ناترازی بنزین؛ چو فردا شود فکر فردا کنیم!

 آمارها از رسیدن و حتی عبور مصرف بنزین از مرز تولید داخلی خبر می دهد و به همین دلیل صادرات مازاد بنزین به گفته رئیس سازمان برنامه متوقف شده است. همزمان با این اخبار و هشدارهای برخی مقامات وزارت نفت، شاهد کمبود بنزین در برخی پمپ بنزین های شهرهای بزرگ هستیم. چنان که در تهران برخی کاربران فضای مجازی از فعالیت ناقص برخی پمپ بنزین ها خبر می دهند. روح ا... نجابت، نماینده شیراز در مجلس در توئیتی با انتقاد از اظهارات وزیر نفت که گفته،مشکلی در تامین بنزین نداریم، نوشته است: در شیراز دو روز است که بنزین به میزان کافی عرضه نمی‌شود و جایگاه‌های بنزین در ساعات پایانی روز، عرضه سوخت به مردم ندارند. ما به طور مشخصی در نقطه سر به سری تولید و مصرف بنزین به سر می بریم. در شرایط تحریمی، واردات بنزین با چالش هایی مواجه است. ممکن است با عبور از تابستان و کاهش سفرهای بین شهری و همچنین با دیگر اقدامات نظیر سامان دهی کارت های سوخت پمپ بنزین ها در کوتاه مدت مسئله را مدیریت کنیم، اما واضح است در بلندمدت و حتی میان مدت، باید مجموعه ای از اقدامات و بسته های سیاستی برای سامان دهی وضعیت مصرف سوخت خودرو درنظر بگیریم. با این حال آن چه دیده می شود، صرفا گذر روزمره از مسئله است که نتیجه آن می تواند رسیدن به مرحله ای باشد که افزایش قیمت بنزین تنها راهکار پیش رو باشد. نگارنده قصد رد یا تایید افزایش قیمت بنزین را ندارد، اما بحث بر سر این مسئله است که با افق سه ماه یا یک سال آینده مسئله ناترازی بنزین چگونه حل خواهد شد و چه تصمیمی باید در قبال آن اتخاذ کرد. اگر شبیه سال 98 از تصمیم سازی مناسب غفلت و در مواجهه با بحران بنزین تعلل کنیم، دیر یا زود با دیوار واقعیت رو به رو خواهیم شد و مسئله بنزین، خود را در پمپ بنزین ها به صورت کمبود بنزین نشان خواهد داد. در چنین شرایطی سراغ فوری ترین تصمیم یعنی افزایش قیمت بنزین خواهیم رفت. واضح است که فوری ترین تصمیم به دلیل اجرای شتاب زده و تدارک ندیدن مقدمات آن پرهزینه خواهد بود و ممکن است تبعات اجتماعی و سیاسی به دنبال داشته باشد. بنابراین مسئله ناترازی بنزین به تصمیم سازی و استفاده از همه ابزارها نیاز دارد. ابزارهای کوتاه مدت علاوه بر ادامه سامان دهی کارت های سوخت جایگاه ها، نظارت جدی تر مرزها و در نهایت افزایش قیمت بنزین است، اما به نظر می رسد افزایش قیمت بنزین باید با آماده سازی افکار عمومی و دادن اطمینان از تبعات تورمی آن به جامعه و مهار دیگر متغیرهای تورم زا مثل نرخ ارز باشد. همچنین همزمان با اقدامات کوتاه مدت و ناگزیر، تدوین بسته ای از تصمیمات میان مدت و بلندمدت نیز در این باره ضروری است. تصمیماتی که گازسوز کردن خودروها، تولید خودروهای برقی و هیبریدی، اصلاح توزیع یارانه بنزین در قالب اختصاص یارانه به افراد به جای خودروها، توسعه حمل و نقل عمومی و تسهیل از رده خارج کردن خودروهای فرسوده باید در آن دیده شود. به جز این مسئله، تعلل در سامان دهی به وضعیت ناترازی بنزین و حواله کردن کار امروز به فردا ممکن است خیلی زود ما را به نقطه ای برساند که تنها گزینه روی میز، افزایش شتاب زده قیمت و مواجهه با تبعات آن باشد. تبعاتی که ممکن است ظرفیت سیاست گذاری در دولت برای مواجهه با دیگر مسائل را تحت تاثیر قرار دهد.