روزنامه ابتکار
1395/12/25
مروری بر مهم‌ترین اتفاق‌های سینمایی ایران در سالی که گذشت حواشی پررنگ‌تر از متن
گروه فرهنگ و هنر – مسعود مشایخی‌راد: سال 95 با همه اتفاقات ریز و درشتش به پایان راه خود رسیده است. سینمای ایران در سال گذشته از جهت اکران سال پررونقی را پشت‌سر گذاشت. در عرصه جهانی هم حضور «فروشنده» با افتخارات بی‌سابقه‌ای برای سینمای ایران همراه بود. اتفاق‌های خوب و امیدوارکننده‌ای که تا حدودی تلخی اخبار و حواشی سال گذشته سینمای ایران را کم‌رنگ کردند. در گزارش پیش‌رو به مهم‌ترین اتفاقات و رویدادهای سینمای ایران در سال 95 نگاهی می‌اندازیم.گیشه پررونق
سینمای ایران در سال سینمایی 95 در مجموع از جهت وضعیت فروش و استقبال مخاطبان سال خوبی را پشت‌سر گذاشت و فروش به مرز 200 میلیارد تومان نزدیک شد. بخش زیادی از این فروش البته حاصل درآمد تنها ده فیلم است و فیلم‌های زیادی هم که تعدادشان کم نیست اقبال چندانی نداشتند. در بالای جدول فروش سال شش فیلم «فروشنده»، «من سالوادورنیستم» ساخته منوچهر هادی، «50 کیلو آلبالو»، «سلام بمبئی» ساخته قربان محمدپور، «ابد و یک روز» ساخته سعید روستایی و «بارکد» ساخته مصطفی کیایی با فروش بالای ده میلیارد دیده میشود که «فروشنده» اصغر فرهادی با 16 میلیارد بالاتر از همه قرار دارد. در این میان نقش افزایش بلیت قیمت سینماها و تبلیغات ماهواره‌ای را نباید نادیده گرفت. با این حال گره کور اکران در سال 95 ادامه داشت و تعدادی از فیلم‌هایی که امید می‌رفت در سال آخر دولت گره‌ای از کارشان باز شود همچنان پشت درهای اکران ماندند. فیلم‌هایی مثل «خانه پدری»، «عصبانی نیستم»، «مادر قلب اتمی»، «خرس»، «آشغال‌های دوست داشتنی»، «رستاخیز» در سال 95 هم راهی به پرده سینماها پیدا نکردند.
موفقیت‌های «فروشنده» در عرصه جهانی
به لطف اصغر فرهادی و فیلم «فروشنده» سینمای ایران در سال 95 در عرصه جهانی حضوری موفق داشت. فیلم فرهادی اردیبهشت‌ماه به عنوان آخرین فیلم به فهرست بخش مسابقه جشنواره کن راه پیدا کرد و برای اولین‌بار جوایز فیلمنامه و بهترین بازیگر مرد را برای سینمای ایران از این جشنواره به ارمغان آورد. 8 جایزه و 17 نامزدی ماحصل حضور موفقیت‌آمیز فروشنده در جشنواره‌ها و فصل جوایز سینمایی سال تا الان بوده است. حاشیه‌های انتخاب نماینده ایران برای اسکار، امسال هم همانند سال‌های گذشته به بحثی داغ تبدیل شده بود. مخالفان انتخاب فروشنده فیلم‌هایی مثل «ابد و یک‌روز» و «ایستاده در غبار» را نماینده بهتری برای سینمای ایران می‌دانستند در حالی که طبق هر متر و معیاری «فروشنده» انتخاب عاقلانه‌تری به‌نظر می‌رسید. در نهایت فروشنده به عنوان نماینده ایران به آکادمی اسکار معرفی شد. فیلمی که اسفند امسال پس از حاشیه‌های پرشمار توانست دومین اسکار خارجی فرهادی و سینمای ایران را به دنبال داشته باشد. اسکاری که تحت‌تاثیر فرمان ریاست جمهوری آمریکا مبنی بر منع ورود شهروندان شش کشور مسلمان بازتاب‌های بسیاری در داخل و خارج کشور داشت. اما نباید حضور کم‌رنگ سینمای ایران در جشنواره‌های معتبر جهانی زیر سایه موفقیت‌های فیلم فرهادی مغفول بماند. «وارونگی» ساخته بهنام بهزادی در بخش «نوعی نگاه» کن دیگر نماینده سینمای ایران در این جشنواره در سال گذشته بود. تنها نماینده سینمای ایران در برلین 2017 «تمارض» عبدآبست در بخش جنبی «فوروم» بود. در بخش اصلی جشنواره ونیز سینمای ایران نماینده‌ای نداشت. «مالاریا» از پرویز شهبازی در بخش «افق‌ها» و «طبل» کیوان کریمی در بخش «روزهای ونیز» دو نماینده سینمای ایران در ونیز 2016 بودند.
