گلایه خریدار و فروشنده از قیمت گذاری مرغ

 برای بررسی مسئله قیمت و توزیع مرغ در بازار که از یکی، دو ماه پیش دچار تلاطم شده، ظهر دیروز به بازار مرغ سپاد رفتیم. از 10-15 فروشگاه عرضه‌کننده کلی یا جزئی مرغ که پرسیدیم، فقط یک مورد حدود ساعت 12 ظهر مرغ گرم می‌فروخت. در حالی که فروشنده‌های مرغ در سطح این بازار، بسیار کم شده‌اند و بسیاری از فروشگاه‌ها، گوشت گوسفند و گوساله گرم یا یخ‌زده برزیلی می‌فروشند و اغلب مرغ‌فروش‌ها نیز به شکلی عجیب، با وجود آن که تابلوی «مرغ» دارند، اما گوشت مرغ ندارند؛ برخی مدعی‌اند مدت‌هاست که مرغ کامل نمی‌فروشند و برخی می‌گویند از حدود یک ماه یا دو هفته قبل، دیگر به جای مرغ کامل، تنها مرغ قطعه‌بندی عرضه می‌کنند. ماجرای قیمت مرغ قطعه‌بندی می‌دانید از روز شنبه 7 مردادماه با اعلام محسن صیادی مدیر بازرسی و نظارت بر اصناف مشهد، فروش مرغ قطعه‌بندی‌شده، مشروط به عرضه مرغ کامل در فروشگاه و حتی به طوررسمی اعلام شد در صورتی که فروشنده گوشت مرغ قطعه‌بندی‌شده، در مغازه گوشت مرغ کامل را نداشته باشد، موظف است هر کیلو مرغ قطعه‌بندی را به قیمت مصوب 73 هزار تومانی به فروش برساند. از این قاعده که البته مدتی است از آن سخن چندانی به میان نمی‌آید، به کلی خبری نیست. تقریبا هیچ مغازه‌داری از این دستور چیزی نشنیده است. یکی از فروشنده‌ها استدلال می‌کند که اساسا از نظر بازار، این ایده منطق اقتصادی درستی ندارد. بر همین اساس است که ران مرغ به قیمت کیلویی 65 تا 70 هزار تومان (ارزان‌تر از مرغ کامل) یافت می‌شود، اما بهای شنیسل تا بیش از 150 هزار تومان هم رسیده که به وضوح ناقض دستور استاندار است. یک فروشنده می‌گوید: « این روزها سینه مرغ متقاضی بیشتری دارد، قیمت آن بالاتر رفته، یک روز هم ران مرغ بیشتر فروش می‌رود و قیمت شنیسل هر کیلو 20 یا 30 هزار تومان پایین می‌آید. الان زائر زیادی در شهر وجود دارد و به همین دلیل، مصرف رستورانی که بیشتر شنیسل می‌خواهد، بیشتر است.» فروش مرغ ضرر می‌دهد با یک فروشنده دیگر گوشت مرغ و گوسفند سخن می‌گویم که از شرایط بازار بسیار ناراضی است. شریفیان توضیح می‌دهد: «حالا دیگر کسی مرغ نمی‌آورد، چراکه زیان دارد. مدت‌هاست که با شرکت پرورش‌دهنده مرغ [...] قرارداد داریم، اما نزدیک به یک ماه است که به ما مرغ نمی‌دهد. با وجود این که چک و سفته داده‌ایم و برای مرغ، روی شیشه فروشگاه‌مان بنر زده‌ایم، اما به ما مرغ نمی‌فروشد و می‌گوید که برای ما صرفه ندارد.» او ادامه می‌دهد: «وقتی برای هر کیلو مرغ، باید 5 هزار تومان مالیات بدهم، چطور می‌توانم فقط هزار تومان بیشتر از قیمت خرید، بفروشم؟ چطور می‌توانم مرغی را که کیلویی 71 هزار تومان خریده‌ام، به کیلویی 72 هزار و 500 تومان بفروشم؟ حتی اگر اجازه بدهند، باز هم با رقابتی که وجود دارد، نمی‌توانم بیشتر بفروشم.» این فروشنده می‌گوید: «در قضیه گوشت هم همین‌طور است. گوشت منجمد برزیلی را از تهران به قیمت کیلویی 330 هزار تومان خریدیم، اما جهاد کشاورزی می‌گوید، به قیمت 167 هزار تومان بفروش! مگر می‌شود؟ این قیمت هم فقط در مشهد وجود دارد! بلایی بر سر ما آورده‌اند که از این جا جمع کنیم و برویم!» برنامه‌ریزی نداشتن برای تقاضای زیاد مرغ یک فروشنده دیگر مرغ نیز سخنان شریفیان را در باب ضرردهی این کالا تأیید می‌کند و می گوید: «مرغ زنده برای ما کیلویی 71 هزار و 500 تومان تمام می‌شود، اما از ترس تعزیرات حکومتی، به خرده‌فروشان کیلویی 71 هزار تومان می‌فروشیم! برای همه همین‌طور است.» او ادامه می‌دهد: «قبلا مرغ زنده زیاد بود، اما الان تقاضا خیلی بیشتر شده و عرضه، جوابگو نیست. البته هر سال در این موقع سال، این‌طور می‌شود. حتی بین مغازه‌دارها این سخن شایعه شده و می‌شنویم که مرغ به جای آن که در ایران توزیع شود، به بازار عراق می‌رود، اما صحت و سقم آن را نمی‌دانیم.» در این فروشگاه هم مرغ قطعه‌بندی‌شده وجود دارد و از 70 هزار تومان تا حدود 120 هزار تومان به فروش می‌رسد. او درباره این مسئله توضیح می‌دهد: «2 هفته پیش صحبت از فروش مرغ قطعه‌بندی‌شده به قیمت مصوب شد، اما آن مسئله لغو شد و فعلا فروش با کارت تأمین است که اهمیت دارد و بر آن نظارت می‌شود.» مشکل قیمت‌گذاری دستوری است؟ میان مغازه‌داران سپاد، با موردی تأمل برانگیز  مواجه می‌شوم؛ مردی که برای سال‌ها فروشگاه عرضه مرغ و گوشت داشت، اما به تازگی به علت مشکلات اقتصادی، آن را جمع‌آوری کرده و تصمیم گرفته مغازه‌اش را به فردی که در یک حوزه دیگر مواد غذایی کار می‌کند، اجاره دهد. او حرف‌هایی شنیدنی و البته غم‌انگیز دارد . او  می گوید : «وقتی حکم می‌دهند مرغی را که برای ما 85 تا 90 هزار تومان تمام می‌شود، به قیمت مصوب 71 هزار تومانی به خرده‌فروش بفروشیم، دیگر نمی‌توانیم ادامه دهیم. در روز کیلویی 10 هزار تومان ضرر می‌کردیم. کشتارکن‌هایی مثل ما کمتر از قبل شده‌اند.» او ادامه می‌دهد: «کسانی که این قیمت مصوب را تعیین می‌کنند، باید بتوانند مرغ را به قیمت ارزان‌تر در اختیار ما بگذارند که بتوانیم به آن قیمت مصوب، بفروشیم. وقتی ندارند و نمی‌توانند تأمین کنند، چرا ما را مجبور می‌کنند به قیمت‌هایی بفروشیم که برای ما زیان ده باشد؟» این فروشنده می‌افزاید: «وقتی به سازوکار بازار اعتماد کنند، کاسب‌ها با همدیگر رقابت می‌کنند و قیمت پایین می‌ماند. بازار به مصرف‌کننده نگاه می‌کند. اگر ما بگوییم مرغ کیلویی 100 هزار تومان می‌فروشیم، وقتی مغازه‌دار بغلی به 73 تومان می‌فروشد، کسی از ما نمی‌خرد.» او با دلی پردرد می‌گوید: «یک نامه دست‌شان دارند و به ما نشان می‌دهند که نه تاریخ آغاز دارد و نه تاریخ پایان! چنین چیزی امکان دارد؟ مرغ که هرروز قیمت آن تغییر می‌کند، باید با ارقام ثابت این نامه‌ها به فروش برسد.» کیلویی 12 هزار تومان ضرر کردیم فروشنده دیگر مرغ نیز از دیگر مشکلات بازار پرده برمی‌دارد و علت آن را ممنوعیت انجماد مرغ بیان می‌کند. او می افزاید: «بعضی روزها برای بال و پاچین تقاضای زیادی نیست. مرغ را چه کنیم؟ هوا که سردتر شود، بدتر هم می‌شود. مثلا اگر پاچین را به قیمت کیلویی 72 هزار تومان بفروشم، برایم سود دارد، اما مشتری ندارد و حاضر می‌شوم به قیمت کیلویی 60 هزار تومان بفروشم، اما باز هم متقاضی نیست.» او ادامه می‌دهد: «منجمد کردن مرغ هم ممنوع است و چندین بار اتفاق افتاده که بعد از چند روز ماندن بار در مغازه، کیفیت آن هم پایین آمده و مجبور شدیم بریزیم دور.» این فروشنده در پایان می‌گوید: «الان هم که مرغ کامل را با قیمت 71 هزار تومان می‌فروشیم، سودی ندارد و فقط سربه‌سر می‌شود. تا دو هفته پیش، برای هر کیلو مرغ 10 یا 12 هزار تومان ضرر می‌کردیم و حتی می‌ترسیدیم که کشتار نکنیم، چون ممکن بود کد کشتار ما را باطل کنند و انگ بزنند که اعتصاب کرده‌ایم!»