روزنامه همدلی
1397/02/19
«همدلی» تفاوت پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی را بررسی کرد تلگرام بدون رقیب
وزیر ارتباطات: از ۴۵میلیون کاربر تلگرام، فقط یک میلیون بعد از فیلترینگ از آن خارج شدندآسو محمدی- درحالی که برای خیلی از کاربرانِ شبکه‌های اجتماعی این سوال پیش آمده بود که چه نهادی این پیام‌رسان را فیلتر کرده بود، بالاخره روز گذشته دادستان کل کشور گفت: «مسئولیت این تصمیم با قوه‌قضاییه بوده است.» مناقشه بر سر فعالیت یا عدم فعالیت تلگرام سرانجام کار را به انسداد این ابزار رساند؛ با این استدلال که تلگرام توسط عده‌ای ابزار جرم میشود و دیگر به این نکته توجه نشد که درآن سوی ماجرا، همین تلگرام چگونه و در چه سطحی موجب اشتغال شده است.
فیلتر شدن تلگرام مهم‌ترین خبر در یازدهمین روز از سال97 بود که به نقل از رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس اعلام شد. به گفته علاءالدین بروجردی، تلگرام جای خود را به یک سامانه مشابه ملی خواهد داد. این اظهارات او درحالی بود که انتقاد برخی از نمایندگان مجلس را به دنبال داشت. با همه اینها پرسش این است که با فیلتر شدن تلگرام، آیا سامانه جدید داخلی می‌تواند ایرانی‌ها را به سمت خود بکشاند تا به رسانهای فراگیر همچون تلگرام تبدیل شود؟ آیا فیلترینگ تلگرام واقعا مردم را به سوی استفاده از پیام رسانهای داخلی سوق می‌دهد؟ جواب این سوال را دیروز وزیر ارتباطات داد. محمدجواد آذری جهرمی گفت: «از ۴۵میلیون کاربر تلگرام فقط یک میلیون بعد از فیلترینگ از آن خارج شدند.»
این درحالی است که رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، فروردین ماه گذشته گفته بود: «ممکن است تعداد مشترکان سروش سه میلیون باشد و تعداد مشترکان تلگرام 40میلیون اما این تعداد سرریز می‌شوند و وقتی تلگرام از مدار خارج شد مردم به یک سامانه ملی روی می‌آورند.»
ضعف پیام‌رسان‌های داخلی
از سوی دیگر گفتن این که یکی از علت‌های مهم محبوبیت تلگرام سرعت و سهولت انتقال اطلاعات بوده است، زمینه را برای طرح این نکته فراهم می‌کند که پیام‌رسان‌های داخلی از قضا در سه مورد نقطه ضعف دارند. پیام‌رسان‌های داخلی در انتقال فایل‌های صوتی، تصویری و دانلود و آپلود اسناد بسیار کند عمل می‌کنند و نه تنها تلگرام که قابل رقابت با پیام‌رسان‌هایی مانند واتس‌آپ هم نیستند. به بیان دیگر انسداد تلگرام موجب جذب کاربران تلگرام نشد و پیام‌رسان‌های داخلی نتوانستند تسهیل کننده کوچ کاربران به ابزارهای پیام‌رسانی داخلی شوند. ضعف در فرم و ضعف فنی در ابزارهای داخلی که در ماجرای فاش شدن شماره تلفن وزیر ارتباطات خود را به روشنی نشان داد، باید برطرف شود، قابلیت‌های فنی این ابزارهای پیام‌رسانی باید توسعه یافته، خود را به تمامی به همه موارد ممکن تجهیز کرده تا به سطح رقابت با دیگر ابزارهای پیام‌رسان برسند. در این صورت کاربران جذب پیام‌رسان‌های داخلی خواهند شد، بی‌دغدغه‌ای از سوی پیام‌رسان‌هایی مانند تلگرام و قبل از آن وایبر. آنچه از تجربه تلگرام می‌توان گفت این است که در عین حالی که زمینه جذب کاربران به پیام‌رسان‌های داخلی وجود داشت و چه بسا حمایت هم می‌شد، داخلی‌ها حریف تلگرام نشدند. نگاهی به ابزارهای رنگارنگ دورزدن فیلترینگ این را نشان می‌دهد.
در این میان حضور تلگرام در جمع ایرانی‌ها در دو سه سال اخیر با کش‌وقوس‌های فراوانی روبه‌رو بوده آن هم به این دلیل که 40میلیون کاربر استفاده‌کننده از این پیام‌رسان هستند که تعداد کمی نیست.
