20 امضا پای شراکت

گروه سیاسی-رئیس جمهور کشورمان بامداد سه شنبه در صدر هیئتی عالی‌رتبه وارد پکن پایتخت چین شد؛ سفری سه روزه که با اهداف اقتصادی، سیاسی و راهبردی و در راستای ارتقای روابط چند جانبه در حوزه‌های تجارت، حمل و نقل، انرژی، بین تهران - پکن شکل گرفته است. این دهمین سفر خارجی آیت‌ا... رئیسی در طول دوره فعالیت دولت سیزدهم و نخستین سفر دولتی رئیس جمهور به چین در ۲۰ سال اخیر و نخستین مهمان ارشد «شی جین پینگ» در سال نو چینی است.سفری که با استقبال رسمی «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین در محل کنگره ملی خلق چین همراه شد، ملاقات با نخست وزیر چین و رئیس کنگره ملی خلق چین بخش دیگری از برنامه های  سفر  دکتر رئیسی را به خود اختصاص داد و 20 سند همکاری نیز در نخستین روز این سفر به امضای دو کشور رسید.  به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، «شی جین پینگ»  در محل کنگره ملی خلق چین و به صورت رسمی از سید ابراهیم رئیسی که در رأس هیئت عالی رتبه اقتصادی و سیاسی  به این کشور سفر کرده است، استقبال کرد.  در این مراسم همچنین به افتخار رئیس جمهوری اسلامی ایران و هیئت عالی رتبه همراه ۲۱ گلوله توپ شلیک شد و هنگام ورود آیت‌ا... رئیسی به ساختمان کنگره  مارش خوش‌آمد گویی توسط سه نفر از اعضای گارد احترام نواخته شد. در ادامه و در حضور روسای دو کشور؛ ۲۰ سند همکاری و یادداشت تفاهم میان جمهوری اسلامی ایران و چین از سوی مقامات عالی رتبه ایران و چین به امضا رسید. تفاهمات همکاری در زمینه مدیریت بحران، گردشگری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، محیط زیست، تجارت بین‌المللی، مالکیت معنوی، کشاورزی، صادرات، بهداشت و درمان، رسانه، ورزش و میراث فرهنگی از جمله اسناد امضا شده میان مقامات جمهوری اسلامی ایران و چین است. در همین زمینه  رئیس جمهوری چین در ملاقات با همتای ایرانی خود به صراحت تاکید کرد: صرف نظر از هرگونه تحولات منطقه ای و بین المللی، چین دوستی و همکاری خود با ایران را به طور استوار و تزلزل ناپذیر حفظ خواهد کرد و قاطعانه معتقد به توسعه روابط با تهرانیم.دکتر رئیسی نیز در دیدار با رئیس جمهور چین سند جامع مشارکت راهبردی میان جمهوری اسلامی ایران و چین را نمادی از اراده دو کشور برای توسعه روابط دانست و بر ضرورت تلاش دو کشور برای اجرای کامل آن تاکید کرد. رئیسی همچنین ضمن استقبال از ابتکار رئیس جمهور چین در ارائه طرح «کمربند-راه» آمادگی  ایران برای اجرایی شدن این طرح را اعلام کرد.رئیس جمهور کشورمان در بخش دیگری از سفر خود به پکن؛ در دیدار رئیس کنگره ملی خلق چین، ایران و چین را دوستان دوران سخت توصیف و از حمایت‌های سازنده کنگره ملی خلق چین در جهت گسترش همکاری‌های دو کشور قدردانی کرد.در عین حال سفر رئیس جمهور مورد توجه رسانه های مختلف جهان نیز قرار گرفت؛  نشریه پولیتیکو آمریکا در این باره نوشت :  با این دیدار، دو رقیب آمریکا(ایران و چین) به دنبال همکاری بیشتر هستند. شبکه اس بی  اس آمریکا این سفر را موجب تعمیق روابط میان این دو شریک سیاسی و اقتصادی اعلام کرد و خبرگزاری فرانسه نیز آن را نشانه تقویت روابط اقتصادی توصیف کرد. خبرگزاری آسوشیتدپرس آمریکا نیز نوشت: این سفر جوانب مختلف سیاسی اقتصادی دارد و موجب نزدیکی دو کشور خواهد شد.  