روزنامه قانون
1396/04/27
شفافیت براي مجهولات موزه
در مهر سال گذشته، نمایشگاهی از آثار نجومی در گالری ماه مهر برگزار شدتمام آثار به نام خود آقای نیکزاد نجومی بوده و به نام موزه تغییر نام پیدا نکرده است
در اردیبهشت 87، نمایشگاهی از آثار هنرمندان ایرانی مقیم خارج از کشور برگزار شدکه نیکزاد نجومی نيز، یکی از این هنرمندان بود
آثار نجومی، همواره زبانی فراملیتی داشته و با اینکه از پیشینه تاریخی ایران بهره برده اما دارای زبانی است که برای همه ملیت ها و فرهنگ ها قابل فهم است
به باور منتقدان هنر، نیکزاد نجومی نقاشی است مضمون‌گرا، فیگوراتیو و تلخ‌اندیش که مضامین انسانی‌اش را در چشم‌اندازهایی تلخ و تیره به تصویر می‌کشد
نیکزاد نجومی، یکی از مطرح ترین تصویرگران و نقاشان معاصر ایران است که در طول دوره زندگی هنری خود، همواره با حواشی سیاسی مواجه بوده است. آثار این هنرمند معمولا دارای مضامین سیاسی است و به همین جهت، چه قبل و چه بعد از انقلاب، همواره دچار محدودیت هایی برای ارائه آثار خود بوده است.
قبل و بعد از انقلاب؛ همچنان در فشار
نجومی در دهه 50 به دلیل فشارهای سیاسی که بر او وارد می شد، ترک وطن کرد و بعد ها نیز، آثار او همچنان در محاق قرار گرفت و امکان نمایش آن‌ها وجود نداشته است. او خود دراین باره بيان كرد:«سال‌ها قبل از ایران رفتم، حدود سال 48 یا 49 خورشیدی. وقتی از اینجا رفتم، نقاش بودم، کارهای کانون را می‌کردم و دستی در گرافیک داشتم. بنابراین با اعتماد به نفس مهاجرت کردم. اوایل نيز سعی کردم طبق مد زمان حرکت کنم. به محض ورود، به دانشکده رفتم، اما هما گونه که گفتم چیزی دستگیرم نشد. آن سال‌ها موج مینی مالیسم و آبستراکسیون حاکم بود؛ به اجبار من نيز وارد این جریان شدم ولی هیچ وقت شیفته آن نگاه نشدم (علتش را نيز نمی دانم). در همان سال‌ها به این نتیجه رسیدم که نقاشی، کار بیهوده ای است. درست همزمان با این نتیجه‌گیری ها وارد کار سیاسی شدم، پس پوستر ساختن و طراحی را ادامه دادم. معتقد بودم با این ابزار می شود مردم را جذب کرد و کارهای زیادی با موضوع سیاسی انجام داد. بعد از مدتی، حول‌وحوش زمان فارغ‌التحصیلی از دانشکده از کار سیاسی دلزده شدم. فکر کنم 1975 بود که از این نوع تلقی‌ها کناره‌گیری کردم و به ایران برگشتم و ساواک از کارهایم در آنجا خبر داشت.مدت ها، هفته ای دو مرتبه من‌را به ساختمانی در سلطنت آباد می بردند و تفتیش می کردند و بالاخره به من و همسر سابقم ناهید حقیقت پیشنهاد کردند یا همکاری کنیم یا از ایران برویم. درکمال ناباوری حق تدریس در هیچ مرکز آموزشی یا حتی اجازه استخدام در تلویزیون را به من ندادند ولی اجازه برگزاری نمایشگاه در تهران را داشتم. بعد از این حوادث، مصمم بودم که به قصد نقاشی به آمریکا برگردم و زندگی نقاشانه من همان موقع شروع شد».
در اردیبهشت 87، نمایشگاهی از آثار هنرمندان ایرانی مقیم خارج از کشور برگزار شدکه نیکزاد نجومی نيز، یکی از این هنرمندان بود اما با اعتراض روزنامه کیهان روبه‌رو شد. این روزنامه در شماره 9 اردیبهشت 87 خود، از این رویداد با عنوان «حمایت از هنرمندان اسلام ستیز در تهران» یاد کرده بود و به دنبال این اعتراض، نمایشگاه در روز پنجم متوقف شد و حبیب‌ا... صادقی(رییس وقت موزه هنرهای معاصر تهران)، علت برچیدن نمایشگاه را در نامه ای با عنوان «احترام به باورهای اعتقادی و دغدغه‌های جامعه فرهنگی»، برای حسین شریعتمداری توضیح داد.
همچنین در مهر سال گذشته نیز، نمایشگاهی از آثار نجومی در گالری ماه مهر برگزار شد که بعد از چند روز، این نمایشگاه توسط نهادهای نظارتی بسته شد.
عدم تعادل قدرت در آثار نجومی
این هنرمند در سال 1320 در کرمانشاه متولد شد و در سال 1341وارد دانشکده هنرهای زیبای تهران شد. او در اواخر دهه 40 به آمریکا سفر كردو در سال 1351در مدرسه هنرهای تجسمی نیوریورک در رشته پویانمایی تحصیل و سپس کارشناسی ارشد خود را در رشته هنرهای زیبا از سیتی کالج نیویورک دریافت کرد و در دانشگاه به تدریس مشغول شد.
او پس از فارغ التحصیلی به نیویورک رفت و به کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در آمریکا پیوست. با اینکه در آن دوره، هنر آبستره و مینیمالیسم بر فضای هنری آمریکا حاکم بود، اما نجومی در فضای فیگوراتیو کار می کرد.
