روزنامه خراسان

بالکان از درون

هادی محمدی – این که مردم یک کشور از ملت های دیگر دنیا چه تصویری داشته باشند و از شنیدن نامشان در ابتدا به یاد چه چیزهایی بیفتند نکته ای جالب و در دیپلماسی عمومی بسیار مهم است و نشان از رفتار آن کشور برای بهتر دیده شدن و شناخته شدن در میان کشورها و ملت های دیگر دارد . شاید اولین چیزهایی که از نام بلغارستان به ذهن ما متبادر می شود پنیر و کباب و سوسیس بلغاری باشد یا وقتی به کرواسی فکر می کنیم یاد مربیان فوتبال آن کشور بیفتیم که در ایران کم نبوده و نیستند و مشهورترینشان نیز امروز مربیگری پرسپولیس تهران را برعهده دارد یا وقتی نام بوسنی و هرزگوین را در جایی می شنویم یا می خوانیم ، جنگ خانمانسوز و ظلمی که بر مسلمان آن کشور رفت متاثرمان می کند اما زمانی که نام صربستان به گوش ایرانی ها می خورد همان جنگ بوسنی از یک سو و از سوی دیگر چهره ای متجاوز و نسل کش به یادآورده می شود که البته تا حدودی نیز درست است. هفته گذشته فرصتی دست داد تا با هیئت اقتصادی و سیاسی بلند پایه ای که به ریاست محمد جواد ظریف وزیرامور خارجه کشورمان به منطقه بالکان و این چهار کشور رفت، همراه شویم و ببینیم آن چه ما ایرانی ها از این چهار کشور در ذهن داریم چقدر با واقعیت منطبق است؛ گزارش خبرنگار اعزامی خراسان را می خوانید.
اسکورت طولانی ظریف و تعجب صرب ها
ورود ما به فرودگاه نه چندان بزرگ و شلوغ بلگراد که قطعا نسبت به فرودگاه هایی مثل مهرآباد و امام خمینی و حتی مشهد کوچک تر و کم پرواز تر است، با برف و سرما و به نوعی بوران همراه بود و هوایی با دمای منفی 8 درجه به استقبال هیئت ایرانی آمد.  حضور هیئت ایرانی در خیابان با اسکورت ویژه و باز کردن راه ها و سبز کردن چراغ های قرمز تعجب مردمی را به همراه داشت که زیر برف در صف های نسبتا طولانی اتوبوس و تراموا ایستاده بودند. از سوی دیگر به وضوح می شد دید اگرچه برف روبی چندان مناسبی انجام نگرفته، برف و بوران، رفت و آمد و ترافیک شهر دو میلیون نفری بلگراد را قفل نکرده است که برای ما که صحنه های ترافیک شدید در اتوبان های تهران دیگر امری عادی و معمولی است جالب به نظر می رسید.اولین دیدار وزیر خارجه کشورمان با وزیرخارجه صربستان در کاخ صربستان صورت گرفت . اگرچه این کاخ از نشانه های تاریخی و معماری سنتی به دور است و بیشتر نمادهایی از زمان حکومت کمونیستی یوگسلاوی را در خود جای داده بود اما در عوض دیواری دیده نمی شد که نقاشی های هنرمندانه نقاشان معروف یوگسلاو را  بر خود نداشته باشد . کاخ صربستان را که بیشتر یک گالری هنری بود تا یک ساختمان سرد و بی روح اداری ترک کردیم و کاروان نه چندان کوچک ما به سمت کاخ ریاست جمهوری صربستان رفت .
بلگراد و 78 روز بمباران غرب


در مسیر، آن چه جالب به نظر می رسید ساختمان های قدیمی باقی مانده از دوران کمونیسم در کنار بناهای مدرن با تبلیغات برندهای معروف غربی بود که در میانشان ساختمان هایی که زخم جنگ ناتو علیه صربستان بر رویشان دیده می شد نیز وجود داشت از جمله ساختمان وزارت دفاع سابق این کشور که در حمله جنگنده های غربی در سال 1999 تقریبا ویران شده و این روزها به عنوان نماد تجاوز غرب به بلگراد باقی مانده است .در این سال آمریکا و ناتو با حدود  800 جنگنده، 78 روز شهرهای صربستان و از جمله بلگراد را به خاطر موضوع کوزوو بمباران کردند و سرانجام توانستند این بخش مهم را از این کشور جدا کنند . هرچند صربستان موضوع استقلال کوزوو را نپذیرفته است و تنها 115 کشور استقلال این بخش را به رسمیت شناخته اند. ایران نیز به همراه چین و روسیه و برخی کشورهای دیگر این استقلال را قبول ندارد.