جشنواره سی‌وپنجم فجر
دی‌ماه و بهمن‌ماه 95 طبق روال سال‌های گذشته متاثر از برگزاری جشنواره فجر سپری شد. سی‌وپنجمین دوره جشنواره فجر یکی از عجیب‌ترین و پراتفاق‌ترین دوره‌هایش را پشت‌سر گذاشت. روندی که از انتخاب پرحاشیه فیلم‌ها و جاماندن برخی از آثر مطرح مثل «کاناپه» کیانوش عیاری و «هجوم» شهرام مکری شروع شد و تا روزهای پس از برگزاری جشنواره ادامه پیدا کرد. کیفیت پایین اکثر فیلم‌های بخش مسابقه و نبود برخی فیلم‌های مطرح با اعتراض اهالی رسانه مواجه شد. داوری جشنواره و اعلام نامزدها و برندگان جشنواره نیز با حواشی بی‌سابقه‌ای همراه بود به گونه‌ای که برخی از کاندیداها مثل «مسعود سلامی» فیلمبردار «گشت2» و «منیر قیدی» کارگردان فیلم «ویلایی‌ها» از رقابت انصراف دادند.
حاشیه‌های اکران
در خردادماه 95 پخش تیزر فیلم‌های سینمایی از شبکه‌های ماهواره‌ای دوباره خبرساز شد. اما این‌بار با ورود قوه قضاییه، قضیه شکلی جدی‌تر به خود گرفت. فیلم سینمایی «آآآدت نمی‌کنیم» به کارگردانی ابراهیم ابراهیمیان به دستور قوه قضاییه توقیف شد. عوامل فیلم پس از مدتی در بیانیه‌ای همکاری خود با شبکه‌های ماهواره‌ای را تکذیب کردند و اکران فیلم از سر گرفته شد. اما مشکل پخش تیزرهای تبلیغاتی به جای خود باقی ماند و در شهریور ماه با عوامل برخی دیگر از فیلم‌ها از جمله «دراکولا»، «بارکد»، «زاپاس» و «دختر» برخورد شد. همچنین از فعالیت سه دفتر پخش «فیلمیران»، «نورتابان» و «پویا فیلم» برای مدتی جلوگیری به عمل آمد. به نظر می‌رسید پخش تیزرهای فیلم‌های در حال اکران به معضلی اساسی برای سازمان سینمایی و وزارت ارشاد تبدیل شده است. مسئله‌ای که در دی ماه امسال دوباره خبرساز شد و در پی صدور حکمی قضایی، وزارت ارشاد ادامه اکران فیلم «مشکل گیتی» را برای مدتی متوقف کرد. جالب آنکه مسئولان سینمایی بعد از 2 سال هنوز به راهکاری برای این مسئله نرسیده‌اند و هر از چند ماهی شاهد اخباری از این دست هستیم. مسئله‌ای که احتمالا در سال بعد نیز شاهد تکرار آن خواهیم بود. یکی از اقدامات سوال‌برانگیز سازمان سینمایی توقف نمایش فیلم «پنجاه کیلو آلبالو» بعد از گذشت سه ماه از اکرانش بود. علی جنتی وزیر سابق ارشاد در اظهار نظری گفته بود که «پنجاه کیلو آلبالو» فروپاشی و سقوط خانواده را ترویج می‌کند و اعطای پروانه نمایش به این فیلم را از اشتباهات بزرگ شورای پروانه نمایش خواند. این در حالی بود که به گفته مانی حقیقی این فیلم پیش از آغاز فیلمبرداری سه بار پروانه ساخت گرفته بود. در دی ماه امسال همچنین اکران فیلم «سه بیگانه» به کارگردانی مهدی مظلومی به علت مهاجرت کارگردانش و فعالیت در یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای متوقف شد. فیلمی که با پیگیری تهیه‌کننده‌اش در حال حاضر روی پرده است و خبرهایی هم از بازگشت سازنده‌اش به ایران شنیده می شود.
