روزنامه شهروند
1397/02/04
درسی از یک بحران
یاسمن طاهریان | یک سال‌ونیم بعد از طوفان ماتیو، سیستم بهداشت و درمان این کشور برای وقوع هیچ نوع فاجعه‌ای مجهز نیست. چندین سازمان بشردوستانه با ایده‌های نوآورانه دست به کار شده‌اند تا پزشکان و پرستاران هائیتی را با آموزش‌های لازم برای وقوع فاجعه طبیعی دیگری آماده سازند.مارک آنتوان نسی خاطره آن شب طوفانی در اکتبر 2016 را به یاد دارد: «شب وحشتناکی بود. باد سقف خانه‌ها را از جا می‌کند. خیلی‌ها آسیب دیدند.» نسی که سی‌وچند سال دارد، یکی از مسئولان شورای شهر سنت‌لوییس‌جنوبیSaint-Louis-du-Sud، شهر کوچک ساحلی در جنوب‌غربی هائیتی است. نسی می‌گوید: «طوفان باعث تخریب کامل بسیاری از خانه‌ها و قطع درختان شده، راه‌ها را مسدود کرده و باعث آلودگی آب‌های آشامیدنی شده است؛ وبا هم شیوع پیدا کرده است.»
طوفان ماتیو و عواقب آن مستقیما به دو‌میلیون نفر خسارت وارد کرده است. محصولات کشاورزی را نابود کرده و اگر کمک‌های غذایی سازمان‌های امدادرسانی که تا ماه‌ها بعد از وقوع این بلای طبیعی ادامه داشت، نبود قحطی هم تمام شهر را فرا گرفته بود.
هائیتی از ابتدا هم کشور فقیری بود. در سال 2010، زلزله شدیدی این کشور را لرزاند. در آن زمان سربازان صلح‌طلب سازمان ملل شیوع وبا را کشف کردند. صدها هزار نفر مبتلا شدند و بیش از 10هزار نفر کشته شدند. وبا همچنان در هائیتی وجود دارد، می‌آید و می‌رود.
هائیتی امروز چگونه سر می‌کند؟ با گذشت بیش از یک سال و نیم از طوفان ماتیو، اغلب مردم توانسته‌اند با کمک سازمان‌های امدادرسانی بین‌المللی خانه‌ها و روستاهای‌شان را بازسازی کنند؛ اما اگر فاجعه دیگری اتفاق بیفتد، هائیتی آماده است؟
مردم از رودخانه آب می‌خورند
بعد از طوفان، آلودگی آب آشامیدنی باعث شیوع وبا شده است. بیرامی‌سار، مدیر منطقه‌ای سازمان امدادرسانی آلمانی موسوم به موسسه مددکاران و خیریه یا ASB می‌گوید: «مردم آب آشامیدنی را از رودخانه‌ها تأمین می‌کنند، خیلی‌ها مریض شدند و بعضی‌ها هم مردند؛ باید جلوی وبا را می‌گرفتیم.»
سازمان ASB چندین سیستم فیلتراسیون آب ساخته اما به عقیده این سازمان استفاده از این سیستم فقط راه‌حلی موقتی است. اکساندر مائوز، مدیر پروژه دپارتمان امدادرسانی خارجی ASB می‌گوید: «بسیاری از خانواده‌ها علاوه بر خانه‌های‌شان، زمین‌ها و باغ‌های‌شان را هم از دست داده‌اند و باید دوباره از صفر شروع کنند. ما به آنها کمک می‌کنیم تا بتوانند دوباره روی پای خودشان بایستند.»
کمبود نیازهای اولیه
یکی از نیازهای فوری مردم هائیتی بهداشت و درمان است. در جنوب غربی این کشور، طوفان ماتیو اکثر کلینیک‌ها را از بین برده است که از همان اول هم خیلی مجهز نبوده‌اند.
هائیتی برای جمعیت یازده‌میلیون نفری‌اش تنها حدود 60 بیمارستان خصوصی و خیریه‌ای دارد. اکثر این بیمارستان‌ها در شهرهای بزرگ واقع شده‌اند که پانزده بیمارستان در پورتوپرنس، پایتخت هائیتی وجود دارد؛ اما 40درصد جمعیت هائیتی در مناطق روستایی زندگی می‌کنند و نمی‌توانند خود را به سرعت به اورژانس بیمارستان برسانند. پزشکان اورژانس هائیتی حتی در شرایط عادی هم با چالش‌های بسیاری روبه‌رو هستند.