رئیس جمهوری که در پارک روبه روی دفترش با مردم بازی می کند
ساختمان ریاست جمهوری صربستان اما نمایی سنتی و تاریخی دارد و به جای مانده از دوران حکومت سلطنتی این کشور در پیش از جنگ جهانی دوم است. نکته عجیب این ساختمان برای ما دسترسی آسان مردم عادی حداقل تا در ورودی آن است . این که می دیدیم در این جا خبری از گیت ها و نیروهای متعدد امنیتی بر خلاف آن چه در تهران هر هفته شاهد هستیم نیست تا حد زیادی شگفت آور بود و وقتی این شگفتی بیشتر شد که شنیدیم رئیس جمهور در پارک بزرگ روبه روی ساختمان محل کارش قدم می زند و ورزش می کند و گاهی با مردم شطرنج بازی می کند. طبق گفته راهنمای ما و آن چه می دیدیم برخی کشورهای عربی از جمله امارات و قطر در این کشور سرمایه گذاری زیادی کرده اند و از جمله یک پروژه رویایی را در کنار رود دانوب زیبا که از مرکز بلگراد می گذرد با نام «بلگراد روی آب» می سازند که تاکنون صدها میلیون یورو هزینه برده که در مقایسه با حجم تبادل تجاری 20 میلیون دلاری میان تهران و بلگراد باعث تاسف است. یکی از جاذبه های تاریخی بلگراد ایستگاه راه آهن آن است که در سال ۱۸۸۴ ساخته شده و این روزها قرار است به موزه تبدیل شود .با برداشته شدن صدور روادید برای ایرانیان از تابستان امسال، ورود گردشگران ایرانی به این کشور افزایش زیادی داشته و با وجود تازه بودن شروع این تسهیل صدور روادید و همزمانی با فصل سرما ، حدود 6000 نفر از کشورمان به صربستان آمده اند که البته حدود هزار نفر از آن ها یا دیپورت شده اند یا مشکلاتی همچون پناهندگی یا سفر غیرقانونی دارند. همچنین به گفته رایزن فرهنگی کشورمان در صربستان موضوع ایران هراسی در این کشور پررنگ است و سعی شده تا با اعزام دانشجویان صرب به ایران و برگزاری شب فیلم در شهرهای مختلف، مردم این کشور را با واقعیات ایران آشنا کنند.حتی رئیس مجلس صربستان خانم مایا گوی کوویچ که دو بار به ایران سفر کرده به حدی با فرهنگ ایران و اسلام مانوس شده که برای سفر به ایران از مشاوران مسلمان خود نحوه بستن حجاب را یاد گرفته است.
شهری با اینترنت بدون فیلتر
کمی تردد در شهر نشان می دهد که تراموا و اتوبوس برقی مهم ترین وسایل نقلیه عمومی در بلگراد هستند و این جا خبری از مترو نیست ضمن این که اینترنت در بلگراد سرعت خوبی دارد و فیلترینگی هم اعمال نمی شود حتی با وجود شرقی بودن صربستان بیشتر برندها و شرکت ها و بانک های بزرگ دنیا در بلگراد شعبه دارند.
ماجرای مجسمه اسب های مقابل پارلمان صربستان
از دیگر دیدار های ظریف در صربستان ، ملاقات با رئیس مجلس این کشور بود . ساختمان تاریخی پارلمان صربستان با گنبدی بلند و سبز رنگ در میدان مرکزی شهر و روبه روی ساختمان ریاست جمهوری قرار دارد و رفت و آمد به آن چندان سخت نیست و ظاهرا تدابیر امنیتی ویژه ای هم ندارد. در جریان انقلاب پنجم اکبر 2000 در صربستان که به برکناری میلوسویچ رئیس جمهور جنایتکار صربستان انجامید، این پارلمان به اشغال مردم درآمد. حداقل 30 درصد نمایندگان پارلمان صربستان باید از زنان باشند و رئیس آن نیز چندین سال است که خانم باقی مانده است. جلوی در ورودی پارلمان دو مجسمه قرار گرفته که مردم این جا به طنز می گویند یکی از آن ها نشان می دهد فردی با زور و فشار به یک اسب می خواهد وارد پارلمان شود و مجسمه دیگر همان فرد و اسب است که نشان می دهد پس از نماینده شدن، اسب با زور می خواهد او را از مجلس بیرون کند. یکی از برنامه های سودمند در این سفر برگزاری همایش اقتصادی تجار ایران و صربستان بود که از نکات جالب آن می توان به حضور پررنگ جوانان و خانم ها در بین تجار صرب اشاره کرد .
