روزنامه ابتکار
1395/12/25
ساز و کارهای سازمان صنایع دستی برای ترویج فرهنگ عیدی دادن صنایع دستی بررسی شد هدیه ای به رنگ هویت
ایرانشهر-زهرا داستانی: اگر در زندگی لحظات شیرین و به یادماندی بسیار باشد، حتما یکی از آنها زمانی است که عیدی گرفته‌اید. شاید این عیدی اسکناس تا نخورده‌‌ای لای برگ‌های کتاب حافظ پدر بزرگ باشد یا یک عروسک دست دوز که مادربزرگ آن را با ظرافت هر چه تمام‌تر بافته است یا شاید یک کتاب شعر یا گلدان کوچکی از یک دوست. اما مطمئنا از میان تمام هدایایی که در عید گرفته‌اید هدیه‌ای ارزشمند‌تر و به یادماندنی‌تر از آنی نبوده و نیست که در آن روح انسانی نهفته است.عیدی دادن یکی از رسم‌هایی است که از گذشته‌های دور در فرهنگ ایرانی جای داشته است. در گذشته بزرگتر‌های فامیل، حتی ریش سفیدان محل به کوچکترها هدیه‌های هر چند کوچک عیدی می‌دادند. در ایام نوروز کوچکترها برای دست‌بوسی به محضر بزرگترها می‌رفتند و مهم دریافت هدیه‌های تبرک یافته از سوی بزرگان بود. برای بعضی از افراد شگون عیدی و دشت کردن از دست عیدی دهنده اهمیت داشت نه مبلغ و اهمیت و ارزش آن.
رد تاریخی رسم عیدی دادن در نوروز را می‌توان در گفته‌ها و نوشته‌های ابوریحان بیرونی دنبال کرد که او آن را از آذرباد (موبد بغداد) نقل کرده است. ابوریحان بیرونی می‌نویسد: «نیشکر در ایران، روز نوروز یافت شد، پیش از آن کسی آن را نمی‌شناخت. جمشید روزی نی را دید که از آن کمی به بیرون تراوش کرده، چون دید شیرین است، امر کرد این نی را بیرون آورند و از آن شکر ساختند و مردم از راه تبریک به یکدیگر شکر هدیه کردند، و در مهرگان نیز تکرار کردند، و هدیه دادن رسم شد.» رسمی که بعدها آن طور که کتاب‌های تاریخی می‌گویند تغییر شکل داد و سکه جای هدایای دیگر را گرفت. رسمی که به گفته منابع تاریخی در زمان هرمز دوم، شاه ساسانی در سال ٣٠۴ میلادی به یادگار مانده و عیدی دادن «پول» جزو هدایای مرسوم نوروزی مردم تا به امروز شده است. البته بر اساس آنچه کتب تاریخی ایران باستان می‌گویند، سکه هدیه دادن در نوروز پیش از این نیز در زمان داریوش دوم، در سال ۴١۶ پیش از میلاد مرسوم بود. گفته میشود او سکه زرین ویژ‌ه‌ای ضرب زد که یک طرف آن شکل سربازی را در حال تیراندازی با کمان نشان می‌داد که این رسوم به دلیل افزایش مشکلات اقتصادی مردم آرام آرام جای خود را به هدایای سنتی و کشاورزی داد.
چه چیزی هدیه دهیم؟
در کشور ما مردم به مناسبت‌هایی مختلف چون نوروز، موفقیت در موقعیت‌های مختلف، مسافرت، تولد و ازدواج به یکدیگر هدیه می‌دهند. اما هدایایی که به‌عنوان عیدی بین مردم رد و بدل میشود از اهمیت بیشتری برخوردار است. گرچه عیدی دادن، بسته به نوع جوامع (سنتی و مدرن) متفاوت است اما «پول» در بین این عیدی‌ها متداول‌تر است. با این حال در سال‌های اخیر سازمان‌ها و نهادهای مختلف سعی کرده‌اند تا با ایجاد کمپین‌های مختلف، هدیه دادن کالاهای فرهنگی را جایگزین پول نقد کنند. طرح‌هایی چون «کتاب عیدی بدهیم» در سال‌های اخیر و طرح ویژه نوروزی سازمان میراث فرهنگی برای ترویج هدیه دادن صنایع دستی از جمله آنهاست. اما به راستی تا چه اندازه این طرح‌ها موفق بوده‌اند؟ و مردم با وجود قیمت کتاب یا صنایع دستی چطور می‌توانند هدیه‌های زیادی برای اطرافیان خود بخرند؟ پاسخ به این سوال‌ها می‌تواند راهگشای مردم برای انتخاب راحت‌تر عیدی به خصوص در این روزهای آخر سال و نزدیک به نوروز باشد، مواردی چون، دسترسی آسان برای خرید، فیمت نسبتا مناسب یا ارزان، اصل بودن صنایع دستی، وزن مناسب و بسته‌بندی زیبا از شاخصه‌هایی است که می‌تواند هر یک از ما را به خرید یک هنر دستی از مردم استان‌های مختلف کشور و هدیه دادن آن به عزیزانمان تشویق کند.
