اصلاح‌طلبان به دنبال گفت‌وگو

آرمان- محمد طاهری‌جو: در سال‌های اول انقلاب تایید صلاحیت برای کاندیداهای انتخابات مانند امروز چالشی جدی نبود تا این که نظارت استصوابی در انتخابات مجلس چهارم رقم خورد. بر اساس تفسیر این شورا، برخلاف سایر نظارت‌ها (مانند سازمان بازرسی) که آنچه را که دیده و تشخیص داده‌اند اطلاع می‌دهند، نظارت استصوابی نظارتی درون‌گراست. با تکیه بر همین برداشت صلاحیت برخی از اصلاح‌طلبان تایید نشد و به مرور برای این جریان به چالش تبدیل شد.
چرا گفت‌وگو؟
مشکلی به نام عدم تایید صلاحیت برای اصلاح‌طلبان از انتخابات مجلس هفتم رنگ بیشتری به خود گرفت و با از دست دادن امکان حضور نیروهای شاخص این جریان برای حضور مجدد در پارلمان، سه مجلس هفتم، هشتم و نهم قدرت مطلق اصولگرایان را در خود دید. اصلاح‌طلبان با نزدیک شدن به اسفند 94 خیزی جدی برای در اختیار گرفتن مجدد بهارستان برداشتند تا با حضور دولتی نسبتا هماهنگ مطالبات خود را بیش از دهه قبل دنبال کنند. این بار حتی بیش از آنچه انتظار می‌رفت نامزدهای شاخص اصلاح‌طلب تایید صلاحیت نشدند و اندک نیروهای باقی مانده ‌این جریان از هراس ورود مجدد دلواپسان اصولگرا در صحنه تن به ائتلاف با اصولگرایان معتدل دادند. لیست امیدی که با نام اصلاح‌طلبی تشکیل شد موفقیت قابل توجهی در سراسر کشور به دست آورد اما تعدادی از اعضای آن با ورود به مجلس به فراکسیون امید پشت کرده و مسیر خود را رفتند. حال که بیش از پیش نیاز جریان اصلاح‌طلب به حضور نیروهای با هویتش به چشم می‌آید، پیشنهاد مذاکره با شورای نگهبان مجددا از سوی برخی اصلاح‌طلبان مطرح گشت. عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در واکنش به ‌این پیشنهاد با تاکید براینکه شورای نگهبان محل چانه‌زنی سیاسی نیست، گفت: «شورای نگهبان ابایی از صحبت کردن با جریان‌های سیاسی ندارد اما این شورا نهاد سیاسی نیست و در چارچوب مباحث سیاسی ورود نخواهد داشت». برخی هم در این میان پیشنهاد نزدیکی با علما و روحانیون را مطرح کردند که به طور نمونه‌ آیت‌ا... ممدوحی عضو جامعه روحانیت مبارز به تازگی در واکنش به آن با رد هرگونه مذاکره با اصلاح‌طلبان گفت: «در انتخابات خبرگان، رسما چگونه وارد شدند و امثال آقایان مصباح و یزدی را کنار زدند. آقای جنتی به‌عنوان نفر آخر انتخاب شد. این آقایان همیشه به‌عنوان اولین نفر بودند. اما با عملکرد زشت این افراد، مجلس خبرگان از چنین یلان و قهرمانان علم و عمل خالی شد.»
چاره ساده


اصلاح‌طلبی از ابتدای شکل‌گیری‌اش با واژه گفت‌وگو پیوندی ناگسستنی داشته اما گفت‌وگو به شرطی اتفاق می‌افتد که طرف مقابل نیز اندکی آمادگی در این راستا از خود نشان دهد. اصلاح‌طلبان پی‌درپی در رسانه‌ها نیاز خود به گفت‌وگو با نهادهای مختلف درون قدرت را فریاد می‌زنند اما تا کنون دری گشوده در این مورد مواجه ندیده‌اند. در آینده نزدیک نیز پیش‌بینی نمی‌شود آنچنان موفقیتی در این مسیر حاصل شود آنچنان که عبدا... ناصری فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: «این موضوع ایده خوبی است و باب مذاکره با شورای نگهبان را من هم قبول دارم، اما با شناختی که از شورای نگهبان دارم (البته حقوقدان‌ها را مستثنی می‌کنم) فقها که تصمیم‌گیر اصلی هستند، اصلا چنین امکان و بابی را برای مذاکره با اصلاح‌طلبان باز نمی‌کنند.» در حالی ناصری از نبودن زمینه برای گفت‌وگو با شورای نگهبان می‌گوید که یک روز قبل آن بود که نایب رئیس فراکسیون امید با بیان اینکه اصلاح‌طلبان پیش از این مذاکراتی با شورای نگهبان داشته‌اند، اظهار کرد: به نظرم هر کسی که در قدرت دستی دارد و در این زمینه تعیین کننده است، می‎تواند طرف مذاکره قرار گیرد. محمدرضا تابش درباره مذاکره اصلاح‌طلبان با شورای نگهبان گفت: «این موضوع همواره مطرح بوده و حتی در گذشته مذاکراتی هم صورت گرفت فقط این مذاکرات علنی نشده است. حتی در این دوره از انتخابات گفت‌وگوهایی با اعضای حقوقدان و فقهای شورای نگهبان انجام گرفت و نتایج را شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان مطرح کردند؛ لذا این مراودات وجود داشت اما سازماندهی شده نبود.» جریان اصلاحات با وجود پایگاه اجتماعی قدرتمندش امکان زیادی برای حضور در عرصه‌های حاکمیتی ندارد و به همین دلیل مذاکره با نهادهای مختلف برای بازتر شدن فضای حضور را راه حل می‌دانند. در این میان اما فرصتی برای میدان دادن اصلاحات به جوانانی که سابقه سیاسی آنچنانی نداشته‌اند پیش آمده که می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند. نیروهای تازه‌ نفسی که آماده حضور در عرصه هستند با حمایت و هدایت بزرگان اصلاح‌طلب می‌توانند مطالبات این جریان را به خوبی نمایندگی کنند. اکثر جوانان جریان سابقه مردودی از نظر شورای نگهبان ندارند و هم آینده اصلاح‌طلبی را در کشور تضمین خواهد کرد. اصلاح‌طلبان باید هرچه سریع‌تر این حقیقت را درک کنند که دیگر امکان حضور چهره‌های شاخص دهه هفتاد و هشتاد فراهم نیست اما آنان می‌توانند با تجربه خود نسلی موفق را برای اصلاحات بسازند.