فرودگاه بلگراد به نام پدر الکتریسیته دنیا
در پایان این سفر 24 ساعته به سمت فرودگاه راه افتادیم تا از آن جا به زاگرب پایتخت کرواسی برویم . در فرودگاه این نکته را شنیدم که فرودگاه بین المللی بلگراد به نام نیکلای تسلا نام گذاری شده که یک صرب بوده و در فیزیک الکتریسیته بزرگ ترین دانشمند به شمارمی رود.
بلغارستان دروازه ورود به اتحادیه اروپا
دومین شب سفر به بالکان با ورود وزیرخارجه و هیئت همراهش به صوفیه پایتخت بلغارستان همراه بود . شرایط در صوفیه مشابه بلگراد بود تاجایی که گویا برف و جبهه هوای بسیار سرد دنبال هیئت ایرانی حرکت می کرد و دقیقا در لحظه ورود به فرودگاه صوفیه باز هم شاهد برف و کولاک شدید بودیم . این جا ظریف و هیئت سیاسی همراهش با مینی بوس تشریفات به وی آی پی فرودگاه منتقل شدند  و در آن جا نیز پرچم جمهوری اسلام ایران در کنار پرچم بلغارستان و پرچم اتحادیه اروپا که بلغارستان یکی از 28 کشور عضو آن است به احترام حضور هیئت ایرانی به اهتزاز درآمد . گویا پروتکل استقبال در این کشور این گونه است. بلغارستان با بیش از ۱۱۰هزار کیلومتر مربع تنها هفت میلیون نفر جمعیت دارد و در جنوب شرقی اروپا به عنوان یکی از اعضای اتحادیه اروپا  از دی ماه گذشته رئیس دوره ای این اتحادیه شده است و از این نظر در این شش ماه برای ما اهمیت دارد، با وجود این هنوز واحد پول بلغارستان به یورو تبدیل نشده و مردم با "لوا" که حدود 1.95یورو است (2800تومان) خرید و فروش می کنند. ضمن این که بلغارستان در منطقه روادید شینگن قرار ندارد و برای دریافت روادید اگرچه سخت گیری های اتحادیه اروپا وجود دارد به سختی روادید شینگن نیست .
فقیرترین کشور اتحادیه اروپا
بلغارستان به لحاظ شاخص های مالی و انسانی فقیر ترین کشور اتحادیه است و کمترین حقوق کارگری را پرداخت می کند و به همین دلیل تعداد زیادی از مردم این کشور برای کار به کشورهای ثروتمند تر اتحادیه می روند(هرچند کشور های فقیر تری مانند آلبانی  در اروپا  وجوددارد اما این کشور ها جزو اتحادیه اروپا نیستند) صوفیه مردمی خونگرم و مهمان نواز دارد و ما این را در برخوردهای کوتاه با این مردم احساس کردیم حتی گفته می شود یک وابستگی نژادی نیز با ایران دارند .
کاخ ریاست جمهوری بلغارستان، یک گالری هنری با نقاشی های هنرمندانه
اولین دیدار با رئیس جمهور بلغارستان در کاخ ریاست جمهوری این کشور که ساختمانی قدیمی با گچ بری های زیبا و ستون های سنگی بزرگ است و دیوارهای آن با نقاشی های متنوع و سبک های مختلف هنری پوشانده شده است برگزار شد.  گارد نگهبان نیز هماهنگ با ساختمان تاریخی کاخ، لباس های قدیمی و تاریخی بلغارستان را به تن داشتند به گونه ای که سوژه عکاسی هیئت خبری شدند. در محل ملاقات ظریف و رئیس جمهور نیز تصاویری از بزرگان تاریخ این کشور از جمله واسیلی لفسکی قهرمان ملی بلغارها نصب شده بود که گویا در راه مبارزه با ترکان عثمانی کشته شده است.در فواصل کوتاه به ویژه در مرکز شهر، کلیساهای کوچک و بزرگ قدیمی به چشم می خورد حتی یک نمونه را در حیاط کاخ ریاست جمهوری دیدیم. تنها مسجد صوفیه که مسجد مرکزی مسلمانان این شهر است و یادگاری از عثمانی ها به شمار می رود نیز در همان مرکز شهر وجود دارد؛ مسجدی که نمای بیرونی آن شباهت زیادی به مساجد استانبول دارد.