بعد از طوفان، برای درمان هزاران زخمی تنها چندین پزشک اورژانس حاضر بودند. شهرهای کوچک مانند سنت‌لوئیس جنوبی هیچ دسترسی به خدمات پزشکی و درمان یا آمبولانس ندارند.
جامسون مرست، انترن بزرگترین بیمارستان دانشگاهی دولتی در پورتوپرنس است. به گفته او حتی در این بیمارستان هم کمبود نیازهای اولیه وجود دارد. «تصور کنید که یک مریض زخمی در حال خونریزی وارد اورژانس میشود و دکتر می‌گوید: «ببخشید اما اول باید به داروخانه بروید تا باند، دارو و دستکش جراحی بخرید.» مرست در ادامه می‌گوید: «گاهی اوقات یک حمله ساده آسمی می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود؛ چون پول ندارند اسپری تنفسی بخرند.» کیسه خون، باند یا اکسیژن، هر چه باشد، بیمار باید برای تمام آنها پول نقد پرداخت کند. کار پزشک ممکن است در بعضی از بیمارستان‌های دولتی مجانی باشد اما بسیاری از بیماران باید بدهی خود را بپردازند. کشاورزان برخی از مناطق دام خود را می‌فروشند تا بتوانند هزینه بهداشت و درمان را فراهم کنند. به هر حال هائیتی کشوری است که بیش از نیم‌میلیون جمعیت آن با درآمد روزانه 2 دلار زندگی می‌کنند.
محروم نسبت به بقیه نقاط کشور
دکتر آنجلو دوولسون مدیر بهداشت عمومی در Département de la Grand’Anse است، منطقه‌ای که طوفان ماتیو بیشترین خرابی را به بار آورد. در Jérémie پایتخت آن، طوفان عملا تمام ساختمان‌ها و درختان را نابود کرده است. بعد از پایان طوفان، تنها بزرگراه این شهر قابل تردد نبود، به همین ترتیب رفت‌وآمد در این شهر برای چندین روز مسدود شده بود. دوولسون می‌گوید: «تجربه طوفان به ما یاد داده که باید تمام تجهیزات پزشکی را افزایش دهیم و به روز کنیم.»
سازمان‌های خصوصی هم می‌خواهند در این امر مشارکت داشته باشند. سازمان داوطلبانه خدمات‌درمانی Secouriste Pour La Vie (SPV) در سال 2017 تأسیس شده است. پزشکان، پرستاران و دانش‌آموزان پزشکی هنگام وقوع تصادف، بلایای طبیعی یا هنگام برگزاری مراسم‌های عمومی بزرگ به صورت داوطلبانه امدادرسانی می‌کنند. وقوع طوفان ماتیو انگیزه اصلی تشکیل این گروه بوده است.
در فصل برگزاری کارناوال‌های پورتوپرنس، داوطلبان SPV به همراه جمعیت در مراسم شرکت می‌کنند. ژان دلورست لاجویی، پزشک بیست و چند ساله‌ای که در شکل‌گیری این سازمان کمک کرده می‌گوید: «این سازمان 32 داوطلب دارد که در جشن‌های بزرگ به 4 گروه تقسیم می‌شوند. آنها در مناطق استراتژیک مرکز شهر مستقر می‌شوند. مسئولیت ما فراهم کردن کمک‌های اولیه و هماهنگی با مسئولان آمبولانس متعلق به دفاع مدنی کشور است.» وقوع حادثه یا دعوا و درگیری هنگام برگزاری کارناوال‌ها اغلب اتفاق می‌افتد. لاجویی می‌گوید: «هنوز آمبولانس نداریم اما اگر کسی نیاز به کمک داشته باشد تمام داوطلبان آماده هستند.»
