روزنامه آرمان امروز
1396/09/30
مهرتان يلدايي
زلف‌های سیاهش را عاشقانه شانه می‌زنیم، می‌بافیم و در نهایت گل‌سری از خورشید بر موهایش می‌نشانیم. یلدا که پا به خانه می‌گذارد سیاهی شب را به روشنایی روز می‌سپاریم، ساعت‌ها کنار یکدیگر می‌نشینیم و گل می‌گوییم و گل می‌شنویم، آن‌چنان که گویی این شب هرگز صبح نخواهد شد. شب یلدا از آداب و سنن ریشه‌دار یک ملت می‌آید، ملتی که در آن فرای مذاهب و گویش‌های مختلف یک نقطه مشترک تحت‌عنوان «هویت ایرانی» دارند. ریشه‌های ملی ما حاصل سالها تاریخ و سنت این سرزمین هستند. ایرانیان از دیرباز یلدا را شبی خاطره‌انگیز و فراموش‌ناشدنی می‌دانند که ریشه‌های آن به فرهنگ ملی و میهنی ما می‌رسد و افراد به شبیلدا نگاهی مثبت دارند و آن را پیروزی نور بر تاریکی می‌پندارند. آیین برگزاری شبیلدا سینه به سینه نقل شده و اکنون ما باید زمامدار این سنت باشیم و آن را به نسل‌های بعد منتقل کنیم. در شهر قدم بردارید، میوه‌ها و تنقلات، شیرینی‌ها و... نشانه‌های نزدیکی شبیلدا را به وضوح می‌بینید، تمام مردم شهر منتظر حضور یلدا در خانه‌هایشان هستند. شیوه‌های برگزاری این شب شهر به شهر تفاوت دارد و هر استان برای خود شیوه برگزاری ویژه‌ای دارد، اما تمام مردم ایران برگزاری این شب را فرض خود می‌دانند و گاهی از مدت‌ها قبل برای آن حاضر می‌شوند. ریشه‌های یک ملت باید زنده بمانند تا هرگز شاهد از دست رفتن هویت‌ملی و میهنی آنها نباشیم. تغییرات فرهنگی رخ داده در میان جامعه ایرانی در طول سالها انکارناپذیر است اما نمی‌توان برگزاری آیین‌های باستانی را به‌رغم این تغییرات به فراموشی سپرد و هرسال موهای سیاه یلدا را عاشقانه شانه نکرد، زیرا ما ایرانی هستیم و ایرانی باقی خواهیم ماند و بخش مهمی از هویت ایرانی مردم این سرزمین در آیین‌های باستانی و ریشه‌دار آنها نهفته است. شب چله شبی برای ایران است و برای کرد، لر، بلوچ، گیلک، ترک و... تفاوتی ندارد.آیین برگزاری شب یلدا در استان‌های مختلف
برگزاری مراسم یلدا در هر استان به شیوه‌ای خاص است و هرکسی از ظن خود یار یلدا میشود. در استان خراسان از شب یلدا به عنوان شب چله یا چله‌نشینی یاد شده، در ایام قدیم میهمانان در هنگام چله‌نشینی و برای میزبان خراسانی چراغ با خود همراه می‌بردند و به این دلیل به این شب، شب چراغانی یا شب چراغ نیز می‌گفتند. در خراسان بیشتر استفاده از انار و هندوانه، لبو، شلغم پخته و شربت و شیرینی تحت عنوان «کف» مرسوم است. مردم اصفهان دور کرسی پای صحبت پدربزرگان و مادربزرگان می‌نشینند و کشمش، گردو، بادام، قیسی، برگه زردآلو یا برگه گلابی، جوزقند و انجیر و خرما می‌خورند و از غذاهای محلی خود مانند کوفته، گندی، دلمه، چرب و شیرین نوش‌جان می‌کنند. در خطه شمال و آذربایجان در این شب رسم است خوانچه‌ای تزئین شده به خانه تازه عروس یا نامزد خانواده بفرستند. مردم آذربایجان در سینی خود هندوانه‌ها را تزئین می‌کنند و شال‌های قرمزی را اطرافش می‌گذارند، درحالی که مردم شمال یک ماهی بزرگ را تزئین کرده و به خانه عروس می‌برند. کردستان نیز مانند سایر مناطق‌کوهستانی ایران این آیین‌تاریخی را با نام قدیمی «شو چله» جشن می‌گیرند و در شهر سنندج اکثر خانه‌ها غذای دلمه و نان سنگک برای پذیرایی از مهمان‌ها آماده می‌کنند. هندوانه در سفره شب یلدای بوشهری‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد. یلدا در هر استان ایران رنگ، بو و طراوت خاص خود را دارد که متاسفانه در این نوشته مجال گفتن آنها نیست، اما انار و هندوانه شاه‌میوه‌های سفره شب چله هستند و در سفره اکثر مردم در اقصی نقاط ایران وجود دارند. جشن یلدا، جشنی است که با وجود پیشینه و تاریخچه قدرتمند خود در ایران در چندین کشور دیگر نیز پاس داشته میشود و مردم‌جمهوری‌آذربایجان، افغانستان، اقلیم کردستان، تاجیکستان و پاکستان نیز مراسم شب یلدا را به شیوه خود برگزار می‌کنند. این شب یکی از شب‌های مقدس در ایران باستان بوده و از سال ۵۰۲ قبل از میلاد و در زمان داریوش یکم به‌صورت رسمی به تقویم ایرانیان باستان راه یافته است.
