حجت الاسلام علي‌اکبر ناطق‌نوري در اين همايش گفت: مرحوم آيت‌الله‌هاشمي‌رفسنجاني اگر نگوييم شخصيت بي‌نظيري بود بايد گفت از شخصيت‌هاي کم‌نظير در تاريخ ايران بوده است.عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام با اعلام اينکه اساساً اخلاص، صفا و مديريت در خون مرحوم‌هاشمي‌بود و او هيچ داعيه‌اي هم نداشت گفت: مرحوم آيت‌الله‌هاشمي‌سردار سرافراز در عرصه قانونگذاري، سازندگي و جنگ و جهاد بود. در همان ابتداي انقلاب امام فشار مي‌آورد که مجلس هرچه زودتر راه بيفتد و ايشان توانست مديريت مجلس نوپا را در سخت‌ترين شرايط سال‌هاي ابتدايي انقلاب برعهده بگيرد.وي با اشاره به دوران رياست‌جمهوري آيت‌الله‌هاشمي‌رفسنجاني يادآور شد: هيچ‌گاه به اين بخش از زندگي آيت‌الله‌هاشمي‌رفسنجاني نپرداختيم. وقتي او رياست قوه مجريه را برعهده گرفت نفت بشکه‌اي ۱۰ و ۱۲ دلار شده بود. آن هم در شرايطي که مملکت جنگ زده بود، آوارگان آن وجود داشت، من آن موقع رئيس مجلس بودم. آيت‌الله‌هاشمي‌بودجه را با نفت بشکه‌اي ۱۶ دلار بستند.وي با بيان اينکه آيت‌الله‌هاشمي‌رفسنجاني چنان با عقل، شجاعت و ايثار کشور را اداره کرد، گفت: هرچه سيمان، فولاد، سد، پتروشيمي‌در کشور وجود دارد از زمان آيت‌الله‌هاشمي‌رفسنجاني است.عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام با بيان اينکه زماني نفت کشور بشکه‌اي ۱۴۰، ۱۲۰ دلار فروخته شد اما شما وضعيت را ديديد، اظهار داشت: اين قيمت و دوران را مقايسه کنيد با زمان آيت‌الله‌هاشمي‌که نفت بشکه‌اي ۱۲ دلار بود. چرا ما هيچ گاه اين دو مسئله را مقايسه نکرديم. يکي از مشکلات ما اين است که دوغ و دوشاب براي ما فرقي نمي‌کند. اين رفتارها استعداد را مي‌کشد.ناطق نوري با اشاره به اين که آيت‌الله‌هاشمي‌امام جمعه محبوب مردم بود، خاطرنشان کرد: همه منتظر بودند، جمعه شود و اخبار جنگ را از زبان‌هاشمي‌رفسنجاني بشنوند. دوران جنگ ما چيزي نداشتيم به خاطر دارم مردم مي‌گفتند،‌هاشمي،‌هاشمي‌جواب موشک، موشک است و او با عقل و.تدبير مي‌گفت امام اجازه نمي‌دهند در انبارها را باز کنيم؛ اين يعني عقل و درايت که کمتر به آن توجه داريم. اين عضو تشخيص مجمع نظام ادامه داد: ‌آيت‌الله‌هاشمي‌رفسنجاني اختلاف بين سپاه و ارتش را چنان زيبا حل کرد که پيروزي‌هاي ما يکي يکي رخ داد.ناطق نوري درباره قطعنامه ۵۹۸ ابراز داشت: در تاريخ ۲۷ تيرماه ۶۷ قطعنامه را قبول کرديم که عراق در محورهاي مختلف از جمله مرصاد و از سوي ديگر منافقين حمله کردند که از جنوب در خرمشهر و در غرب از سمت مهران و در کرمانشاه در قصر شيرين درگير بوديم. وي افزود: با اين شرايط در ۲۹ تير دو روز پس از قبول قطعنامه آقاي‌هاشمي‌در حالي خود را سريع به کرمانشاه رساند که به گفته يکي از دوستان يک پاسدار هم در قرارگاه نبود و ايشان فرماندهان جبهه غرب را فراخواند و در حين مذاکره بودند که خبر آمد ارتش عراق از غرب در کرند وارد شده که همزمان پايگاه نوژه و هوانيروز کرمانشاه را بمباران کردند و مسعود رجوي اعلام کرده بود ۲۴ ساعته به تهران مي‌آيد و در ميدان آزادي جشن مي‌گيرد.عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام با بيان اينکه آيت‌الله‌هاشمي‌همانند يک فرمانده شجاع تمام نيروها را اعم از تهران و کرمانشاه بسيج کرد و دستور داد که به سمت قصر شيرين بروند، عنوان کرد: ايشان همچنين به مردم کرمانشاه دستور داد شهر را خالي کنند که در اين شرايط فرماندهان به ايشان گفتند مردم شهر را خالي کردند اما صلاح نيست شما اينجا بمانيد که با مخالفت ايشان مواجه شدند و همان شب با عده‌اي قليل آنجا ماندند و اين است که‌هاشمي‌را‌هاشمي‌مي‌کند.