درگذشتگان
امسال تحت تاثیر خبرهایی که از وضعیت بیماری عباس کیارستمی به گوش می‌رسید، نگران کننده شروع شد. شروعی که متاسفانه پایانی تلخ و شوکه‌کننده داشت و این کارگردان بزرگ جهانی در تیرماه ماه در فرانسه درگذشت. پس از مدتی خانواده کیارستمی نسبت به روند درمان او و سهل‌انگاری پزشکان ایرانی شکایت کردند. ماجرایی که با واکنش برخی از پزشکان ابعاد شرم‌آوری پیدا کرد. پرونده‌ای که همچنان بعد از گذشت چندین ماه هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است و مقصر یا مقصران احتمالی فوت این هنرمند بزرگ هنوز مشخص نشده‌اند. در سال گذشته جشنواره‌های جهانی به شکل‌های مختلف یاد و خاطره این فیلمساز بزرگ ایرانی را گرامی داشتند. اصغر بیچاره، کاظم افرندنیا، محسن سیف، حسن جوهرچی، دنیا فنی‌زاده، داود رشیدی، از دیگر سینمایی‌ها و هنرمندانی بودند که سال گذشته فوت کردند. خبر درگذشت ناگهانی «علی معلم» مدیر مسئول نشریه «دنیای تصویر» در هفته پایانی سال 95 نیز پایانی تلخ برای سال سینمایی ایران رقم زد.
شکایت‌ها و نامه‌نگاری‌ها
سال 95 مملو از نامه‌نگاری‌ها و گلایه‌های اهالی سینما از یکدیگر بود که نتیجه‌ای جز مسموم شدن فضای سینمای ایران نداشت. ماجراهای برنامه هفت، اظهار‌نظرهای مسعود فراستی درباره فیلم «گشت 2» و نامه‌نگاری‌های پرنیش و کنایه حمید فرخ‌نژاد و فراستی، تهمت‌های مکرر یک نشریه به هنرمندان و اهالی سینما و... تنها بخشی دیگر از اتفاقات و حواشی پرشمار سینمای ایران در سال جاری بودند. حواشی‌ای که حتی گریبان کارگردان‌های بزرگ سینمای ایران از جمله «مسعود کیمیایی» و «داریوش مهرجویی» را گرفت. ماجراهای غم‌انگیز فیلم «قاتل اهلی» و اختلاف و شکایت تهیه‌کننده و کارگردان فیلم از یکدیگر که همچنان ادامه دارد و معلوم نیست که به چه سرانجامی برسد. در روزهای پایانی امسال «حجت‌الله ایوبی» بعد از سه سال و نیم ریاست بر سازمان سینمای جای خود را به «محمد مهدی حیدریان» داد. باید ببینیم با تغییر ریاست سازمان سینمایی و انتخابات سال آینده سینمای ایران در سال 96 چه مسیری را طی خواهد کرد. آیا سناریوی حضور پررنگ حاشیه‌ها در سال آینده همانند سال‌های گذشته تکرار خواهد شد؟
سایر اخبار این روزنامه
گروه پرنفوذی می‌خواهند صداوسیما را حزبی و جناحی اداره کنند
در آخرین نشست خبری سال ۹۵ سخنگوی دولت مطرح شد
انتقاد نوبخت از حرف‌های کیلویی
مروری بر مهم‌ترین اتفاق‌های سینمایی ایران در سالی که گذشت
حواشی پررنگ‌تر از متن
گزارش میدانی «ابتکار» از سودجویی برخی افراد با عدم اجرای قوانین مالیاتی
فرصت طلبان صنفی، قانون را دور می‌زنند
افزایش 14 درصدی قیمت بلیت مترو بر پایه محاسبه تورم
دولت: 8 درصد، شورای شهر: 14 درصد
پاسخ مرتضی عزتی به نامه 40 اقتصاددان به حسن روحانی
پیشرفت اقتصاد نیازمند شعار نیست
به بهانه فوت «ادیب برومند» بررسی شد
جبهه ملی از آغاز تا امروز
طرح تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی از شهرداری تهران رد شد
گذر «بهشت» از پیچ «بهارستان»
ساز و کارهای سازمان صنایع دستی برای ترویج فرهنگ عیدی دادن صنایع دستی بررسی شد
هدیه ای به رنگ هویت
حامد وکیلی
تفاوت بود و نمود *
