روزنامه شهروند
1396/06/29
شیرین کامی قندی ها
شهروند| خبر تعطیلی کارخانه‌های قند یکی پس از دیگری روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار می‌گرفت. ماجرا از کارخانه قند دزفول شروع شد. کارخانه بزرگی که کشت چغندرقند را برای مردم خوزستان سودآور کرده و سال به سال کشاورزان زیادی مزارع بیشتری را به زیر کشت چغندرقند می‌بردند. سال‌های 85 و 86 روند تعطیلی کارخانه‌های قند سرعت گرفت و پایان ماجرا آن شد که تا پایان دولت احمدی‌نژاد چیزی حدود 30درصد کارخانه‌های قند کشور تعطیل شدند و 18هزار کارگر این کارخانجات بیکار شدند. محمود احمدی‌نژاد که با یک تصمیم ناگهانی و یک شبه تعرفه واردات شکر به کشور را صفر کرده بود، نه‌تنها باعث تعطیلی گسترده کارخانه‌های تولید قند شد که کشت چغندرقند در مزارع را از مزیت انداخت و موجب تغییر کاربری مزارع چغندرقند شد. این موضوع با روی کار آمدن دولت یازدهم به صورت ضرب‌الاجل در دستورکار وزارت کشاورزی قرار گرفت و محمود حجتی تعرفه واردات شکر را اصلاح کرد و جلوی واردات بی‌رویه را گرفت.حالا پس از آن‌که تولید شکر رکورد تاریخی خود را شکسته و به گفته وزیر کشاورزی به‌زودی در تولید این محصول خودکفا می‌شویم، احیای کارخانه‌های تعطیل شده قند هم در دستورکار قرار گرفته و با احیای دو کارخانه بزرگ قند دزفول و قند فسا اجرایی میشود. مطابق با آخرین خبرها قند دزفول از مهرماه امسال نخستین محصول خود را پس از احیا به بازار روانه می‌کند.
چرخه تعطیلی کارخانه‌های قند
خبر تعطیلی کارخانه قند دزفول روی خروجی خبرگزاری‌ها خبر دردناکی برای مردم شوش بود. تعطیلی‌ای که سبب رکود عمیق صنعت چغندرقند در استان خوزستان شد. اما کلید تعطیلی 7 کارخانه دیگر که مواد اولیه آنها چغندرقند بود، در سال 85 و به دنبال واردات بی‌رویه و بی‌حساب و کتاب شکر در دولت نهم زده شد و تا سال 86 یکی پس از دیگری این کارخانه‌ها تعطیل و کارگران آنها بیکار شدند. به گفته مسئولان انجمن صنفي کارخانجات قند و شکر، با تعطیلی این 8 کارخانه حدود 18هزار کارگر بیکار شدند و اشتغال غیرمستقیم همین تعداد هم تحت‌تأثیر قرار گرفت.
اما حالا دولت پای کار آمده تا کارخانه قند دزفول را با بیشتر از یک دهه تعطیلی احیا کند و به چرخه تولید برگرداند. به دستور رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، سال گذشته 100 ميليارد ريال به احیای این کارخانه اختصاص پیدا کرد و امسال هم 100میلیارد ریال اعتبار دیگر برای بازسازی و راه‌اندازی این کارخانه در نظر گرفته شده و قرار است 300 ميليارد ريال توافق شده ديگر دولت نيز به تناوب و در دوره‌هاي زماني مشخص صرف راه‌اندازي این کارخانه شود.
رونق اقتصادی در انتظار شوش و دزفول
کارخانه قند دزفول در کیلومتر هفت جاده شوش، دزفول اواسط دهه پنجاه تأسیس شد؛ کارخانه‌اي تمام اتوماتیک که به‌عنوان بزرگترين کارخانه قند خاورميانه با توليد محصول باکيفيت شناخته می‌شد و برای 600 نفر از جوانان خوزستاني اشتغالزایی کرد تا اين‌که پس از حدود سه دهه فعاليت بنا به دلايل نامعلومي مهر تعطيلي خورد و اعلام ورشکستگي کرد.
