روزنامه آفتاب یزد
1396/05/11
نیما نعمتی=کارشناس ارشد محیط زیست شهری
در دنیای امروز نمادها حرف اول را می‌زنند.هر محصول یک نشانه دارد.هر شهری یک نشانه دارد و هر چه نشان آن محصول تولیدی معتبر باشد اقبال عمومی به آن محصول تولیدی بیشتر است.شهرها نیز برای معتبرشدن وشناخته شدن،نیازمند نشانه‌ها یا همان نمادهای شهری می‌باشند.شهر بدون نماد و بی‌نشانه شهری ناشناخته است وهرچه شهرت نمادها بیشتر باشد آن شهر از اعتبار بیشتری نزد شهرشناسان برخوردار خواهد بود.همه شهرهای بزرگ جهان یک یا چند نماد ونشانه اصلی دارند ودر سراسر جهان با آن نماد ونشانه قابل شناسایی ومعرفی به دیگران می‌باشند.ترکیبی از این نمادها ودیگر پارامترهای تشکیل دهنده شهرهای امروزی طراحی نمای شهری را پدیدار می‌سازند که معیاری برای شناخت میزان توسعه یافتگی یا عدم توسعه شهرها ومحیط زیست شهر نیز محسوب می‌شوند.امروزه طراحی نمای شهری معیاری پیوسته برای توسعه پایدار وهمه جانبه شهرها لحاظ میشود که توسعه محیط زیست شهری یکی از جنبه‌های مهم آن است.طراحی نمای ترافیک شهری،طراحی نمای فضای سبز شهری، طراحی نمای ساختمانهای خصوصی و عمومی، شهرکها، اتوبانها، پل‌ها، میادین، مجسمه‌ها، تابلوهای هوشمند،مجموعه‌های رفاهی-تفریحی، اماکن مذهبی وسایر طراحی‌های شهری هماهنگ با طراحی نمای شهری می‌باشند. یکی‌از دلایل نکوهش وضعیت زیست شهروندی در بافت‌های فرسوده وحاشیه نشینی‌های پیرامون شهرها توسط برنامه‌ریزان شهری گسستگی طراحی نمای شهری وناهمگون بودن بافت این مناطق با فضای کالبدی سایر نواحی شهری می‌باشد.این ناهمگونی از دید ظاهری و زیبایی‌شناسی واز بعد ساختاری نوعی جدایی میان مناطق مختلف شهری به وجود می‌آورد و اینامر می‌تواند دلیلی برای ایجاد احساس تبعیض شهروندی یا نوعی تضاد طبقاتی باشد.تفاوتی میان برخی از بافت‌های فرسوده ومناطق حاشیه نشینی به چشم می‌خورد.مناطق حاشیه نشینی اطراف کلانشهرها از ابتدای پیدایش فاقد هرگونه نماد مشخص استاندارد بوده‌اند وتنها نماد مشخصه آنها سبک آلونک سازی غیر قابل سکونت آنها می‌باشد.لیکن در برخی بافت‌های فرسوده میانی کلانشهرها ودیگر شهرها،آثار باستانی به چشم می‌خورد که در گذشته وحال نمادی از آن منطقه یا ناحیه شهری بوده‌اند که حفظ ومرمت این آثار برای آیندگان و به عنوان چشم‌انداز و نمای شهری آینده شهر نیز دارای ارزش فراوانی می‌باشند.امکانات وتسهیلات شهری باید متناسب با طراحی نماهای شهری گسترش یابند وکارفرمایان این موارد را لحاظ می‌کنند.زمانی که با چهره شهری مواجه می‌شویم که هر منطقه آن شکل خاصی از طراحی نماهای شهری دارد و با سایر مناطق شهری پیوسته نمی‌باشد، در نظر اول آن شهر را یک شهر یکپارچه از دیدگاه طراحی توسعه‌یافته شهری ارزیابی نمی‌کنیم.اکنون طراحی نمای شهری به معیاری برای سنجش فقر یا غنای یک منطقه شهری در کنار سایر پارامترهای توسعه شهری بدل شده است و این نمادهای شهری در تعیین ارزش بهای زمین مناطق شهری نیز بی‌تاثیر نمی‌باشند.طراحی اصولی مبلمان شهری در تنوع بخشی به فضای سبز مدرن شهری گامی به سوی توسعه پایدار محسوب میشود.سیمای مناظر شهری تمایزی آشکار میان شهر و روستا را نشان می‌دهد.طراحی نمای شهری در تغییر سبک زندگی شهری وتوسعه فضای کالبدی موثر می‌باشد.طراحی نمای شهری یک تخصص می‌باشد وبرنامه‌ریزان شهری،معماران وشهرسازان در این زمینه از روش‌ها وفنون شهرسازی بهره می‌گیرند.آنها می‌دانند که در طراحی یک شهرمدرن هرچیزی باید سرجای خودش باشد.