در ادامه محمدجواد ظريف گفت: من يک درس از آيت الله‌هاشمي‌در دو نکته‌اموختم، نخست آن که شجاعت همواره تندروي نيست و در بسياري از موارد انتخاب‌هاي تلخ است. شجاعت به معني ترجيح منافع ملي به شخصي است، آيت‌الله‌هاشمي‌نمودار شجاعت بود.

وزير امور خارجه ادامه داد: نکته دوم اين که قرار است هزينه نظام، انقلاب و کشور بشويم نه کشور هزينه ما. شما اگر به زندگي آيت‌الله‌هاشمي‌رفسنجاني نگاه کنيد مي‌بينيد که ايشان همواره‌امادگي داشتند که خودشان را هزينه کشور کنند و در زمان پذيرش قطعنامه اين مسئله را مشاهده کرديد. 

ظريف با بيان اينکه تجربه بين‌المللي ديپلماسي جنگ تحميلي يکي از دشوارترين تجربه‌ها است، اظهار داشت: برخورد سازمان ملل متحد با جنگ تحميلي يکي از سياه‌ترين برخوردها بود، لااقل در موضوع فلسطين گزارش‌هايي رد مي‌شد اما درباره جنگ ايران چنين نبود.

وي با بيان اينکه جنگ تحميلي ما در واقع يکي از آن پرونده‌هايي است که يک مورد مثبت نمي‌توانيم در شوراي امنيت سازمان ملل متحد در برخورد با آن پيدا کنيم، تصريح کرد: هفت روز بعد از حمله صدام به ايران، شوراي امنيت قطعنامه‌اش را تصويب مي‌کند. اين موضوع را مقايسه کنيد با زماني که عراق به کويت حمله کرد و اين سازمان شش ساعته قطعنامه صادر کرد اما در گزارش خود در مورد ايران حتي صبحت از حمله نمي‌کند.

رئيس دستگاه ديپلماسي افزود: در سازمان ملل متحد صحبت از خروج عراق از مرزها نمي‌شود چون وزير امور خارجه وقت گفت منطقه مورد نظر مورد اختلاف است. در فاصله قطعنامه ۴۷۹ تا ۵۹۸ شوراي امنيت سکوت مي‌کند، اداره چنين جنگي در برابر اين سکوت سخت است. 

ظريف با اشاره به حمله شيميايي صدام در طول جنگ خاطرنشان کرد: سال ۶۳ که عراق از سلاح‌هاي شيميايي استفاده کرد، خود ما هم باور نمي‌کرديم، آن روزها که از قحط الرجال من نماينده ايران شده بودم به رئيس گفتم اما سکوت کرد. شش گزارش اعلام کرد که عراق از سلاح شيميايي استفاده کرده‌اما يک دفعه هم در شوراي امنيت مطرح نشد. 

وزير امور خارجه با تاکيد بر مديريت آيت‌الله‌هاشمي‌در زمان جنگ ابراز داشت: نحوه مديريت قطعنامه ۵۹۸ گوياي حقيقت و همچنين درس اولي است که از حضرت آيت‌الله ياد گرفتم مبني بر اينکه شجاعت به معني تندروي نيست لذا با توجه به برخوردي که در آن روز و شرايط ويژه‌اي که کشور داشت از اينکه قطعنامه در شوراي امنيت تبديل به‌امنيت شود، جلوگيري کرد. 