اما زمانی که این کارخانه تعطیل شد، کاشت چغندرقند اقتصادی‌ترین نوع کشت در استان خوزستان محسوب مي‌شد و سال به‌سال به سطح زير کشت چغندرقند در این استان اضافه مي‌شد تا آن‌جا که طبق آخرين برآوردها بيش از 9هزار هکتار از زمين‌هاي شوش به کشت اين محصول اختصاص داشت اما پس از تعطيلي کارخانه قند دزفول، سطح زير کشت چغندرقند در شوش به صفر رسيد. حالا با راه‌اندازی دوباره این کارخانه که ظرفیت تولید 5هزار تن چغندرقند، تصفیه 500 تن شکر خام، تولید 300 تن تفاله خشک و 200 تن قندگیری ملاس را در روز دارد، به نظر می‌رسد که دوباره رونق اقتصادي به شوش و دزفول برگردد.
اما قند فسا هم کارخانه دیگری است که احیای آن در دستورکار دولت و وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد و هر چند که نسبت به کارخانه دزفول کوچکتر است، اما راه‌اندازی دوباره آن اتفاق خوبی برای تولید و اشتغال است.
در کشورمان سه گروه کارخانه قند و شکر وجود دارد؛ کارخانه‌هایی که مواد اولیه آنها چغندر است که قبل از تعطیلی 8 کارخانه تعداد آنها 36 کارخانه بود و با احیای کارخانه‌های دزفول و فسا، تعداد آنها به 28 کارخانه افزایش پیدا می‌کند.
گروه دیگر کارخانه‌هایی هستند که مواد اولیه آنها نیشکر است و تعداد آنها 9 کارخانه است و بیشتر آنها مشکلی در زمینه تولید و فعالیت ندارند و گروه دیگر هم کارخانه‌هایی هستند که شکر خام وارداتی را تصفیه می‌کنند که تعداد آنها به پنج کارخانه می‌رسد.
8 کارخانه قند تعطیل شدند
بهمن دانایی، دبیر انجمن صنفی کارخانجات قند و شکر در گفت‌وگو با «شهروند» با اشاره به اتفاق تلخ تعطیلی کارخانه قند دزفول در‌سال 82 و به دنبال آن تعطیلی 7 کارخانه دیگر در سال‌های 85 و 86 می‌گوید: پس از صفر شدن تعرفه واردات شکر در دولت نهم و واردات بی‌رویه شکر در سال‌های 85 و 86، متاسفانه 7 کارخانه چغندری تعطیل شدند و به دنبال آن محصول تولیدی کارخانه‌ها بلوکه شد و کارخانه‌ها نتوانستند پول چغندرکاران را پرداخت کنند و درنهایت میزان تولید چغندر کاهش پیدا کرد.
به گفته دانایی میزان کاهش تولید چغندرقند به‌حدی بود که تولید یک‌میلیون و 274هزار تنی این محصول در سال 85 به 500هزار تن در سال‌های 87 و 88 رسید و کارخانه‌هایی که بنیه مالی ضعیفی داشتند، در آن دوره تعطیل شدند؛ تعطیلی‌ای که همچنان ادامه دارد و حالا مدتی است که تلاش‌ها معطوف به این است که کارخانه قند دزفول احیا شود؛ کارخانه‌ای که وجود آن اهمیت خاصی در استان خوزستان دارد، استانی که می‌تواند حرف اول را در تولید چغندر در کشور بزند.
هرچند که دانایی از احیای کارخانه قند فسا هم خبر می‌دهد اما او خیلی امیدوار نیست که 6 کارخانه دیگر احیا شود؛ چون هم مشکل نقدینگی دارند و هم در شرایطی که 10سال از تعطیلی آنها می‌گذرد راه‌اندازی دوباره خیلی سخت میشود.
تولید 60هزار تن شکر
در کارخانه قند دزفول
به نظر می‌رسد تلاش‌هایی هم که برای احیای کارخانه قند دزفول شروع شده، به دلیل سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی و دولت برای رفع مشکلات کم‌آبی کشور است که، کشت و تولید محصولات پاییزه مانند چغندرقند را در دستورکار قرار داده است. اما دبیر انجمن کارخانجات قند و شکر امیدوار است که آبان یا آذرماه امسال کشت چغندرقند در کارخانه قند دزفول شروع شود و از ابتدای سال 97 هم این کارخانه تولید شکر و قند را آغاز کند.