در طراحی نمای شهر علاوه بر تحریک حس زیبایی شناختی،لطافت منظر شهری وجذب گردشگران،به تامین همه امکانات ونیازهای اساسی شهروندان توجه میشود.طراحی نمای شهری باید با ساختارهای اقتصادی – اجتماعی،طبیعی وانسان ساخت هماهنگ باشد.طراحی نمای شهری فرآیندی انسان ساخت است وزمانی به توسعه پایدار محیط زیست شهری منجر میشود که بر سایر فعالیت‌های طبیعی و اجتماعی – اقتصادی شهرها وشهروندان نیز تاثیری مثبت داشته باشد.این تاثیرات مثبت در همه کاربری‌های شهری حضوری پررنگ دارند برای مثال روحیه یک بیمار در هنگام ورود به بیمارستانی با یک طراحی مطلوب وکارشناسانه تقویت میشود آن فرد از دیدن مناظر زیبا وتجلی معماری شهری مناسب با فضای بیمارستانی روحیه مضاعفی برای درمان وبهبودی احساس می‌کند.حال آنکه در شرایط عکس بیمار از پذیرش در آن بیمارستان فاقد هرگونه نماسازی استاندارد متناسب با آن کاربری،از ادامه درمان واحتمال بهبودی در آن محل دچار دلسردی وافسردگی خواهد شد.نماهای بیمارستانی در تضعیف یا تقویت روحیه بیماران وپرسنل بیمارستانی نقشی کلیدی خواهند داشت.این نمونه‌ای از اثرگذاری نماهای شهری در یک کاربری شهری می‌باشد.برخی از این نمادسازی‌ها در هر عصری از تاریخ بشر،شاهکاری برای آن زمان محسوب می‌شوند. در عصر حاضرنیز بسیاری از این نمادها حکم یک سازه مهندسی باشکوه ونشانه پیشرفت‌های علوم فنی- مهندسی نیز می‌باشند.طراحی نمای شهری در سطح کلان به نقشه معماری شهری وبرنامه‌ریزی جامع شهری نیازمند است.طراحی نمای شهری باید منطقی ومنظم باشد.گرایش به کاربرد طراحی‌های بومی واجتناب از تحمیل طرح‌های معماری اجباری وغیربومی به شهروندان،یک ویژگی ارزشمند است.طراحی نمای شهری از دو جنبه روبنایی وزیربنایی دارای اهمیت می‌باشد.طراحی ابنیه وساختمان‌های شهری بخش روبنایی طراحی نمای شهری را تشکیل می‌دهد.فعالیت‌های زیرساختی،طراحی‌های حمل ونقل شهری،امکانات شهری وطراحی دیگر کاربری‌های شهری را شامل میشود.طراحی نماهای شهری متناسب با فضای کالبدی شهر وبه عنوان بخش مهمی از فضای کالبدی شهر،باید برای همه زمان‌ها و در هر شرایطی قابل بهره‌برداری ودفاع باشد.نمادهای شهری که در زمان بحران به سرعت آسیب‌پذیر شده ومحو می‌شوند، به مرور ارزش خویش را از دست می‌دهند. مانند نمادهایی که با گذشت زمان یا براثر مواجهه با شرایطی غیرعادی رو به زوال ونیستی نهادند ودیگر اثری از آثار آنها یافت نشده است.نتیجه آنکه هم طراحی نمای شهری وهم برنامه‌ریزی‌های شهری در توسعه پایدار محیط زیست شهری دخیل بوده و این امر را ممکن می‌سازد که یک شهر برای ساکنین آن خواستنی وبرای گردشگران جذاب وخاطره انگیز شود.گردشگران در نوشته‌ها وتعاریف خویش از بازدیدهایشان، شهرها را با نمادهای شهری شان به دیگران معرفی می‌کنند.
سایر اخبار این روزنامه
ابتکار به جای همسر واعظی به معاونت زنان می‌رود
هزینه تراشی دوحه برای ریاض
رئیس جمهور در مورد کابینه نظرات را می‌شنود اما جوگیر نمی شود
صدور کیفرخواست برای بقایی
امید مردم به فراکسیون امید
باید شهرداری شیشه‌ای شود
پایان عجیب شورای چهارم
ابراز ندامت از تخریب عارف
زنگنه در بهترین شرایط است
رسیدگی به پرونده دو مداح معروف در دادسرای عمومی و انقلاب تهران
شرمسار این همه لطف!
محمود سریع القلم=استاد علوم سیاسی دانشگاه شهیدبهشتی
خیرالله سام دلیری
نیما نعمتی=کارشناس ارشد محیط زیست شهری
مصطفی خدایگان طنزنویس
امیرحسین ذاکری روزنامه نگار