هویت هدیه دهیم
اما اگر قرار باشد این ایده تحقق یابد نیاز به کمک و حمایت کسانی دارد که می‌توانند نقش خوبی در صنایع دستی و ساز و کارهای آن داشته باشد. بهمن نامور مطلق، معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی درباره برنامه‌های این سازمان برای گسترش و تحقق کمپین «صنایع دستی عیدی دهیم» به «ابتکار» گفت: امسال نمایشگاه‌های متعدد صنایع دستی را از جمله نمایشگاه عیدانه در تهران و شیراز برگزار کردیم که قرار است در سال‌های آینده در سایر استان‌های کشور نیز برگزار شود. او با اشاره به شعار امسال این نمایشگاه‌ها بیان کرد: شعار امسال نمایشگاه‌های عیدانه صنایع دستی این بود که «هویت هدیه دهیم». وقتی که بحث هویت هنری و صنعتی پیش می‌آید، صنایع دستی و هنرهای سنتی مطرح میشود. بحث ما این است که اگر می‌خواهیم به هم هدیه‌ای بدهیم چه خوب است که این هدیه بخشی از زیبایی‌شناسی خودمان باشد تا این زیبایی‌شناسی که برگرفته از هویت ایرانی است به نسل جدید نیز منتقل شود. بنابراین با هدیه یک کالای هنری یا یک محصول صنایع دستی هم محبت و هم هویت خود را نشان داده‌ایم. او افزود: می‌توان چیزهایی دیگر نیز هدیه داد اما وقتی این هدیه یک هنر دستی و سنتی باشد، علاوه بر هدیه محبت می‌توانید هویت همراه با اصالت را به عزیزانمان اهدا کنیم. نامورمطلق با بیان اینکه هر هدیه یک پیام و یک نشانه است، گفت: ما می‌توانیم به شکل‌های مختلفی این پیام‌ها را باز تولید کنیم. با هدیه یک هنر دستی یک معنای هویتی را انتقال می‌دهیم و تاثیر آن هدیه نیز چندین برابر میشود.
او بیان کرد: هر صنایع دستی می‌تواند چندین کارکرد داشته باشد. صنایع دستی تنها کارکرد ظاهری و تزئینی ندارد بلکه کارکرد هویت، زیبایی شناسی، تاریخی دارد. وقتی یک هنر دستی را به عزیزانمان هدیه می‌دهیم انگار یک اشتغال را به هموطنمان هدیه می‌دهیم. این‌ها مسائل مهمی است که باعث انسجام، همگرایی و اصالت و هویت جوانان ما میشود. وقتی این همه امتیاز برای دادن هدایای فرهنگی وجود دارد، بسیار ناگوار خواهد بود که ما برای هدیه دادن از اجناس و کالاهای غیر ایرانی استفاده کنیم.
سازمان میراث فرهنگی برای ترویج فرهنگ خرید صنایع دستی چه کرده است؟
بهمن ناور مطلق درباره اقدامات سازمان میراث فرهنگی برای ترویج فرهنگ خرید صنایع دستی و هنرهای سنتی گفت: امسال فرم جدیدی از بازارچه‌ها را با شعار «هویت هدیه دهید» و با عنوان عیدانه برگزار کردیم. این نمایشگاه‌ها و بازارچه‌ها که پیش از سال نو برگزار شد، برای خانه‌تکانی و طراحی خانه‌های ایرانی در سال جدید برنامه و ایده‌هایی داشت. معاون صنایع دستی سازمان میراث بازارچه‌های صنایع دستی در ایران را جزو بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین بازارچه‌های صنایع دستی در دنیا عنوان کرد و افزود: امسال بازارچه‌های نوروزی گسترده‌تر و فعال‌تر از سال پیش برگزار شد و امید است که سال آینده فعالیت این بازارچه‌ها بیشتر شود. علاوه بر برگزاری این نمایشگاه‌ها سعی کردیم که این هنرهای دستی را به هدیه‌های ارزان نزدیک کنیم تا مردم بتوانند آن را خریداری کنند و به عزیزانشان هدیه دهند. او ادامه داد: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز به منظور فرهنگ سازی به اولین گردشگران هر استان به صورت نمادین صنایع دستی هدیه خواهیم داد. البته این هدایا نمونه کوچک شده محصولات صنایع دستی است.
کسب و کارهای مجازی به خرید‌های نوروزی رونق می‌دهند
به گفته بهمن نامور مطلق، تا کنون بیش از ۲۰۰ فروشگاه مجازی شناسایی شده‌اند و ثبت شده‌اند که می‌توانند برای توسعه و بازرگانی صنایع دستی و هم در توسعه و بازرگانی هدایا موثر باشند. چرا که دسترسی افراد را به صنایع دستی و هنرهای سنتی در سراسر کشور مقدور و آسان می‌کند. بنابراین این فروشگاه‌های مجازی می‌تواند در توسعه صادرات صنایع دستی به صورت کلان و هم در تجارت هدایا موثر باشد.
سایر اخبار این روزنامه
گروه پرنفوذی می‌خواهند صداوسیما را حزبی و جناحی اداره کنند
در آخرین نشست خبری سال ۹۵ سخنگوی دولت مطرح شد
انتقاد نوبخت از حرف‌های کیلویی
مروری بر مهم‌ترین اتفاق‌های سینمایی ایران در سالی که گذشت
حواشی پررنگ‌تر از متن
گزارش میدانی «ابتکار» از سودجویی برخی افراد با عدم اجرای قوانین مالیاتی
فرصت طلبان صنفی، قانون را دور می‌زنند
افزایش 14 درصدی قیمت بلیت مترو بر پایه محاسبه تورم
دولت: 8 درصد، شورای شهر: 14 درصد
پاسخ مرتضی عزتی به نامه 40 اقتصاددان به حسن روحانی
پیشرفت اقتصاد نیازمند شعار نیست
به بهانه فوت «ادیب برومند» بررسی شد
جبهه ملی از آغاز تا امروز
طرح تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی از شهرداری تهران رد شد
گذر «بهشت» از پیچ «بهارستان»
ساز و کارهای سازمان صنایع دستی برای ترویج فرهنگ عیدی دادن صنایع دستی بررسی شد
هدیه ای به رنگ هویت
حامد وکیلی
تفاوت بود و نمود *