نیکزاد نجومی را می توان در تصویرگری کودک، جزو نسل طلایی این هنر به شمار آورد و در دوره ای که در کانون پرورش فکری مشغول به کار بود، تاثیر متفاوتی از خود برجای گذاشت. در تصویرگری های نجومی، روان شناسی، سیاست و زیبایی شناسی خاص او نمود دارد اما خودش در مصاحبه ای که با رادیو فردا داشته، گفته است: «نمی خواهم مفاهیم سیاسی در کارهایم روشن باشد اما سعی می کنم که آثار حاوی بیان سیاسی باشند».
نجومی در آثار خود همواره مسائل سیاسی و فرهنگی ایران و آمریکا را زیر سوال برده و شاید یکی از مهم‌ترین مسائلی که نجومی در آثارش مطرح کرده، عدم تعادل قدرت است که این را در آثارش به خوبی نشان می دهد.
آثار نجومی، همواره زبانی فراملیتی داشته و با اینکه از پیشینه تاریخی ایران بهره برده اما دارای زبانی است که برای همه ملیت ها و فرهنگ ها قابل فهم است. به باور منتقدان هنر، نیکزاد نجومی نقاشی است مضمون‌گرا، فیگوراتیو و تلخ‌اندیش که مضامین انسانی‌اش را در چشم‌اندازهایی تلخ و تیره به تصویر می‌کشد. منبع و مایه الهام سبک او به زمانی بازمی‌گردد که به پیشنهاد فیروز شیروانلو، مدیر وقت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به مطالعه نقاش پیامبر ایرانی، مانی می‌نشیند. حاصل این مطالعه، ۲۷۰ نقاشی میشود که به گفته خودش مسیر کار هنری او را دگرگون می‌کند.
وضعیت آثار همچنان نامعلوم است
موزه هنرهای معاصر همواره در خصوص اموالی که در آن نگه داری می شود، حاضر به پاسخگویی و ارائه لیست آثار نیست و این موضوع در شکل‌های مختلف، جامعه هنری را درگیر کرده است. مشخص نیست آثاری که از هنرمندان مختلف در گنجینه این موزه وجود دارد، چه تعداد است و اگر شک و شبهه ای پیش بیاید، به دلیل کمبود اطلاعات، نمی توان آمار مشخصی ارائه داد.
این مبهم بودن وضعیت گنجیه، آثار نیکزاد نجومی را نیز مانند بسیاری از هنرمندان دیگر، تحت الشعاع قرار داده است. به نظر می رسد آمار مشخص و دقیقی از آثار نیکزاد نجومی که در ایران وجود دارد، در دست نیست و برای این مساله هیچ منبع دقیقی وجود ندارد و هیچ‌کس به طور مشخص به این مساله پاسخ نمی دهد.
طبق گفته برخی از منتقدین هنری ، تعداد این آثار به 120 اثر می رسد که تنها 50 اثر آن در موزه هنرهای معاصر تهران وجود دارد؛ این در حالی است که علی محمد زارع(سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران) چنین سخنانی را تکذیب می کند و به «قانون» می گوید: درست خاطرم نیست، قبل یا بعد از انقلاب بود که نمایشگاهی از آثار نیکزاد نجومی برپا می شود و بعد از آن نجومی از ایران می رود و آثارش باقی می ماند.
به گفته این مقام مسئول، آثاری که از نیکزاد نجومی در ایران باقی مانده است، بیش از 48 اثر نیست؛درحالي که شنیده ها حاکی از وجود 120 اثر از این هنرمند است. به نظر می رسد تعداد آثار این هنرمند همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد.
زارع بیان می کند: آثار از ابتدا همین تعداد بوده و چیزی جا به جا نشده و اینکه تمام آثار به نام خود آقای نیکزاد نجومی بوده و به نام موزه تغییر نام پیدا نکرده است.
با وجود این سخنان، هنوز به طور قطع نمی توان تعداد تابلوها را اعلام کرد اما بنابر سخنانی، 120اثر از نیکزاد نجومی وجود دارد و موزه هنرهای معاصر نیز، این تعداد را تکذیب و تعداد آن را 48 اثر اعلام کرده است. سوال اینجاست که اگر 120 اثر دروغ و شایعه است، از کجا نشات گرفته است؟ چرا موزه هنرهای معاصر، شفاف و واضح به انتشار لیست آثار هنرمندان مختلف اقدام نمی کند تا از وجود این شایعات، که تنش و نگرانی را برای هنرمندان حوزه تجسمی رقم مي‌زند، جلوگیری کند؟ اگر این سخنان شایعه است، چرا موزه هنرهای معاصر و معاونت هنری برای دفاع از آبروی خویش به شفاف سازی در خصوص آثار گنجینه اقدام نمی کند؟ چرا نمایندگان مجلس و وزارت ارشاد، این مساله را مسکوت گذاشته اند و به نظر می رسد موزه هنرهای معاصر، یک حکومت مجزا برای خود تشکیل داده است و در خصوص فعالیت هایش نیز حاضر به پاسخگویی نیست.
سایر اخبار این روزنامه
نباید به نام اسلام عرصه را بر مردم تنگ کرد
روحاني با حكم «رهبر» چه مي‌كند؟
شوراي‌عالي اختلافات!
شفافیت براي مجهولات موزه
فـُـــوت«بال»
فروچاله‌ها ايران را مي‌بلعند
بازی خطرناک بارزانی
شهردار تهران خارج از شورا انتخاب نمي‌شود
رویکرد منشور حقوق شهروندی به حقوق زنان
چند موضوع اصلی در جستار میراث فرهنگی
«کودک‌آزاری» ، رکوردار تماس با اورژانس اجتماعی
همه‌پرسی برای جدایی و انشقاق، با تدبیر مسئولان عراق همخوانی ندارد