ظريف ادامه داد: شوراي امنيت سه بار بر عليه ايران خيز برداشت تا تحريم‌هايي را اعمال کند. ماجراي لانه جاسوسي، قطعنامه ۵۹۸ و مسئله هسته‌اي شامل اين موارد مي‌شود که متاسفانه در مسئله هسته‌اي منجر به تحريم ايران شد و اينکه در آن دو مورد ديگر منجر به تحريم نشد نشان از مديريت مديران ارشد و عالي نظام حضرت امام، مقام معظم رهبري و آيت‌الله‌هاشمي‌است. 

وي با اشاره به نامه‌نگاري‌هاي آيت‌الله‌هاشمي‌با صدام حسين بيان کرد: نامه‌نگاري‌هاي آيت‌الله‌هاشمي‌با صدام، باز هم نسخه زريني از نگرش‌ها و فداکاري‌هاي آيت‌الله‌هاشمي‌براي نظام است و نشانگر آن است که شجاعت مبتني بر تندروي نيست. 

رئيس دستگاه ديپلماسي اضافه کرد: شجاعت، کياست و دقت را در نامه‌هاي آيت‌الله‌هاشمي‌به صدام حسين مشاهده مي‌کنيم که يک درس تاريخي است و مرحله آخري که در ديپلماسي ايشان بايد به خاطر داشته باشيم مذاکراتي است که به تعيين متجاوز بودن عراق انجاميد و بايد زمان بگذرد تا امکان طرح هرچه در آن دوران گذشته فراهم شود. 

ظريف با تاکيد بر اينکه اگر مديريت شجاعانه و همراه با از خودگذشتگي آيت‌الله‌هاشمي‌نبود هيچ‌گاه نمي‌توانستيم محکوميت صدام را از سازمان ملل بگيريم، بيان کرد: يک برگ ننگين سازمان ملل متحد آن است که با اينکه صدام را مقصر جنگ تحميلي مي‌دانست باز هم شوراي امنيت سکوت کرد.

در ادامه فرزند آيت‌الله‌‌هاشمي‌رفسنجاني به اظهارات اخير فرماندهي سپاه مبني بر اينکه آيت‌الله‌هاشمي‌در دوران جنگ نقش فرماندهي جنگ را برعهده نداشت، گفت: آن آقايي که گفته‌هاشمي‌در جنگ مسئوليتي نداشت درست گفته‌اند چرا که‌هاشمي‌فرمانده صلح بود و براي صلح به جبهه‌ها مي‌رفت.فاطمه‌هاشمي‌گفت: پدر هميشه مي‌گفتند جنگ هشت ساله مهمترين اتفاق تاريخ ما بود. آيت‌الله‌هاشمي‌هميشه نگران بودند از اينکه واقعيت‌هاي جنگ به صورت مکتوب و به رشته تحرير درنيايد و با افراد زيادي جلسه گذاشتند که تا جايي که‌امکان داشت اين کار انجام شود.عضو شوراي مرکزي اعتدال و توسعه افزود: ايشان از دوستان و هم‌رزمان مي‌خواستند اين قصه جدي گرفته و ستادي براي جمع‌آوري مسائل جنگ تشکيل شود.فاطمه‌هاشمي‌با بيان اينکه شخصيت آيت‌الله‌هاشمي‌به گونه‌اي بود که از جنگ پرهيز مي‌کردند، تصريح کرد: آيت‌الله‌هاشمي‌در حالي که مسئوليت‌هايي را در جنگ برعهده داشتند، از جنگ دوري مي‌کردند.وي با اشاره به پايان جنگ خاطرنشان کرد: ايشان خدمت امام رسيد و گفت اگر خودتان جنگ را تمام نکنيد، معلوم نيست که بعد از شما جنگ کي تمام شود.فرزند آيت‌الله‌هاشمي‌رفسنجاني با اشاره به نقل قولي از ديدار با امام خميني ابراز داشت: مي‌گفتند اولين جلسه‌اي را که با ايشان گذاشتم گفتم بايد به صلح فکر کنيم نه اينکه اول به فکر جنگ باشيم و امام لبخند زدند. در اولين جلسه‌اي هم که با فرماندهان جنگ گذاشتند، آيت‌الله‌هاشمي‌گفتند اول بايد به پيروزي بزرگ دست پيدا کنيم بعد صلح کنيم. خيلي ناراحت بودند که نتوانستيم به آن پيروزي برسيم.