حافظ و شاهنامه خوانی
اگر هر بخش از شب یلدا را حذف کنیم، حافظ و فردوسی قرین و یار همیشگی این شب هستند. به قول حضرت حافظ «معاشران گره از زلف یار باز کنید/ شبی خوش است بدین قصه‌اش دراز کنید/ حضور خلوت انس است و دوستان جمعند/ و ان یکاد بخوانید و در فراز کنید» اعضای فامیل که گرد هم باشند و شیرینی و شربت بخورند و کام دل را نیز با هم صحبتی با یکدیگر شیرین کنند تنها حافظ و فردوسی می‌توانند این عیش و عشرت را کامل کنند و بس! فردای شب یلدا و با دمیدن نور خورشید تابش نور ایزدی بیشتر میشود و بر اساس ایده ایرانیان باستان این شب، شب زایش مهر است، حضرات حافظ و فردوسی تنها با خود نور و امید به همراه می‌آورند. بنابراین ایرانیان سال‌هاست که در این شب از هر چه بگذرند از سخن حافظ و فردوسی چشم‌پوشی نمی‌کنند و حتما تفعلی به حافظ می‌زنند یا قصیده‌ای از فردوسی می‌خوانند. البته حافظ خوانی و شاهنامه‌خوانی تنها در میان جمع به روح و جان صفا می‌بخشد و به این دلیل ایرانیان سال‌هاست کنار اعضای‌فامیل و عزیزانشان این شب را صبح می‌کنند و به قصد صله‌ارحام میهمان خوانده یا ناخوانده اعضای‌فامیل و به ویژه بزرگ‌ترها می‌شوند. صله ارحام از مسائلی است که هیچ‌گاه نزد ایرانیان در شب چله فراموش نشده و نمی‌شود. به همت سازمان‌های مردم‌نهاد، مردم زلزله‌زده کرمانشاه نیز در شبیلدا فراموش نشده‌اند و بسیاری از این سازمان‌ها در حال جمع‌آوری و ارسال موادغذایی ویژه شبیلدا و امکانات مورد‌نیاز برای برگزاری یلدا در مناطق زلزله‌زده هستند، زیرا «ایران سرای ماست و یلدا بخشی از هویت تاریخی ما».
سایر اخبار این روزنامه
برخورد دوگانه با احمدي‌نژاد،چرا؟
مهرتان يلدايي
موضوع نیکنام جنبه نقض قانون اساسی داشت
استفاده از تجارب جهاني خرج‌نكردن از جيب آيندگان
جزئیات زلزله ۲/ ۵ ریشتری تهران
بازار داغ اتهامات‌موشكي و شكايت ايران
بقايي فكرش را هم نمي‌كرد
یاد د اشـت‌‌هـای اخـتصـاصـی
آیت‌ا... حائری، شخصیتی فاضل و وارسته
احمدی‌نژاد می‌خواهد اسطوره شود
بازار داغ اتهامات موشكي و شكايت ايران
عصبانی هستم
با بودجه سیاسی برخورد نکنیم
می دانست؛ حلالیت طلبید و رفت!
جزئیات زلزله ۲/ ۵ ریشتری تهران