هزینه بالا و درآمد کم در بلغارستان
در بیشتر نقاط شهر تراموا وجود دارد که چهره جالبی به شهر به ویژه برای گردشگران داده است . همچنین وجود دو خط مترو و تعداد زیاد تاکسی معمولی و ویژه به همراه اتوبوس های برقی و گازوئیلی باعث شده هم هوای شهر پاکیزه بماند و هم خبری از ترافیک آن در اوج بارش برف نباشد؛ ضمن این که ماشین های برف روب و شن و نمک پاش نیز در شبانه روز فعال بودند.این جا اگرچه قیمت بنزین یکسان نیست و متناسب با شرکت های تولید کننده آن فرق دارد اما متوسط قیمت 1.13 لواست(3100تومان)  و برای هر مسیر اتوبوس یا مترو با کارت اعتباری باید 1.6 لوا (3200تومان) خرج کرد ضمن این که تاکسی ها هم برای هر کیلومتر 40 سنت یورو (2200تومان ) پول می گیرند با وجود این حقوق پایه یک کارگر 520 لوا (یک میلیون 400هزار تومان ) و با مزایا به حدود 1100 لوا (سه میلیون و صدهزار تومان) می‌رسد که البته برای یک خانواده چهار نفره که طبق استاندارد زندگی بلغارستان 3000لوا (هشت و نیم میلیون تومان) در ماه هزینه دارد ، کم است و بیشتر مردم دو شغل دارند یا در یک خانواده چند نفر کار می کنند .
مصرف بالای سیگار در میان جوانان و خانم ها
زبان مردم بلغارستان بلغاری و نزدیک به روسی است. ضمن این که بیشتر مردم زبان انگلیسی نمی دانند و تابلوها نیز تک زبانه هستند.از نکات جالب و شاید تاسف بار، شایع بودن مصرف دخانیات از جمله سیگار و قلیان بین جوانان بلغار است به ویژه خانم های سیگار به دست زیادی در خیابان ها و حتی اماکن عمومی و سربسته دیده می شوند .همچنین ساختمان نوساز در صوفیه کمتر دیده می شود و بیشتر خانه ها نمایی از سیمان های رنگی دارند ضمن این که بیشتر دیوارهای شهر نیز با جملات و نقاشی های دیواری پوشیده شده اند از سوی دیگر ماشین های شهر اغلب غربی و بیشتر آلمانی است .
کرواسی ؛ پیشرو در میان کشورهای بالکان
می گویند یکی از شاخص های توسعه اقتصادی اندازه و حجم پروازهای فرودگاه اصلی کشور است . با فرود در فرودگاه زاگرب می شد این تفاوت را نسبت به دو کشور قبلی حس کرد . فرودگاهی نسبتا بزرگ با تعداد زیادی هواپیمای آماده پرواز که در کنار ترمینالی نوساز و زیبا قرار گرفته، نشان از این توسعه داشت .برای ما به عنوان اهالی رسانه، برخورد با محمدرضا صادق که زمانی مشاور رسانه ای رئیس جمهور بود و حالا سه سال است که به عنوان سفیر در کرواسی خدمت می کند جالب و خاطره انگیز بود . با آقای صادق خوش و بشی کردیم و عازم هتل محل اقامت شدیم . در مسیر تعداد زیاد پمپ بنزین جلب توجه می کرد و همراه محلی ما توضیح داد که پمپ بزنین در کرواسی صرفا یک محل برای سوخت گیری نیست و در کنار آن، صرف چای و قهوه یا غذا و استفاده از اینترنت و دیگر خدمات خودرو که غالبا  رایگان ارائه می شود وجود دارد .در همان نگاه اول و مسیر طولانی فرودگاه تا هتل محل اقامت می شد فهمید که کرواسی نسبت به صربستان و بلغارستان، غربی تر و پیشرفته تر است. بیشتر ماشین هایی که تردد می کنند خارجی و به ویژه آلمانی و فرانسوی هستند. در خیابان ها هم تقریبا خبری از ترافیک نیست . در زاگرب هم برف سنگین باریده بود اما برف روبی به حدی عالی انجام شده بود که هیچ مشکلی برای تردد ایجاد نشده بود. این جا هم تراموا حرف اول را در حمل و نقل عمومی می زند اما تفاوتش مدرن بودن واگن هاست این سیستم حمل و نقل با خطوط درهم پیچیده طولانی کار حمل و نقل عمومی را برعهده دارد .