ملائک :فرصت سوزی در جاده ابریشم نباید انجام دهیم اساسا اما همان طور که وزیر اقتصاد نیز در یادداشت اخیر خود اشاره کرده بود خلاصه ماجرای همکاری تهران و پکن یک بازی برد برد است. وقتی از عینک چین به ایران نگاه کنیم خواهیم دید که  چین به عنوان یکی از دو ابرقدرت بزرگ جهان، در مسیر توسعه و افزایش این قدرت از تمام ظرفیت‌های موجود در جهان در حال بهره‌برداری است، چرخش به سمت مغرب و به ویژه غرب آسیا و بهره‌گیری از ظرفیت‌های این بخش از زمین در اولویت پکن قرار دارد. طرح‌هایی چون «کمربند و جاده» هم در راستای این بهره‌گیری تعریف شده است و چین از یک دهه گذشته این طرح را در دستور کار دارد که آمارها و ابعاد منتشر شده از آن نشان می‌دهد که یکی از بزرگ ترین پروژه‌های جهان است که چهار قاره را درگیر کرده و با بهره‌گیری از موقعیت جاده کهن ابریشم چین را به اروپا و آفریقا مرتبط می‌سازد. این طرح شامل مسیرهای زمینی حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی در آسیای میانه و نیز مسیرهای دریایی از جنوب‌شرقی آسیا تا جنوب آسیا و بعد خاورمیانه و آفریقا امتداد خواهد یافت. به گفته رسانه نزدیک به دولت، هزینه این طرح براساس برآوردها بیش از یک‌هزار میلیارد دلار خواهد بود و بیش از ۷۰ کشور در آن درگیر هستند که یکی از آن ها ایران است. از ۶ راهگذر طراحی شده در مسیر این طرح، راهگذر ایران با توجه به بحران اوکراین و نیز چالش‌های راهگذر دریایی، برای پکن مقرون به صرفه است و از این رو توجه ویژه‌ای به زیرساخت‌های مورد نیاز این طرح در ایران دارد. در عین حال اما حسین ملائک  سفیر سابق ایران در چین در گفت و گو با خراسان  بر این باور است که باید به این موضوع به طور واقع بینانه نگاه کنیم و فرصت سوزی نکنیم:« اساسا سه مسیر تجاری از چین به غرب و آفریقا وجود دارد. اولین  مسیر، مسیر روسیه است؛ مسیری که اگرچه بحران اوکراین بر آن اثر گذار بوده اما اروپایی ها آن را تحریم نکرده و 70 درصد کالا ها از آن عبور می کند و می توان گفت که این مسیر همچنان بهترین مسیر است. دومین مسیر، راهگذر میانی است یعنی مسیری که از قزاقستان و خزر و آذربایجان عبور می کند تا به اروپا می رسد و آن طور که قزاق ها مدعی شدند در شرایط پسا بحران اوکراین؛ حمل و نقل کالا سه برابر از این مسیر افزایش یافته است.» وی در ادامه به ما می گوید:« در آخر مسیری است که به تازگی چینی ها به دنبال آن هستند و آن مسیر خلیج فارس - عراق و در نهایت اروپاست که ایران در این مورد نیز نقش حاشیه ای دارد. پس عملا آن طور که گفته می شود در احیای راهگذر ابریشم، کشورمان نقش کلیدی ندارد. البته ایران می تواند در این زمینه نقش مثبتی ایفا کند به شرط آن که زیرساخت های آن در کشور فراهم شود. شما نگاه کنید در گزارش حمل و نقل جهانی که در سال 2021 منتشر شد برای انتقال کالا از چین به اروپا 16 هزار قطار باری به کار گرفته شده که ایران هیچ نقشی در آن ها نداشته است  و این بخش به دلیل قدیمی بودن زیرساخت های ریلی ماست و باید دست به اصلاح زیر ساخت ها بزنیم و آن را در اولویت کشور قرار دهیم.»  از دیگر سو  همکاری با چینی ها منافع چشمگیری برای کشورمان به همراه دارد اما همان طور که خاندوزی در اظهارات اخیر خود نیز اشاره کرده است، فروش نفت ایران که  پایه  اصلی قرار داد 25 ساله بر آن استوار است می تواند در قبال بهره گیری صحیح و درست از ظرفیت های چینی انجام گیرد:«با توجه به این که چین از بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران است و کشورمان می‌تواند منابع ارزی قابل توجهی از قبال صادرات به دست آورد، این تعاملات فرصت مناسبی است که از ظرفیت فناوری چینی در پروژه‌های اولویت دار استفاده کنیم که فهرست پروژه‌ها در این مورد نهایی شده است.»  