اما در شرایطی احیای کارخانه فسا هم مورد توجه دولت و بخش خصوصی است که به احتمال زیاد از یکی دو ماه دیگر شروع به کار می‌کند که به گفته دانایی صنعت قند و شکر بسیار پراشتغال است و هر کارخانه‌ای معمولا هزار تا دو‌هزار چغندرکار و به‌طور میانگین 500تا 600 کارگر دارد. به همین دلیل هم هست که کارخانه‌های قند اصولا در مناطق محروم کشور احداث می‌شوند تا کمکی برای اشتغالزایی و رونق اقتصاد منطقه باشند. این کارخانه‌ها فقط هم برای چغندرکاران و کارگران اشتغالزا نیستند و خیلی‌ها از قبل آن به شغل و نانی می‌رسند.
آن‌طور که دانایی می‌گوید ظرفیت اسمی کارخانه قند دزفول مصرف 5هزار تن چغندر در شبانه‌روز است و معمولا کارخانه‌های قند را براساس 100 روز ظرفیت نهایی طراحی می‌کنند و به این ترتیب این کارخانه 500هزار تن چغندر در سال مصرف و حدود 60هزار تن شکر تولید خواهد کرد. با راه‌اندازی دوباره این کارخانه برای 300 تا 350 نفر اشتغالزایی مستقیم میشود و 300 تا 350 نفر هم به صورت فصلی مشغول به کار خواهند شد.
کارخانه فسا هم در صورتی که راه بیفتد، برای دوره بهره‌برداری 100 روزه 80هزار تن چغندر مصرف و حدود 11هزار تن شکر تولید خواهد کرد و برای حدود 200 نفر اشتغالزایی خواهد داشت و 200 نفر را هم به صورت فصلی در اختیار
خواهد گرفت.
ایستادگی وزیر در مقابل مافیای شکر
اما دبیر انجمن صنفی کارخانجات قند و شکر استقبال بالای کشاورزان از کشت چغندرقند و احیای این دو کارخانه را مدیون اقدامات دولت یازدهم و دوازدهم در کنترل واردات شکر و ایستادگی وزیر جهاد کشاورزی در مقابل مافیای واردات شکر می‌داند.
به گفته دانایی در شرایطی محمود حجتی با واردات شکر درحد نیاز موافقت کرده که در سال 85 و درحالی‌که کشور به 600هزار تن شکر وارداتی نیاز داشت 2.5میلیون تن شکر وارد شد، اما در چهار‌سال گذشته همان مقدار شکر وارد شد که کشور به آن نیاز داشت و به نوعی فقط گپ بین تولید تا مصرف مرتفع شد.
حالا همه اینها موجب شده که کارخانه‌ها محصول خود را زودتر و بهتر بفروشند و برای افزایش تولید راغب شوند. به‌طوری که در سه‌سال اخیر هم میزان تولید چغندرقند افزایش یافته و هم بیشتر کارخانه‌ها با بیش از 75درصد ظرفیت خود کار می‌کنند و تعدادی هم با صد‌درصد ظرفیت مشغول به کار هستند.
سایر اخبار این روزنامه
جولان فقر خشن
نمایش رسوایی
هراسِ سگ‌های هار
شیرین کامی قندی ها
ضرر خروج از برجام متوجه آمریکاست
از حادثه کهریزک تا پرونده احمدی‌نژاد
نفس به اسکار رسید
من یک مدیر شهری‌ام، فارغ از گرایش‌های سیاسی
مهدکودک‌های پر ماجرا
صفحه شهرونگ
پشت به نمایش آمریکایی
فقر ادبيات درباره صلح و حقوق شهروندي در ایران
دفاع «سوچی» از اقدامات ارتش میانمار
تصمیم جهادی در مدیریت بحران
پس از قراردادهای نفتی؛ نشانه‌ای دیگر از اعتماد جهانی
تفاوت مهم