احترام مردم به چراغ راهنمایی و رانندگی
معماری زیبای زاگرب نشان دهنده تاریخ طولانی این شهر و اهتمام مردمانش به حفظ میراث فرهنگی شان است، ساختمان های رنگی و گچ بری های هنرمندانه، سالن های بزرگ و مناره های بلند کلیساهای تاریخی در جای جای شهر دیده می شود و بزرگ ترین شان نیز به عنوان کلیسای جامع زاگرب معروف ترین جاذبه توریستی این شهر و یکی از بزرگ ترین کلیساهای جهان تقریبا در نقاط مختلف شهر قابل دیدن است و شکوه معماری آن، انسان را به یاد مجموعه تاریخی نقش جهان اصفهان می اندازد.با وجود این که ساعات انتهایی شب را برای قدم زدن در شهر انتخاب کردیم و به دلیل بارش برف تردد بسیار کم شده بود اما بانوانی را می شد دید که بدون هراس و در امنیت کامل در خیابان ها راه می رفتند. نکته جالب، نحوه عملکرد چراغ های راهنمایی و رانندگی است این چراغ ها در زاگرب بسیار مورد احترام مردم قرار دارند و حتی در نیمه شب و زمانی که تقریبا خودرویی در خیابان نیست باز هم رانندگان به رنگ چراغ احترام می گذارند، ضمن این که چراغ های راهنمایی و رانندگی دارای اسپیکرهایی هستند که به افراد نابینا با انواع بوق ،دستور حرکت یا توقف را یادآوری می کنند .
تماشای دربی در زادگاه برانکو
از دیگر اتفاقات جالب سفر به کرواسی این بود که برخلاف بلغارستان و صربستان و با ابتکار سفارت کشورمان ، هتل محل اقامت دارای غذای حلال بود و باعث شد پس از سه روز با خیال راحت غذا تناول کنیم گویا کرواسی یکی از کشورهای پیش رو در تولید غذای حلال است. همچنین همزمان با حضور ما در کرواسی، دربی تهران در ورزشگاه آزادی جریان داشت و خبرنگاران از محل تولد برانکو ایوانکویچ مربی پرسپولیس بازی را دنبال کردند .
دخل و خرج کروات ها چگونه است ؟
واحد پول کرواسی «کونا »نام دارد که حدود ۷۵۰ تومان ایرانی می شود.کرواسی نسبت به کشورهای  اروپای غربی گران تر و نسبت به اروپای شرقی ارزان تر است همچنین با 25درصد مالیات بر ارزش افزوده یکی از بالاترین رقم های مالیات را می گیرد . هر لیتر بنزین در این کشور حدود شش هزار تومان و گازوئیل 5500تومان است. این جا متوسط درآمد یک خانواده 1000یورو (حدود 5 میلیون و پانصد هزار تومان) است و قیمت خانه نیز از متری 1300یورو (7میلیون تومان تا 2500یورو (13میلیون تومان)) وجود دارد . نکته مهم در قیمت خانه نیز موضوع عایق بندی حرارتی خانه هاست که به دلیل گرانی سوخت، ارزش بالایی دارد .
تظاهرات جلوی پارلمان آزاد است
کاخ ریاست جمهوری کرواسی بر فرازتپه ای سرسبز قرار دارد که در زمان حضور ما با بارش برف سفید پوش شده بود. حتی علایمی در مسیر کاخ وجود داشت که می گفت مراقب آهو و گوزن و حیوانات وحشی باشید. پارلمان کرواسی که 150نفر عضو دارد نیز در محله ای قدیمی قرار گرفته و ساختمانی تاریخی با نقاشی های دیواری و تابلوهای زیباست و  گفته می شود این جا هر تظاهراتی جلوی پارلمان آزاد است و حتی برخی با خشونت به مجلس حمله می کنند. تفریح اصلی مردم کرواسی رفتن به دریاست و هزینه ها نسبت به کشورهای اروپای غربی کمتر و نسبت به اروپای شرقی گران تر است و در زاگرب بزرگ ترین مرکز اسلامی کرواسی قرار دارد که به مساحت 11 هزار متر مربع با همکاری برخی کشورهای اسلامی ساخته شده که از جمله فرش های این مرکز اهدایی جمهوری اسلامی ایران است. ذرت، گندم، زیتون، نارنگی، انگور، سبزیجات و چغندرقند از جمله تولیدات کشاورزی این کشور است و در صنعت نیز در زمینه کشتی سازی تخصصی تجربه زیادی دارند. ضمن این که کرواسی سومین منابع آبی را در اروپا دارد و مشکل تامین آب ندارد.