در این میان  و درباره اجرایی و   بهینه  شدن  قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین، فلاح‌زاده کارشناس حوزه بین الملل  معتقد است که باید   روی فروش نفت به طور بلند مدت توجه ویژه ای  شود و یکی از مهم‌ترین دستور کارهای رئیسی در سفر به چین ( به نظر)  ناظر به تداوم فروش نفت و حتی افزایش میزان صادرات محصولات نفتی به طرف چینی است و در این زمینه تحلیلگر حوزه انرژی این احتمال را هم می‌دهد که طرف ایرانی در این سفر با برخی تخفیف‌ها و مشوق‌ها، چین را ترغیب به تداوم خرید نفت از ایران کند. از سوی دیگر فلاح زاده تاکید دارد که باید بعد از این همه مدت و پس از عضویت دایمی ایران در پیمان شانگهای و همچنین تصویب لوایح و قوانین مربوط به این عضویت توسط مجلس شورای اسلامی، عیار چینی ها را سنجید و باید دید که پکن تا چه اندازه درباره ادعای خود در تحقق اهداف و بندهای این سند صداقت دارد.      فرا خبر نتایج ژئوپلیتیک  سفر رئیسی به چین حسن بهشتی پور-سفر ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران به چین رویداد مهمی است که توجه بسیاری از ناظران را به خود جلب کرده است. چین و ایران روابط دیرینه ای دارند که به قرن ها قبل بر می گردد و در سال های اخیر برای تقویت روابط اقتصادی و سیاسی خود تلاش کرده اند. این بازدید را می توان از منظر استراتژیک برای درک پیامدهای بالقوه آن برای هر دو کشور و منطقه گسترده تر مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.امروز ایران و چین شرکای مهم اقتصادی هستند و چین مقادیر قابل توجهی نفت ایران را وارد می کند و در پروژه های زیرساختی مختلف در ایران سرمایه گذاری می کند. با این حال، روابط اقتصادی آن ها به دلیل تحریم های آمریکا علیه ایران پیچیده شده است که توانایی شرکت های ایرانی را برای تجارت با شرکت های چینی که در ایالات متحده فعالیت دارند، محدود کرده است. به رغم این چالش ها، چین به حمایت از ایران ادامه داده است و دو کشور به تازگی قرارداد مشارکت راهبردی 25 ساله را امضا کرده اند که شامل همکاری در بخش های مختلف اقتصادی است.سفر آقای رئیسی  به چین پس از دو دهه ، یک اقدام مهم است که می تواند پیامدهای بالقوه مثبت متعددی برای هر دو کشور داشته باشد. یکی از اهداف اصلی این سفر تقویت روابط اقتصادی ایران و چین به ویژه در بخش انرژی است. چین به شدت به واردات نفت دل‌بسته است زیرا ایران یکی از تامین کنندگان اصلی نفت ارزان برای این کشور است. ایران امیدوار است از طریق تقویت روابط اقتصادی با چین، تأثیر تحریم های آمریکا را جبران کند و بازارهای صادراتی خود را متنوع کند.یکی دیگر از اهداف مهم این سفر تقویت روابط سیاسی بین دو کشور است. ایران به دلیل تقویت توان هسته ای و نیز اتهام نقض حقوق بشر و حمایت از نیروهای مقاومت در منطقه ، به طور فزاینده ای از سوی آمریکا و متحدانش تحت تحریم و انزوای شدید  است.به همین دلیل انتظار دارد  با تقویت روابط با چین، بتواند جایگاه خود را در سطح جهان و منطقه  بهبود بخشد و متحد قدرتمندتری طی درگیری های خود با دیگر قدرت های منطقه ای به دست آورد.برای چین، سفر رئیس جمهور رئیسی فرصتی برای تقویت موقعیت خود در خاورمیانه و به دست آوردن یک تامین کننده قابل اعتماد انرژی است. چین در سال های اخیر مشارکت خود را در خاورمیانه با تمرکز ویژه بر پروژه های انرژی و زیرساخت افزایش داده است. چین با تقویت روابط با ایران می تواند به منبع قابل اعتماد نفت دسترسی  یابد و نفوذ خود را در منطقه گسترش دهد.سفر رئیس جمهور رئیسی به چین در زمینه رقابت گسترده ژئوپلیتیک بین ایالات متحده و چین نیز قابل توجه است. همزمان با اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران، چین فرصتی برای گسترش نفوذ خود در منطقه و به دست آوردن اهرم فشار علیه ایالات متحده دیده است. چین با تعمیق روابط اقتصادی و سیاسی خود با ایران می تواند سلطه آمریکا را در منطقه به چالش بکشد و نفوذ جهانی خود را افزایش دهد.به این ترتیب، روابط ایران و چین در پاسخ به واقعیت‌های ژئوپلیتیکی در حال تغییر به تکامل خود ادامه خواهد داد و جالب است که ببینیم این رابطه در سال‌های آینده چگونه توسعه می‌یابد.