داروی فوری بدون استاندارد
دکتر گالیت ساکاجیو، انترن آمریکایی، قرار است اطمینان حاصل کند که پزشکان و پرستاران هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه در هائیتی برای فراهم کردن بهترین درمان آموزش کافی دیده‌اند. او بعد از وقوع زلزله 2010 داوطلبانه گروه مردم‌نهادی موسم به پروژه آموزش پزشکی‌هائیتی یا HME را تأسیس کرد.
این گروه برنامه‌های آموزشی را توسعه می‌دهند، سمینارهایی از راه دور و در هائیتی هم کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌کنند. ساکاجیو می‌گوید: «تمرکز ما آموزش پزشکان و پرستاران است. هیچ استاندارد تعریف‌شده‌ای برای درمان در شرایط اضطراری در هائیتی وجود ندارد.»
از بیمارستان دانشگاهی جوستنین در شهر بندری تاریخی کاپ‌هائیتین Cap-Haïtien با بیش از 250هزار نفر جمعیت، 20 نفر در برنامه‌های آموزشی شرکت می‌کنند. ماسک اکسیژن، کیسه‌های تهویه و دیگر تجهیزات از اورژانس روی میزها چیده می‌شوند. از مانکن‌های سی.پی.آر سایز بزرگ برای تمرین احیای قلبی و عروقی استفاده میشود.
پزشکان و پرستاران یاد می‌گیرند با استفاده از تکنیک‌های درمانی اورژانسی به روز شده و آموزش روش درمان باکیفیت حتی در شرایطی که تجهیزات پزشکی کم باشد بیماران را مداوا کنند. این برنامه‌های آموزشی در اصل در سال 1996 برای پزشکان آمریکایی ایالت مینسوتا تعبیه شده، جایی که پزشکان اورژانسی در مناطق دورافتاده باید با منابع فنی محدود کار انجام دهند.
توسینت استرمان می‌گوید: «این برنامه خیلی واقع‌گرایانه است. پزشکان و پرستاران یک گروهی را تشکیل می‌دهند و با یکدیگر آموزش می‌بینند. این چیزی است که مردم به آن عادت ندارند.» آموزش به زبان‌های کارائیب، فرانسوی و انگلیسی انجام میشود. جری دلی، جراح Cap-Haïtien می‌گوید: «وقتی به زبان کارائیب صحبت می‌کنم شرکت‌کنندگان خیلی بیشتر متوجه می‌شوند. به آنها آرامش بیشتری می‌دهد، حتی با این‌که چیزهایی که یاد می‌گیرند بسیار پیچیده است.»
تا این‌جا، 50 پزشک و پرستار درس‌های HME در هائیتی را به اتمام رسانده‌اند. وودلاین بگان بعد از خستگی روز نخست در کلاس هنوز هیجان دارد. او می‌گوید: «این درس به من کمک می‌کند، چون تئوری و تمرین به هم مرتبطند. این کار کیفیت درمان در اورژانس را بالا می‌برد.»
پزشکان جوان و پرستارانی که با HME آموزش می‌بینند امیدوارند که بتوانند خدماتی با استاندارد بین‌المللی ارایه دهند، مخصوصا در زمینه درمان اورژانسی. آنها همچنین نیاز دارند تا در هائیتی در زمینه پزشکی ادامه تحصیل دهند که هم استاندارد باشد و هم اجباری. حالا باید دید آنها می‌توانند از حمایت‌های مالی و سیاسی از دولت برای اجرای این برنامه‌ها برخوردار شوند یا نه.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
شب دلهره آور برای 3 کوهنورد
تکرار می‌کنم؛ با تاج به بهشت هم نمی‌روم!
مومیایی سر در گم ری
شورش علیه زمان
بازگشت صدا به دنیای خاموش 374 ناشنوا
پشت‌پرده دو پست جنجالی ستاره‌های آبی و قرمز
صفحه شهرونگ
درسی از یک بحران
سه پاسخ ایران به خروج آمریکا از برجام
آواز یک پرنده آزاد
انعقاد تفاهمنامه همکاری مشترک بین هلال و فرماندهی منطقه غرب ارتش
همه نگاه‌ها به جنگ مازنی‌ها
برای «زمین»
بازداشت رئیس شورای شهر مشهد
خودرو باز هم گران شد
اوضاع یمن وخیم است!
