سهم های ارزانی در بورس که ارزش خریدن دارد

هفته قبل برخی جزئیات درباره ورود به بازار سرمایه را مطرح کردیم؛ مفهوم ریسک را به یک مثال مفصل توضیح دادیم و درباره نحوه انتخاب کارگزاری مناسب، ویژگی های مختلفی را که باید موردتوجه باشد برشمردیم. با مفاهیم ابتدایی مثل انواع بازار و انواع اوراق قابل معامله و ساعات کار و میزان نوسانات روزانه سهام هم آشنا شدیم.  در بخش دوم مطلب هفته قبل در قالب یک مثال مفهوم ریسک در بورس را تشریح کرده و در ضمن آن به دو مفهوم مهم یعنی پیش بینی سود هر سهم (EPS) و نسبت قیمت به درآمد اشاره کردیم. امروز درباره این دو مفهوم و دو نسبت مهم مالی دیگر که برای ارزیابی طرح ها مهم اند، صحبت می کنیم.
 1-پیش بینی درآمد هر سهم (EPS) EPS که مخفف Earning Per Share  است به ما می گوید که هر سهم در دوره مالی آتی چقدر سود خواهد ساخت. اجازه بدهید این مفهوم را در قالب سهام پرطرفدار این روزهای بازار سرمایه یعنی فولاد مبارکه اصفهان توضیح دهم. اگر به سایت بورس تهران به آدرس (http://new.tse.ir/) مراجعه کنید و در قسمت جست و جوی نماد، فولاد یک را جست و جو کنید، در صفحه این نماد مقدار EPS این سهم را 538 ریال خواهید یافت. این بدان معناست که این شرکت پیش بینی کرده تا انتهای امسال 4035 میلیارد تومان سود خالص (بعد از کسر همه هزینه ها و مالیات) ایجاد کند که وقتی بر تعداد سهام شرکت یعنی 75 میلیارد (تعداد کل سهام شرکت) تقسیم می شود به هر سهم 53.8 تومان سود می رسد. شما تا همین جا مهم ترین ابزار وارسی یک سهم را فراگرفته اید. با قراردادن EPS در کنار قیمت روز سهم ارزیابی اولیه شما کامل است. مثلا قیمت سهام فولاد حدود 240 تومان است. یعنی شما برای خرید هر سهم 240 تومان خرج می کنید و مالک بخشی از یک دارایی می شوید که می تواند 53.8 تومان سود برایتان ایجاد کند. البته باید یادمان باشد که EPS یک مقدار برآوردی و پیش بینی است و ممکن است تا پایان سال افزایش یا کاهش یابد. 2-نسبت قیمت به درآمد و دو سیگنال متناقض وقتی می خواهید در بانک یا اوراق مشارکت سرمایه گذاری کنید، نرخ سود مهم ترین عنصر تصمیم گیری شماست. در بازار سرمایه نیز با تقسیم پیش بینی سود هر سهم (EPS) بر قیمت هر سهم (P) نسبتی به نام P/E به دست می آید که تقریبا معادل نرخ سود است. مثلا در مثال بالا، P/E فولاد حدود 4.5 به دست می آید؛ مفهوم این نسبت آن است که برای به دست آوردن هر یک تومان سود، چند تومان باید خرج کنید؛ اگر این نسبت را معکوس کنید، یعنی نسبت E/P را محاسبه کنید، نرخی به دست می آید که دقیقا مفهوم نرخ سود را دارد؛ در مثال بالا این نسبت برای فولاد 22 درصد محاسبه می شود. واضح است که هرچه P/E بزرگ تر باشد سودآوری شرکت به ازای هر سهم کمتر است و سرمایه گذاری در سهم بازدهی کمتری دارد. اما این تمام ماجرای P/E نیست. اگر به بازار سرمایه مراجعه کنید خواهید دید که برخی سهم ها، در P/E بسیار بالا با استقبال بسیار مواجه می شوند و خریداران بسیاری دارند! در این شرایط برای تحلیل سهام:  اولا باید دیگر نسبت های مالی مثل P/B  و P/S را هم بررسی کنید (درباره این نسبت ها طی هفته های آتی خواهیم نوشت). ثانیا باید به وضعیت تکنیکی سهم توجه کنید؛ درباره تحلیل تکنیکال هم سخن خواهیم گفت اما معنای آن این است که تصور و پیش بینی سرمایه گذاران از آینده قیمت سهم چیست؟ ممکن است سهمی در P/E بالا قرار داشته باشد اما معامله گران بازار به دلیل این که پیش بینی می کنند در آینده این سهم بیشتر خریداری شده و قیمت آن رشد خواهد کرد، دست به خرید می زنند. اما آن چه از همه مهم تر است آن که باید توجه کنیم در P/E مخرج کسر یعنی درآمد، صرفا پیش بینی است و ممکن است در فصل بعدی این پیش بینی افزایش یابد و P/E کاهش. به همین دلیل است که گاهی یک سهم در P/E پایین خریداری نمی شود اما سهم دیگر در P/E بالا صف خرید می شود. در این شرایط معامله گران بازار با توجه به اخبار موجود و روند متغیرهای اقتصادی، پیش بینی می کنند که در فصل بعد سود شرکت افزایش یابد. سیگنال متناقض P/E به سرمایه گذاران هم از همین جا متولد می شود؛ وقتی یک سهم در P/E بالا با اقبال زیادی مواجه است به این معناست که جمع بندی بازار با توجه به اخبار بر  آن است که شرکت در فصل بعد تعدیل مثبت قابل توجهی خواهد داشت. یا این که برخی افراد