بوسنی و هرزگوین با چاشنی خاطرات همبستگی اسلامی ایرانی
از زاگرب که 35 دقیقه پرواز می کنی به بوسنی و هرزگوین می رسی اما این فاصله کوتاه شما را از دنیایی به دنیایی دیگر می برد که با سه کشور قبلی کاملا تفاوت دارد. بوسنی سرزمین خاطره ها برای ایرانی هایی است که دهه هفتاد را به یاد دارند . جنگی وحشیانه از سوی برخی صرب ها و کروات ها علیه مردم مظلوم و تنها مانده مسلمان بوسنی. جنگی که می خواست با نسل کشی، نطفه یک کشور اسلامی را در قلب اروپای مسیحی خفه کند اما حمایت های کشورهای اسلامی به ویژه جمهوری اسلامی ایران و مقاومت دلیرانه رزمندگان بوسنیایی مانع شد و امروز کشوری به نام بوسنی و هرزگوین در جغرافیای اروپا حیات دارد. در این کشور حدود ۵۱ درصد مردم مسلمان هستند و شهر سارایوو که پایتخت بوسنی است، حدود ۹۹ درصد مسلمان دارد و به همین دلیل، بانوان محجبه زیادی در شهر دیده می شوند  و غذاها نیز حلال است.همچنین کشور بوسنی و هرزگوین با چهارمیلیون نفر جمعیت ، یک میلیون و 150 هزار نفر کاربر اینترنتی دارد که بدون هرگونه فیلتری از این فضا استفاده می کنند هرچند سرعت اینتر نت در این جا همچنان 3G بوده و 4G نشده است.
هنوز یک به 95 است
واحد پول بوسنی مارک نام دارد و هر مارک حدود ۲۰۰۰ تومان ایران می ارزد . پایه حقوق کارگر حدود 600مارک است (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان ) و اجاره یک خانه 130متری مبله در ماه 2000مارک(4میلیون تومان ) هزینه دارد اما جالب است بدانید وضعیت اقتصادی باثبات این کشور زبانزد است و یکی از مثل های مردم این است که وقتی می پرسی چه خبر ؟ می گویند یک به 95 است یعنی اتفاقی نیفتاده و هنوز برابری یورو و مارک که سال هاست به همین نسبت باقی مانده، تغییر نکرده است. البته بیکاری در این کشور بسیار بالاست و حدود یک سوم بوسنیایی ها برای کار مجبور به خروج از کشور هستند حتی در آماری که گرفتیم متوجه شدیم  از هر 5 نفر از جوانان تحصیل کرده بوسنیایی ، 4 نفر مهاجرت کرده اند و الان یک و نیم میلون بوسنیایی خارج از کشور زندگی می کنند. شهر سارایوو شهری 600هزار نفری و زیباست که در دامنه و دره کوه قرار دارد و رود بوسنا از میان آن می گذرد و خانه ها در شیب های ملایم و تند تا نزدیکی قله تپه ها با شیروانی های رنگی و زیبا ادامه دارند .حضور ما در سارایوو همزمان با روز ملی این کشور بود. به همین علت، بیشتر مغازه ها پرچم ملی بوسنی را در محل کسب خود نصب کرده بودند. با تردد در شهر هنوز آثار جنگ سال های 92 تا 95 به وضوح دیده می‌شد و ساختمان های زیادی از زمان جنگ این کشور برای تاریخ باقی مانده اند که یکی از آن ها روبه روی هتل محل اقامت ما قرار داشت.
