روزنامه همدلی

احسان اقبال سعید سوء تفاهمی به نام کابینه فراجناحی

برخی مفاهیم و اصطلاحات فقط مختص به فرهنگ سیاسی کشورمان هستند و در موسم‌های ویژه تعاریف و معانی عجیبی دارند. کابینه فراجناحی هم از همین دسته موضوعات است که در آستانه تشکیل دولت‌های مختلف در ایران مطرح می‌شود. در ذهن تعداد پرشماری از مردم کابینه فراجناحی دارای بار مثبت است. به این معنا که رئیس جمهور منتخب فارغ از طیف حامیانش در مبارزات انتخاباتی وزرا و مدیران ارشد را فقط محدود به آنها نکند. در این میان چند نکته مورد غفلت قرار می‌گیرد. اول اینکه جناح‌ها واحزاب سیاسی از پایه‌های اساسی دموکراسی انتخاباتی هستند. افراد جامعه در قالب حزب وگروه وجناح به انگیزه فعالیت سیاسی و نهایتا کسب قدرت وارد چرخه سیاسی می‌شوند. حال در نظام جمهوری اسلامی با توجه به روح مذهبی-اخلاقی حاکم بر آن نفس کسب قدرت چندان پسندیده نیست و انگیزه خدمت به عنوان مفهوم اصلی تکاپوی سیاسی مطرح می‌شود. اما همین خدمت هم نیاز به برگزیده شدن از جانب مردم وعرضه خویشتن دارد. اگر بنابر این باشد که نهایت فعالیت و پیروزی در انتخابات امکان عرضه خویشتن و پیاده کردن مدل و برنامه جناح مورد نظر برای اداره کشور نباشد، نفس فعالیت سیاسی به کاری عبث تبدیل خواهد شد. جالب آنکه در حالی که نامزدها برای پیروزی در انتخابات از افشای خصوصی‌ترین کلام کردار هم ابا ندارند و هزینه‌های وحشتناکی را بردوش نظام اخلاقی جامعه می‌گذارند و نهایتا مفاهیم ارجمندی چون انگیزه خدمت و انتخاب اصلح هم به مسلخ عرفی‌ترین خواسته‌ها می‌روند. کابینه ائتلافی که شاید ترجمه کابینه فراجناحی باشد اساسا در نظام‌های پارلمانی مفهوم می‌یابد و متولد می‌شود. وقتی یک حزب فاقد کرسی‌های لازم برای تشکیل دولت اکثریت می‌شود نهایتا با ائتلاف با احزاب و گروه‌های کوچکتر و تقسیم قدرت کابینه تشکیل می‌دهد. اما در سیستم ریاستی یا شبه‌ریاستی ایران رئیس جمهور منتخب در دور اول یا دوم پیروز مطلق انتخابات است و اساسا دولت تنها از مجلس رای اعتماد دریافت می‌کند، اما از دل آن بیرون نمی‌آید. در فرهنگ سیاسی ایران عموما کار جمعی چندان تجربه موفق و آزموده ای نیست. حالا درحالی که نظام سیاسی به گونه‌ای طراحی شده که دولت از دل مجلس بیرون نمی‌آید، اساسا چه نیازی به کابینه ائتلافی است؟ نکته مهم‌تر این که در میان جریان‌های سیاسی در ایران بر سر برخی مفاهیم اصلی و پایه هم تفاهم وجود ندارد و اختلاف نظرها گاه تا مرحله نزاع و انکار دیگری بالا می‌گیرد. به طور مثال در سیاست خارجی نگاه به نوع دیپلماسی و تعامل و تقابل با غرب و آمریکا از تقابل محض تا تفاهم در میان گروه‌های سیاسی متفاوت است و یا در حوزه فرهنگ نگاه به موسیقی وسینما و مطبوعات و حدود آزادی آنان در میان دوجریان اصلی کشور بسیار متفاوت است و در یک کابینه فراجناحی چگونه قرار است سیاست‌های واحد از سوی افرادی تا این اندازه متفاوت دتبال شود. حسن روحانی و تیمش نگاه بدبینانه وتقابلی به غرب ندارند و تفاهم را می‌پسندند، درحالی‌که بخش‌های بزرگی از اصول‌گرایان مشکل ماهوی با غرب دارند، یک گزینه اصول‌گرا چون جلیلی چگونه می‌تواند مجری سیاست خارجی دولت روحانی باشد؟ در حوزه فرهنگ و سیاست داخلی و آموزش هم وضعیت همین گونه است؛ آیا قابل تصور بود در دولت احمدی‌نژاد در یک کابینه تخیلی فراجناحی مصطفی معین وزیر علوم باشد و سیاست‌های احمدی‌نژاد و اصول‌گرایان را در دانشگاه دنبال کند؟ شواهد گویای شعاری بودن مفهوم فراجناحی است. هر دولتی نهایتا پس از تثبیت به سمت یکی از جریان‌های اصلی کشور سوق خواهد یافت، دولت جنگ نهایتا با توجه به گرایش‌های نخست‌وزیر با خروج احمد توکلی و عسگر اولادی فقید به سمت چپ آن روزگار میل کرد و در دولت مرحوم‌ هاشمی هم نهایتا امثال محمد خاتمی، عبدالله نوری و معین جای خود را به لاریجانی، میرسلیم و بشارتی دادند تا کابینه سویه راست بگیرد. کلید واژه فراجناحی احتمالا از سوی دوجریان متفاوت در فضای سیاسی امروز پررنگ بیان شود، اول مخالفان و رقبای سیاسی روحانی و اصلاح‌طلبان، که پس از شکست در انتخابات اردیبهشت96 به دنبال تعدیل رنگ اصلاح‌طلبی کابینه هستند تا اقلا با این کلیدواژه برخی چهره‌های نشان‌دار جریان اصلاحات را از ورود به کابینه بازدارند و هم لایه‌هایی از نیروهای خود را وارد کابینه و چرخه مدیریت عالی کشور کنند و روحانی را به طور کامل از
دست ندهند. دوم لایه‌هایی از اطرافیان نزدیک رئیس جمهور که اساسا اشتراک فکری با جریان اصلاحات ندارند و اضطرار سیاسی آنان را به ائتلاف با اصلاحات رسانده است. آنها احتمالا بدشان نمی‌آید با کلید واژه فراجناحی سهم جریان اصلاحات را در دولت بکاهند و تعامل و بده بستان موفق‌تری با سایر بخش‌های نظام داشته باشند. شاید همین احساس باشد که باعث شده عارف و نزدیکان او صریح‌تر از همیشه سخن بگویند و به طور تلویحی از رفتن به راه خود بگویند. کابینه فراجناحی از اکنون بی‌نتیجه به نظر می‌رسد اما شاید چون بسیاری مفاهیم فرصتی برای بازتعریف ائتلاف‌ها و افتراق‌ها در فضای سیاسی ایران باشد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
جنجال نظرات مهدی نصیری (اعتماد) بزم پزشکان با الکل تقلبی (جوان)نجات دادم تا آسوده بخوابم (شهروند)تغییر نام استقلال خوب است یا بد؟ (خراسان)
سایر اخبار این روزنامه
در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران با رئیس جمهور ابراز شد حمایت روحانی، تشکر سپاه در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران با رئیس جمهور ابراز شد حمایت روحانی، تشکر سپاه در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران با رئیس جمهور ابراز شد حمایت روحانی، تشکر سپاه در همایش «سال بلوا» ارائه شد روایت زیبا‌کلام از کودتای 28 مرداد گفت‌وگوی خواندنی احمد شاملو با مجله آدینه؛ ققنوس تنها در اجاق وطن جوجه می‌آورد علی مطهری مطرح کرد فرصتی برای رفع حصر رسانه های آمریکایی مدعی شلیک به قایق‌های سپاه شدند بزرگ نمایی یک اخطار در خلیج فارس اهالی سیاست به دیدار فرماندهان سپاه با روحانی واکنش نشان دادند استقبال از گفت‌و‌گوی دولت و سپاه واکنش لاریجانی به معامله دولت و مجلس برای چینش کابینه بده بستانی در کار نیست خبرهای ضد و نقیض از استعفای سیدحسن و ناطق از عضویت در هیات موسس دانشگاه آزاد عزل ونصب در غیبت یاران‌هاشمی احسان اقبال سعید سوء تفاهمی به نام کابینه فراجناحی خبرهای ضد و نقیض از استعفای سیدحسن و ناطق از عضویت در هیات موسس دانشگاه آزاد عزل ونصب در غیبت یاران‌هاشمی رسانه های آمریکایی مدعی شلیک به قایق‌های سپاه شدند بزرگ نمایی یک اخطار در خلیج فارس اختلاف نظر سران آمریکا بر سر برجام