به دنبال گمشده‌اي در غبار

35 سال و 20 روز از زمانی که چهار دیپلمات ایرانی، در حوالی بیروت به دست نیروهای موسوم به «فالانژ» دستگیر و تحویل رژیم صهیونیستی شدند می‌گذرد. این اتفاق در حالی به وقوع پیوست که این چهار نفر از مصونیت دیپلماتیک برخوردار بودند. حال 35 سال است که سرنوشت‌شان با اما و اگر‌ها گره خورده است. گاهی خبر شهادت‌شان اعلام وگاهی خبر زنده بودن‌شان می‌رسد. بارها در رسانه‌ها خبر‌های ضد و نقیض از سرنوشت آن‌ها نوشته شده است؛ اما هنوز نه زنده بودن‌شان تایید شده و نه بیم شهادت‌شان ما را رها مي‌كند. روز گذشته دوباره خبری مربوط به آن‌ها فضاي جامعه را فراگرفت.خبر حكايت از اعزام تيم تحقيقات ميداني به لبنان براي بررسي بيشتر زواياي اين اتفاق داشت. حال دوباره همه منتظر بازگشت تيم تحقيقاتي و ارائه گزارشي اميدواركننده هستند. اما روایت‌های مختلفی از ماجراي ربايش حاج احمد‌متوسليان و يارانش شنیده می شود كه در ادامه به بخشي از آن‌ها اشاره مي‌كنيم.
روایت یک شاهد عینی
حمید داوودآبادی، یکی از اعضای کمیته پیگیری سرنوشت چهار دیپلمات و نویسنده کتاب «کمین جولای ۸۲» در مراسم بيست‌وپنجمين سالگرد ربوده شدن این چهار دیپلمات ایرانی در لبنان گزارشی از وضعیت آنان ارائه داده و گفت است که براساس اطلاعاتی که یک شاهد در اختیار وی قرار داده است، چهار دیپلمات ایرانی دست‌کم تا سال ۱۳۷۹ زنده و در زندان‌های اسرايیل اسیر بوده‌اند. وی در ادامه گفته است: «علاوه بر این چهار نفر، سه ایرانی دیگر نيز اسیر شدند که یکی از این‌ها سعید شیخ‌ توسلی، کارمند بنیاد شهید بوده است که در پست بازرسی دستگیر و به اسرايیل منتقل می‌شود. شیخ توسلی در سال ۱۳۷۹ از زندان اسرايیل آزاد شد و اکنون در تل‌آویو یک مغازه جوراب‌فروشی دارد. وی گفته که آخرین بار حاج احمد را همزمان با روزهای آزادی خود دیده است. این طور که شیخ توسلی گفته، ‌کاظم اخوان را ندیده ولی صدای او شنیده‌ می‌شده است و این سه نفر می‌گفتند که کاظم در سلول است. در سال ۷۰، در جلسه‌ای محرمانه در مرکز مطالعات وزارت‌ خارجه نشستی با حضور نماینده ایران، نماینده حزب‌ا... و نماینده‌ای از سفارت آلمان در خصوص این پرونده برگزار شد. نماینده حزب‌ا... فردی به نام عمار که از رفقای خود من است، قضیه را برایم تعریف کرد. او چنین تعريف مي‌كند که نماینده سفارت آلمان در حاشیه بحث به نماینده ایران می‌گوید که طرف اسرايیلی حاضر است در قبال اطلاعاتی، فیلمی را بدون مشخص بودن زمان و مکان به ایران ارائه دهد که نشان می‌دهد سه تن از این افراد زنده هستند و در فیلم صحبت می‌کنند. با چنین صحبتی، یکی از این افراد که نقش کلیدی در به نتیجه رسیدن این پرونده دارد، جلسه را به هم می‌زند و می‌گوید این‌ها همه شایعه است و این افراد شهید شده‌اند».
روایت دبیرکل اسبق سازمان ملل از مذاکره با هاشمی


خاویر پرز دکوئیار، دبیرکل اسبق سازمان ملل‌ متحد، در کتاب خاطراتش «به سوی صلح»، بخشی را به موضوع گروگان‌های خارجی در لبنان اختصاص داده و با اشاره به دیدار خود با هاشمی رفسنجانی و پیگیری مساله گروگان‌ها آورده است: «پاسخ رفسنجانی کمکی نکرد. او گفت که مدت‌هاست که ایران هیچ تماسی با آن‌ها که گروگان‌ها را در اختیار دارند، نداشته ‌است. آن‌ها حزب‌ا... نیستند. نشانی‌ مشخص‌ ندارند که بتوان آن‌ها را پیدا کرد. در چند روز اخیر، آن‌ها به‌ تهران اطلاع داده ‌بودند که تا زمانی ‌که شیخ‌ عبید آزاد نشده‌ است، آن‌ها آماده گفت‌وگو بر سر این‌ موضوع نیستند. رفسنجانی بر این نکته پای می‌فشرد که آمریکایی‌ها دارایی‌های ‌ایران را بدون اساس‌ قانونی توقیف ‌کرده‌اند، اما انتظار دارند ایران در موضوعی که هیچ‌ علاقه‌ای به آن ‌ندارد، مداخله ‌کند».
