میلیون و ۱۴۳ نفر کیلومتر مسافر از طریق ناوگان ریلی جابه‌جا شد ه‌اند .میزان جابه‌جایی بار و ترانزیت د ر حوزه ریلی متاثر از عوامل جهانی و د اخلی از جمله وضع تحریم‌ها، همه‌گیری کرونا، ممنوعیت ترانزیت فرآورد ه‌های نفتی با کاهش هفت د رصد ی همراه شد ه است.
طی هشت ماهه سال جاری ۲۹.۷ میلیون تن بار از طریق ناوگان ریلی جابه‌جا شد ه که این رقم د ر مد ت مشابه سال گذشته ۳۱.۸ میلیون تن بود ه و ناوگان ریلی طی سال ۱۴۰۰ به جابه‌جایی ۴۷ میلیون تن بار اقد ام کرد ه است.
ترانزیت ریلی نیز د ر این مد ت از یک میلیون و ۲۴۰ هزار تن د ر سال گذشته به ۹۳۹ هزار تن رسید ه است که کاهش حجم ترانزیت گوگرد از مباد ی ترکمنستان و ازبکستان به میزان ۶۸ د رصد د ر پی سقوط قیمت جهانی گوگرد و فروش این فرآورد ه به چین از سوی روسیه با قیمت پایین از مهم‌ترین د لایل آن است.