استفاده از هیزم به جای گاز
از نکات جالب سارایوو نحوه تامین سوخت آن است. به این شکل که اگرچه گازکشی در این شهر وجود دارد اما به دلیل گرانی آن (1000مارک در ماه ) ، حدود ۸۰ درصد مردم از زغال سنگ و هیزم برای سوخت استفاده می کنند که باعث شده هوای شهر بسیار آلوده شود . در سارایوو خبری از مترو نیست اما تراموا در تمام شهر خطوطی دارد هرچند که نسبت به کرواسی واگن های قدیمی تری فعال است. در بوسنی سازمانی غیردولتی به نام «فاطما» ایجاد شده که بیشتر پرسنل آن را زنان تشکیل می دهند و کارش حمایت از خانواده شهدا و آسیب دیدگان جنگ و فقرای بوسنی است در واقع کاری شبیه بنیاد شهید و کمیته امداد ما در ایران را برعهده دارد.
قهوه می خوری؟
بزرگ ترین تفریح مردم خوردن قهوه در کافه هاست  و اگر کسی در بوسنی به شما گفت وقت داری یه قهوه بخوری؟ یا میخوام باهات قهوه بخورم منظورش این است که کاری دارد و باید با شما صحبت کند . البته نسل جوان به سمت کازینوها  و بارها نیز تمایل دارند. تعداد زیادی از بوسنیایی ها در ایران درس خوانده اند و برخی به راحتی فارسی صحبت می کنند و ما این را در نشست صمیمی ایرانیان و بوسنیایی های دوستدار ایران با ظریف در شب اول ورود به بوسنی دیدیم.
یکی از تاریخی ترین نقاط جهان در سارایوو قرار دارد
اما مهم ترین و تاریخی ترین مکان بوسنی و شاید بالکان در سارایوو قرار دارد که باعث شده شهرتی جهانی به دست آورد و در تاریخ روابط بین الملل از نقاط عطف به شمار رود .این مکان یک پل روی رودخانه بوسنا به نام پل " چوپر" است که در آن گاوریلو پرنسیپ که یک جوان صرب ملی گرا و 18 ساله بود، آرشیدوک فرانتس فردیناند ولیعهد امپراتوری اتریش - مجارستان را در ۲۸ ژوئن ۱۹۱۴ ترور می کند و عملا بهانه ای برای شروع جنگ خانمان سوز اول جهانی پدید می آید. در نتیجه این اقدام تروریستی، اتریش-مجارستان به صربستان ضرب الاجل داد. امپراتوری روسیه که متحد صربستان بود دست به بسیج نیروهای خود زد که این خود موجب نگرانی متحد اتریش-مجارستان، یعنی امپراتوری آلمان شد. آلمان برای جلوگیری از یک جنگ دو جبهه‌ای به متحد روسیه، یعنی فرانسه حمله کرد.جنگ جهانی اول از برجسته‌ترین رخدادهای تاریخ بشر است و به گونه ای مستقیم و غیرمستقیم نقش بزرگی در تعیین تاریخ سده بیستم داشته‌است. این جنگ پایان چندی از نظام‌های پادشاهی اروپا را رقم زد و مایه نابودی چهار دودمان پادشاهی به ترتیب در امپراتوری‌های اتریش-مجارستان، آلمان، عثمانی و روسیه تزاری شد. از سلاح‌های شیمیایی برای نخستین بار در این جنگ استفاده شد. برای نخستین بار، به گونه‌ای انبوه مناطق غیرنظامی بمباران هوایی شد و نیز برای نخستین بار در این سده کشتار غیرنظامیان در ابعادی گسترده رخ داد  و بیش از 14 میلیون نفر کشته یا مفقود شدند. در کنار این پل ، موزه ای نیز ساخته شده که در آن عکس ها و وسایل مربوط به این اتفاق قرار داده شده است.
تابلویی که خرج دولت را آنلاین نشان می دهد
مساجد متعدد در مرکز شهر سارایوو از نکات جالب است. گفته می شود در سارایوو مساجد را اصناف می سازند و تقریبا در هر مسجد یک صنف کاری خاص نماز می خواند.از نکات بسیار جالب نصب یک تابلو در یکی از پرتردد ترین خیابان های سارایوواست که به صورت ۲۴ ساعته میزان هزینه دولت از بودجه عمومی را نشان می دهد و مردم در عین شفافیت می توانند آن را کنترل کنند.  از سال گذشته تهران و سارایوو خواهر خوانده شده اند و از آن زمان سارایوو شاهد تغییرات شهری بوده است از جمله اعمال طرح زوج و فرد و طرح ترافیک در مرکز شهر و عریض کردن خیابان ها . تخلیه زباله در کوچه ها با دوچرخه انجام می شود و در خیابان ها کامیون های مجهز این کار را می کنند.  میدان «سبیل» نیز از جمله مناطق دیدنی پایتخت بوسنی است که در آن بنای یادبودی برای کشته شدگان جنگ های مختلف ساخته شده و به یاد این کشته شدگان آتشی به نام آتش جاویدان روشن است که از جنگ جهانی دوم به این سو (حدود ۷۵سال) روشن باقی مانده است.چند کلیسای بزرگ و قدیمی که درشب نورآرایی زیبایی دارند از دیگر جاذبه های سارایوواست همچنین سقاخانه هایی در این شهر وجود دارد که گفته می شود در گذشته حدود 350عدد  بوده و امروز به 72 عدد رسیده است و مردم رفع تشنگی می کنند همچنین یکی از رسوم جالب این مردم، این است که اگر فردی در نقطه ای از شهر کشته شده باشد  در همان نقطه برایش یادبودی درست می کنند و اطرافیانش به یاد او در آن نقطه گل می گذارند.