رسیدن روایت‌ها به دولت روحانی
سوم خرداد ۱۳۹۵ حسین دهقان، وزیر پيشين دفاع خبر داد كه احمد متوسلیان و دیپلمات‌های ربوده شده ایرانی زنده‌اند و در اسارت اسرايیل هستند. یکی از منابع خبری این ادعا نيز یک زندانی یونانی آزاد شده از زندان‌های اسرايیل بود که با مراجعه به سفارت ایران در یونان ادعا کرد هر چهار ایرانی را در زندان‌های اسرايیل دیده است. بعد از آن، پیگیری‌ها جان تازه گرفت و مقامات دولتی و مجلس ایران باز به دنبال نشانه‌هایی از این اتفاق رفتند.
اعزام کمیته تحقیقاتي به لبنان
اما روز گذشته شهروز برزگر، دبیر کمیته پیگیری سرنوشت چهار دیپلمات ایرانی در مجلس گفت: «اعضای این کمیته برای تحقیقات میدانی به لبنان نيز سفر خواهند کرد تا به جمع بندی کامل و جامعی برسند». برزگر در گفت‌وگو با مهر درباره آخرین اقدامات انجام شده برای پیگیری و روشن شدن سرنوشت دیپلمات‌های ربوده‌شده کشورمان در لبنان، اظهار كرد: «تاکنون سه یا چهار جلسه در این رابطه تشکیل داده و ابتدا با خانواده‌های دیپلمات‌ها گفت‌وگو کرده‌ایم».
اطلاعات مطلعان در اختیار کمیته
دبیر کمیته پیگیری سرنوشت چهار دیپلمات ربوده شده ایرانی در لبنان ادامه داد: «همچنین از افرادی که در گذشته در رابطه با این پرونده کار کرده بودند و اطلاعاتی دارند، دعوت به عمل آمده تا نتیجه تحقیقات‌شان را در اختیار ما قرار دهند. خانواده‌های این چهار دیپلمات تاکید دارند که در تمام مراحل تحقیق حضور داشته باشند یا نماینده آن‌ها در این مراحل حاضر باشد». وی با بیان اینکه روند کار کمیته تا امروز خوب پیش رفته است، تصریح کرد:« امیدواریم در ماه‌های آینده این روند تحقیق را جمع بندی کنیم تا خانواده‌های این دیپلمات‌ها و نیز افکار عمومی از این حالت چشم‌انتظاری و نگرانی دربیایند».
وظیفه کمیته حقیقت‌یاب روشنگری است
در همین رابطه ولی‌ا.. نانواکناری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجه مجلس در گفت‌وگو با«قانون» درباره دلایل اعزام این کمیته به لبنان گفت:« در رابطه با سرنوشت چهار دیپلمات ربوده شده ایرانی در لبنان، خبر جدیدی در دسترس نیست. اما اخبار مشکوک در رابطه با سرنوشت این افراد به گوش می‌رسد و هنوز نيز اخباری در رابطه با زنده بودن این افراد و زندانی بودن‌شان در زندان‌های رژیم صهیونیستی وجود دارد».ولی‌ا... نانواکناری در ادامه گفت:«وظیفه این کمیته روشنگری درباره سرنوشت دیپلمات‌های ایرانی است و همه پیگیر هستیم تا حقایق این موضوع روشن شود و خانواده‌ها از این چشم به راهی در آیند».نماینده مردم بابلسر و فریدونکنار در رابطه با جزییات وظایف این کمیته گفت:« قرار است در این اقدام تحقیقاتی، به تحقیقات میدانی از زوایای مختلف این اتفاق پرداخته شود تا شاید سرنخ یا خبری جدید به دست آيد». وی در پاسخ به این سوال که افراد این کمیته چه کسانی هستند؟ گفت:«بحث ها هنوز در کمیسیون بر سر این مساله ادامه دارد ولی اعضای این کمیته، هم از همکاران ما در مجلس و هم افراد خارج از مجلس هستند و لبنان نيز قرار است با ما در این مساله همکاری کند».وی در رابطه با شایعاتی مبنی بر زنده بودن چهار دیپلمات ایرانی گفت:« گفتن قطعی این خبر که این افراد زنده هستند یا به شهادت رسیدند، جالب نیست. هنوز خبر موثقی از سرنوشت این افراد وجود ندارد و دلیل اعزام این کمیته تحقیقات میدانی نيز به لبنان همین است».