مولدسازی یا خودتحریمی منابع ملی؟!

مسعود حمیدی/ استاندار خراسان رضوی برای چندمین بار اظهار کرد؛ «تکمیل آزادراه حرم تا حرم از طریق مولد سازی پیشنهاد خراسان رضوی است». روزنامه خراسان نیز در چند گزارش مطالبه محور به صراحت اعلام کرده که چرا باید برای تکمیل «پروژه های ملی» از منابع «استانی» خراسان رضوی هزینه شود در حالی که در دیگر استان ها برای تکمیل پروژه های ملی به طور نمونه پروژه پیر آزادراه حرم تا حرم از «منابع ملی» هزینه می شود؟ با اذعان و اعتقاد بر این اصل که ساختار کشور ایران بر خلاف کشورهای فدرالی، یکپارچه و همسان بوده و اولویت کلیت کشور است و این که هیچ استانی به لحاظ ساختار و قانون نظام جمهوری اسلامی ایران بر دارایی های پهنه جغرافیایی اش به صورت مطلق تملک بر نوع هزینه کرد نداشته و ندارد باید چندین نکته مهم را عارض شویم. ساختار بودجه به گونه ای است که دولت منابع پروژه های ملی را در قالب اعتبارات ملی لایحه می کند و برای پروژه های درون استانی بودجه عمرانی استان تخصیص داده که بر اساس اولویت های تشخیصی شورای برنامه ریزی و توسعه استان ها تقسیم بندی می شود. این یعنی دولت قبول دارد که برای پروژه های ملی باید در سطح کلان تامین اعتبار و تصمیم گیری شود و برای پروژه های درون استانی باید به صورت خرد و درون استانی تصمیم گیری و هزینه کرد شود. حال چرا باید برای پروژه ملی که از چند استان می گذرد و سال هاست که دولت از منابع ملی برای تکمیل این پروژه در دیگر استان ها هزینه کرده است، استاندار خراسان رضوی پیشنهاد دهد از طریق دارایی های درون استانی برای تکمیل این پروژه هزینه شود؟ طبیعتا این را هم می پذیریم که در 12 سال گذشته دولت ها هیچ اولویتی برای تکمیل این پروژه در جغرافیای خراسان رضوی نداشته اند و پیگیری ها و وعده های پیاپی دولت ها برای تامین اعتبار قطعه چهارم این پروژه در استان خروجی نداشته است و دولت ها همواره اعلام کرده اند که منابع لازم را ندارند. اما چرا برای استان های قم و سمنان این منابع وجود داشته است؟ مگر هدف این پروژه که با نام امام رضا(ع) کلنگ زنی شد، برداشتن بار ترافیکی از شانه های نحیف بدن آزادراه ورودی های مشهد الرضا برای خدمات رسانی به زائران کل کشور نبوده است؟ پس چرا به رغم دستور صریح رئیس جمهور، معاونت اجرایی و برنامه و بودجه در تامین اعتبار این پروژه در خراسان رضوی کوتاهی می کنند؟ شاید به دلیل همین اهمال کاری های 12 ساله است که استاندار خراسان رضوی تلویحا اعلام می کند دولت اجازه دهد دارایی های داخل استان را بفروشیم (مولدسازی) و خرج تکمیل این پروژه کنیم تا حداقل جلوی این حجم از تصادفات و فوتی ها در جاده های مرگ استان گرفته شود و در ایام اوج زیارتی، شرمنده خیل عظیم زائران و دلدادگان حریم حرم رضوی نشویم. شاید به یک لحاظ شرایطی که استاندار خراسان رضوی در آن قرار گرفته قابل درک باشد اما در این جا لازم است به یک نمونه بارز این روند اشاره کنیم تا دلیل مخالفت صریح روزنامه خراسان با این تصمیم مشخص شود. امروز بحران آب مشهد برای همگان واضح و مشخص است که یک دلیلش خشکسالی هاست اما دلیل اصلی اش همین رفتار تاریخی دولت ها برای تکمیل پروژه های آبی مشهد و استان است. وقتی 20 سال پیش بحران آب مشهد به نقطه اوج خود رسید، چندین پروژه و طرح برای تامین آب مشهد مطرح شد؛ مانند انتقال آب، تکمیل تصفیه خانه ها و بازچرخانی پساب، اجرای طرح های آبیاری نوین در بخش کشاورزی و امثال آن که دولت ها هیچ گاه این پروژه ها را در اولویت کاری خود قرار ندادند و مدیران استانی مدام از جیب خرج کردند و مدام چاه زدند و از آب های زیرزمینی برداشت کردیم تا این که الان به جایی رسیدیم که آب های زیرزمینی هم به ته کوزه ترک خورده رسیده اند، یعنی به خاطر اهمال کاری 20 ساله دولت ها در تامین اعتبار پروژه های آبی مشهد و خرج کردن تمام ذخیره های استان، امروز بحران آب مشهد به نقطه جوش رسیده است. به نظر می رسد دولت ها همیشه مدیران خراسان رضوی را در شرایطی قرار می دهند که به قول مدیرعامل وقت آب منطقه ای استان در سال گذشته، مدیران پایتخت نشین همیشه می گویند: «خراسانی ها خودشان از پس مشکلاتشان بر می آیند» تا از جیب خرج کنند و برای دولت هزینه تراشی نکنند در حالی که این وظیفه دولت است که برای تکمیل پروژه های ملی از منابع ملی هزینه کند. استاندار خراسان رضوی باید این سابقه تاریخی رفتار دولت ها با بحران های مشهد و خراسان رضوی را مد نظر داشته باشد و اولویت و پیگیری خود را بر روی اخذ اعتبار از منابع ملی کشور برای تکمیل پروژه ملی آزادراه حرم تا حرم بگذارد و خرج کردن از دارایی ها و منابع داخل استان را جایگزین منابع ملی نکند و دارایی ها و منابع استانی را بگذارد برای روز مبادا، برای تکمیل پروژه های بحران زده آبی، جاده مرگ و چندین پروژه عمرانی و اجتماعی روی زمین مانده داخل استان که اگر روزی در آینده مانند مسئله آب به نقطه جوش رسیدیم بتوانیم دست در جیب خودمان بکنیم و از ذخایر استانی هزینه کنیم.