کشوری با 3 رئیس جمهور!
در بوسنی و هرزگوین به جای یک رئیس جمهور شورای ریاست جمهوری متشکل از یک مسلمان یک کروات و یک صرب  وجود دارد که هر ۴ سال توسط مردم انتخاب می‌شوند و هر ۸ ماه یکی از آن ها رئیس جمهور محسوب می‌شود اما تصمیمات باید با اجماع سه نفر گرفته شود که ظریف با دو تن از اعضای این شورا دیدار و گفت و گو کرد.
حضور ظریف در نماز جمعه سارایوو
آخرین برنامه ما حضور در نماز جمعه سارایوو بود که با حضور محمد جواد ظریف و تعداد زیادی از مسلمانان این شهر برگزار شد.مسجد جامع سارایوو گچ بری های بسیار زیبایی دارد  و در دیوارهای آن علاوه بر آیات قرآن، نام های پیامبر(ص)، ابوبکر ،عمر ،علی (ع) ،عثمان ، حسن و حسین(ع) نوشته شده است. اهل سنت این منطقه  حنفی هستند و در پایان صلوات خود بر آل پیغمبر نیز درود می فرستند.در حاشیه نماز جمعه خانمی کهن سال جلوی ظریف را گرفت و دقایقی با وی سخن گفت . این خانم مادر فریده نام دارد و در جنگ بوسنی به عنوان پرستار به ایرانی هایی که آن جا آمده بودند خدمات زیادی داده و هنوز نیز از مبلغان و طرفداران جدی جمهوری اسلامی در بوسنی به شمار می رود. دیدار از کشورهای حوزه بالکان در غروب جمعه به پایان رسید و وزیر خارجه کشورمان به همراه هیئت سیاسی ، اقتصادی و رسانه ای اش راهی تهران شد. با کوله باری از تجربه و خاطره از سرزمینی که روزگاری به جنگ های بزرگ و کوچک معروف بود وامروز به دنبال صلح و آرامش است همان طور که ظریف در سخنرانی اش گفت خوشحالم که پس از 25 سال به این منطقه می آیم و آن را در آرامش و امید می بینم. خبرنگار خراسان در سفر به این کشورها که به لحاظ رویکرد اقتصادی و حتی سیاسی حائز اهمیت هستند، گزارش تحلیلی را نیز تهیه می کند که در روزهای آینده منتشر خواهد شد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سیل سوء مدیریت، جان گرفت! (خراسان) اخبار ویژه (کيهان) با چه رویی سلطنت‌خواهان کنند سر، پس از این بین هشیاران، بلند؟! (جوان) آقازاده واقعی کیست؟ (شهروند)
سایر اخبار این روزنامه
آبونمان گاز رفت پولش برنگشت حکم جلب سعید مرتضوی صادر شد مدیر عامل استقلال در گفت و گو با خراسان: قرارداد شفر را تمدید شده بدانید خلاقیت هایی برای آن که خبر پدر و مادر شدن مان را خاطره انگیز کنیم «فوق العاده ویژه مدیریت بحران» هم داریم؟ چند و چون کسب و کار های نوروزی جمال عبد الناصر؛ فراز و فرودهای یک سیاستمدار منطق حذف دلار از تجارت خارجی ایران چیست؟ چرخش نفت از «آی پی سی» به توان داخلی بالکان از درون سراب تولید شناسایی قاتل در تابوت مرگ! توسعه فرودگاه مشهد همچنان در باند مذاکره تقطیع صحبت های کدخدایی و سبزی رایگان استقلالی! سه بیلبورد و یک هیولا!