به اخبار محرمانه ای از شرکت مبنی بر تعدیل مثبت دست یافته اند. این جا تصمیم گیری با شماست که برای هر سهم کدام سیگنال P/E درست تر است.   3-سود تقسیمی (DPS) اما باید توجه کنید که تمام سود هر سهم (EPS) حتی در صورت تحقق به شما تعلق نخواهد گرفت. بلکه شرکت بعد از اتمام سال مالی، در مجمع عمومی تصمیم می گیرد که چه میزان از سود محقق شده را بین سهامداران تقسیم کند؛ ممکن است تمام آن یا بخشی از آن  تقسیم شودو بقیه به اندوخته شرکت اضافه شود یا حتی ممکن است بیش از سود محقق شده – از محل اندوخته- به حساب سهامداران واریز شود. مقدار سودی را که طبق تصمیم مجمع به هر سهم تعلق می گیرد، سود تقسیمی یا DPS می گویند. درباره مثال بالا، فولاد در سال گذشته (1395) 165 ریال به ازای هر سهم سود ساخت اما در مجمع فقط 10 تومان از آن را تقسیم کرد. اگر شما در روز مجمع سهامدار فولاد باشید به ازای هر سهم 10 تومان دریافت می کنید. البته می توانید قبل از مجمع سهم را بفروشید و فقط از محل قیمت بازدهی کسب کنید.   قصه این روزهای گروه فلزات و معادن و نسبت‌های P/E این هفته سری به برخی نمادهای گروه فلزات می زنیم و آن ها را از نظر نسبت P/E و همچنین وضعیت بنیادی بررسی می کنیم. نمونه اول همین فولاد (فولاد مبارکه اصفهان) است که در گزارش شش ماهه پیش بینی خود از سود امسال را 78 درصد افزایش داد و به 538 ریال رساند. وضعیت تولید و فروش و قیمت محصولات تولیدی این شرکت نشان می دهد که ممکن است شرکت در گزارش 9 ماهه هم دوباره سود را افزایش دهد. مهم ترین محصولات تولیدی فولاد انواع ورق های سرد و گرم است که به تازگی قیمت آن رشد قابل توجهی داشته است. فولاد این روزها در P/E کمتر از پنج معامله می شود و با توجه به احتمال تعدیل بیشتر سود، نماد جذابی برای سرمایه گذاری- به شرط بررسی دقیق و تطبیق دوره سرمایه گذاری شما با دوره بازدهی سهم – است. نماد دیگر فاسمین (شرکت کالسیمین) است که انواع شمش و کنسانتره روی و مقداری کنسانتره سرب تولید می کند. این شرکت در گزارش شش ماهه پیش بینی کرده تا انتهای امسال 70 تومان سود بسازد. با توجه به این که این روزها فاسمین در قیمت حدود 400 تومان معامله می شود، P/E سهم حدود 5.5 است. این شرکت عمده محصولاتش را صادر می کند و نرخ دلار تاثیر زیادی بر سودآوری شرکت خواهد داشت. نرخ جهانی روی نیز بالای 3200 دلار به ازای هر تن است. با توجه به روند صعودی نرخ ارز و همچنین تثبیت قیمت روی بالای سه هزار دلار، چشم انداز شرکت مثبت است. نکته مهم آن است که شرکت پیش بینی 70 تومانی سود را با احتساب نرخ روی کمتر از سه هزار دلار و دلار 3900 تومانی انجام داده است. در این شرایط اگر نرخ فعلی روی و دلار ثابت بماند و میزان فروش طبق بودجه محقق شود باز هم باید منتظر تعدیل مثبت این شرکت بود.  اما شرایط شرکت معادن منگنز ایران (کمنگنز) کاملا متفاوت است. این شرکت در P/E حدود 47 معامله می شود. این شرکت که سنگ منگنز دانه بندی تولید می کند، در گزارش شش ماهه، پیش بینی سود خود را 130 درصد افزایش داد و به 78 ریال رساند؛ سودی که با توجه به قیمت 350 تومانی هر سهم کمنگنز بسیار کم است. اما بازار همچنان به این سهم اقبال نشان داد و در P/E حدود 47 آن را می خرید! علت این استقبال خیلی زود مشخص شد؛ چند روز قبل (21 آبان) این شرکت گزارش شش ماهه را اصلاح کرد و سود را با 476 درصد رشد به 196 ریال رساند. با همه این ها اما هنوز P/E سهم حدود 27 است و نسبت به هم گروهی هایش بسیار گران معامله می شود.  شاید انتظار تعدیل قابل توجه سود در گزارش 9ماهه هم وجود دارد. قبل از گزارش شش ماهه P/E این سهم حدود 80 بود! این سهم با توجه به سود فعلی گران است و سرمایه گذاری در آن پرریسک. شاید این خریدها فقط سفته بازی است و البته شاید هم بازار امیدوار به تعدیل های مثبت بیشتر است. البته P/E تنها شاخص قضاوت نیست و چنان چه در بازار متداول است برخی سهم ها برای مدت طولانی، با P/E های بالا معامله می شوند و هیچ اتفاق مثبتی هم برای سود آن ها رخ نداده است. با این حال این ریسک هم وجود دارد که  یک باره به قیمت های واقعی و P/E زیر 10 سقوط کنند.  برای ورود به این گونه سهم ها لازم است بودجه شرکت و آیتم های سودآوری و همچنین سطوح حمایت سهم (قیمت هایی که معمولا به زیر آن سقوط نمی کند)را دقیق تر بررسی کنید.