جوابیه وزارت کار به «465 هزار اشتغال گمشده» و توضیحات خراسان

روابط عمومی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با ارسال جوابیه ای به گزارش روز 6 بهمن روزنامه با تیتر «465 هزار اشتغال گمشده» واکنش نشان داد. جزئیات این جوابیه به شرح زیر است: مرکز آمار ایران در گزارش رسمی خود اعلام کرد: نرخ بیکاری جمعیت 15 ساله و بیشتر در پاییز سال جاری 8.2 درصد و نرخ مشارکت اقتصادی 41 درصد بوده است. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل (پاییز 1400)،  0.7 درصد کاهش یافته است. در پاییز 1401، به میزان 41 درصد جمعیت 15 ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (پاییز 1400) 0.1 درصد افزایش یافته است. این آمار نتیجه بهبود فضای کسب و کار و تسهیل صدور مجوز و رشد اقتصادی و بهبود وضعیت اشتغال کشور است اما روزنامه مذکور مدعی ناپایداری اشتغال به دلیل توجه به بخش خدمات است که قابل خدشه است و این بخش در همه کشورها پیشرو و از بخش صنعت و کشاورزی بزرگ تر است. گام اصلی برای اجرای زیست بوم ملی اشتغال، هماهنگ کردن دستگاه‌ها و نهادها بود که در این راستا ۷۱ دستگاه و نهاد حاکمیتی و مردمی همکاری و الگوهای این وزارتخانه  را در عرصه اشتغال در نقاط مختلف پیاده کردند. در همین راستا بیش از۷۱ دستگاه فعال شناسایی شده‌اند که این الگو را عملیاتی کنند و در گام‌ها و فازهای بعد، مبنای کار اطلس ملی اشتغال این است که به صورت بهینه در هر منطقه‌ای چه الگوی اشتغالی عملیاتی شود و روی کدام یک از خدمات زیست بوم متمرکز شویم. تاکنون ۲۳۷ الگوی اشتغال زا در ۷۱ دستگاه شناسایی و در قالب اطلس ملی اشتغال کشور جانمایی شده است. در راستای اجرای برنامه دولت مردمی سیزدهم برای ایجاد سالانه یک میلیون شغل توسط استان‌ها و دستگاه‌های اجرایی در سال 1401 که در سامانه ملی رصد اشتغال ثبت می‌گردد، مطابق با آخرین آمار دریافتی از داشبورد تمام شماری این سامانه بیش از یک میلیون نفر خدمات اشتغال (ثبت و صدور مجوز کسب و کار، تأمین مالی طرح کسب و کار،  مشاوره و آموزش مهارت برای نیروی کار و ...)، به تفکیک استان‌های کشور دریافت کرده اند. این آمار مبتنی بر کد ملی و ثبتی مبنا بوده و قابل راستی‌ آزمایی است. مطابق با داشبورد عملکرد دستگاهی اشتغال کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، کمیته امداد امام خمینی (ره) و جهاد کشاورزی بیشترین ثبت اشتغال کشوری را داشته‌اند که اشتغال بخش صنعت قابل توجه است. با توجه به رویکرد جدید در تسهیل صدور مجوزهای فعالیت کسب و کار خانگی در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تاکنون بیش از 121 هزار مجوز در بخش مشاغل خانگی صادر شده است و حذف امضاهای طلایی و بهبود کسب و کار اقدام مهمی برای اشتغال زایی است. «برنامه نظام پایش اشتغال کشور» مبتنی بر صحت سنجی داده‌های ثبتی مبنا سامانه ملی رصد اشتغال در راستای عمل به تعهدات اشتغال بخشی و استانی، در حال اجراست تا آمار اشتغال واقعی و پایدار به دست آید؛ پس از بررسی پیامکی، نظارت تلفنی توسط مرکز تماس پایش اشتغال کشور (با شماره 09200006373) انجام می‌شود تا صحت دریافت خدمات اشتغال سنجیده شود. میزان مقرری بگیران بیکاری نسبت به سال گذشته بیش از 30 درصد کاهش یافته و نشان دهنده کاهش بیکاری و بهبود شرایط اشتغال کشور است. همچنین طبق آمار سازمان تأمین اجتماعی طی 10 ماه اخیر بیمه بیکاری کاهش یافته و آمار بیمه شدگان اجباری افزایش یافته که هر دو نشان از بهبود اوضاع بازار کار کشور است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با رویکرد تحولی راه اندازی پایگاه‌های مردمی اشتغال آفرین و سازمان‌های مردم نهاد در قالب تعاونی‌های خدمات اشتغال، برنامه‌ریزی کرده است که خروجی این جریان بر اساس طرح‌ریزی انجام شده تولید انبوه و گسترده پایگاه‌های مردمی اشتغال‌آفرینی است که بر اساس زیست بوم اشتغال سازمان یافته و ارائه خدمات می‌نمایند. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برنامه دارد با استفاده از این فناوری بومی، ارائه خدمات اشتغال‌آفرین را مردمی‌سازی و کار مردم را به مردم بسپارد و خود در جایگاه راهبری جریان قرار گیرد چرا که اشتغال‌ امری تک بعدی و تنها تسهیلات محور نیست و باید با تقسیم کار در یک منظومه منسجم چرخ تولید بچرخد و اشتغال ایجاد گردد. رویکرد دولت سیزدهم در حوزه اشتغال، پول‌پاشی نبوده و نیست. به همین دلیل بوده که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از همان ابتدای دولت سیزدهم، اقدام به طراحی الگوی زیست بوم ملی اشتغال و سامانه رصد ملی اشتغال کرد. از سوی دیگر  این دولت مهارت‌آموزی و حمایت از کارآفرینان را در صدر برنامه‌های اشتغال زایی خود قرار داده است. به طوری که اکنون چندین توافق نامه بین دانشگاه‌ها و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حوزه مهارت‌آموزی دانش آموختگان دانشگاهی و دانشجویان منعقد شده و در حال اجراست. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حوزه اشتغال سعی کرده مشاغل خانگی را توسعه دهد و در این زمینه 95 درصد صدور مجوزها آنی شده و تسهیلات مشاغل خانگی نسبت به دولت‌های گذشته 100 درصد افزایش یافته است. درگاه ملی مجوزها نیز راه‌اندازی شده و این امکان را به بخش خصوصی داده که به راحتی در حوزه اشتغال مجوز بگیرند. مجموعه اقدامات این وزارتخانه منجر به ثبت رکورد کاهش بیکاری در دولت سیزدهم شده است که انتظار می‌رود روزنامه‌ها و رسانه‌های مختلف به روش‌های علمی مرکز آمار ایران که مبتنی بر استانداردهای بین المللی است، توجه داشته باشند. در کنار توجه روزنامه‌ها و رسانه‌ها به روش‌های علمی مرکز آمار ایران، رویکرد ثبتی مبنا بر اساس کد ملی متقاضی با به کارگیری سامانه هوشمند در حوزه ثبت خدمات اشتغال، صحت اطلاعات اعداد اعلامی اشتغال را نشان می‌دهد.   توضیحات خراسان: ضمن تقدیر از زحمات مسئولان و کارکنان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارائه این توضیح در تکمیل توضیحات روابط عمومی این وزارتخانه ضروری است: اگر چه آمار این وزارتخانه مبنی بر ایجاد شغل قابل دفاع است، اما مسئله مهم برای مردم و رسانه ها، پایداری اشتغال ایجادشده و به عبارت دیگر اشتغال خالص است. این مسئله از این جهت مهم است که گزارش مرکز آمار ایران افزایش تعداد شاغلان در پاییز 1400 تا پاییز 1401 را معادل 535 هزار نفر بیان می کند. به این ترتیب اگرچه ممکن است یک میلیون شغل جدید ایجاد شده باشد اما باید ریزش بخشی از اشتغال موجود را دید و در نهایت روی آمار رسمی مرکز آمار که ایجاد 535 هزار شغل است تکیه کرد نه ایجاد یک میلیون شغل. نکته مهم دیگر درباره آمارهای اشتغال زایی یک سال اخیر اثر مثبت عبور از تبعات کرونا و رونق گرفتن فعالیت هایی است که به دلیل شیوع کرونا محدود شده بود و این اتفاق اگرچه به دلیل عملکرد مثبت دولت در زمینه واکسیناسیون ایجاد شد اما لزوما ناشی از رونق چشمگیر و ایجاد اشتغال جدید نیست بلکه بخش عمده آن ناشی از بازگشت شاغلان قبلی به سر کار است.