در واقع، ماجرا از آنجا شروع شد که قبل از ورود تلگرام به گوشی‌های ایرانی‌ها اختلالاتی برای استفاده از وایبر و لاین، دو اپلیکیشین پیام‌رسان، به وجود آمد و همین موجب شد تا توجه مردم به سمت پیام‌رسان تلگرام جلب شود. البته سرعت و امنیت این پیام‌رسان به‌گونه‌ای بود که برای بسیاری از کاربران جالب توجه بود و همین ویژگی‌ها روزبه‌روز تلگرام را برای افراد جذاب و جذاب‌تر کرد، به علاوه اینکه امکان انتقال گروه‌ها از نرم‌افزارهای قدیمی به این نرم‌افزار با استفاده از لینک‌های دعوت وجود داشت. اضافه بر این در این پیام‌رسان، محدودیت تعداد عضوگیری در گروه‌ها، از ۵۰عضو در وایبر به 5هزار عضو افزایش می‌یافت و امکان تبادل فایل‌ها با حجم تا یک گیگابایت ممکن بود.
با وجود اینها، برخی مسئولان بارها بحث فیلترینگ تلگرام را مطرح کردند تا جایی که در دی‌ماه سال۹۶ تلگرام به مدت بیش از یک هفته از دسترس کاربران ایرانی خارج شد و بالاخره ۲۳دی‌ماه دوباره در دسترس قرار گرفت.
اظهارات بروجردی درحالی بود که برخی از نمایندگان مجلس نسبت به آن واکنش نشان دادند. رمضانعلی سبحانی‌فر، رئیس کمیته ارتباطات مجلس یکی از این افراد بود. به گفته او، با توجه به توسعه روزافزون فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و اقبال عمومی به آن‌ها نمی‌توان جامعه را از آن‌ها محروم کرد، اما باید تلاش کرد با اعتمادسازی نسبت به اپلیکیشن‌های داخلی، مردم به اراده خود از تلگرام یا سایر شبکه‌های اجتماعی به اپلیکیشن‌های داخلی اقبال پیدا کنند.
پایان دوره رسانههای یک طرفه
در سوی دیگر میدان، محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات هم معتقد است که دوره رسانههای یک طرفه به پایان رسیده است و دوره، دوره رسانههای دو طرفه است. چون ما رسانههای دو طرفه را به رسمیت نشناخته‌ایم، دائما با آن‌ها در تعارض هستیم و همین موضوع انسان را علاقه‌مند می‌کند که به همان رسانههای یک طرفه رجوع کند و با آن‌ها همکاری داشته باشد. به هرحال این موضوعی است که رسانه‌ها باید تخصصی به آن بپردازند.
حالا این اخبار ضد و نقیض درباره فیلتر شدن تلگرام از سوی نمایندگان مجلس و اظهارات موافقان و مخالفان آن، این پرسش مطرح میشود که در صورت فیلتر شدن این پیام‌رسان، مردم چه واکنشی به این اتفاق نشان خواهند داد؛ آیا عضو سامانه ملی خواهند شد یا ترجیح می‌دهند با فعال کردن فیلترشکن روی تلفن‌های همراه خود همچنان از تلگرام به‌عنوان یک پیام‌رسان استفاده کنند؟
«رضا» شهروندی است که در پاسخ به «همدلی» می‌گوید: «عدم توانایی در خدمات‌رسانی درست به‌دلیل نبود دانش کافی هیچوقت از سرویس پیام‌رسان ملی استفاده نخواهم کرد. ترجیح من به استفاده از تلگرام با فیلترشکن است.»
اپلیکیشن جدید خارجی می‌آید
«نیما» می‌گوید: «چون شبکه‌های اجتماعی داخلی باگ‌های امنیتی زیادی دارند و از لحاظ امنیت اطلاعات غیرقابل اعتماد هستند و اینکه نرم‌افزارهای داخلی ایده‌ای از خودشان ندارند و کپی شده از نرم‌افزارهایی مثل تلگرام و واتس‌اپ هستند، از سامانه ملی استفاده نخواهم کرد. بنابراین در صورتی که تلگرام فیلتر شود کمتر از آن استفاده می‌کنم.» به عقیده این شهروند، «فیلتر تلگرام فایده‌ای ندارد چراکه بعد از مدتی نرم‌افزار جدید خارجی طراحی میشود و مردم دوباره از آن اپلیکیشن استفاده می‌کنند.» «فرهاد» هم با «سجاد» هم‌عقیده است. او می‌دهد: «تجربه نشون داده که همیشه از لحاظ کیفی شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های داخلی مشکلات جدی از جمله زیبایی و سهولت استفاده دارند. این دفعه اول نیست که شبکه اجتماعی یا پیام‌رسان با مشکل فیلتر مواجه میشود. در این میان، ممکن است تعدادی از مخاطبان بنا به دلایل مختلف از جمله عدم اعتماد به پیام رسانهای داخلی از پیام‌رسان‌های مختلف استفاده کنند. ترجیح من هم این است که از تلگرام همچنان استفاده کنم و اگر این استفاده با مشکلات زیاد مواجه شود سراغ پیام‌رسان دیگر خارجی می‌روم.»
از واتس‌اپ و ایمو استفاده می‌کنم
«کوروش» می‌گوید: «اگر تلگرام فیلتر شود من از فیلترشکن استفاده نمی‌کنم، اما از سامانه‌های داخلی هم استفاده نمی‌کنم. سعی می‌کنم از اپ‌های دیگر مشابه مثل واتس‌اپ و ایمو برای انجام کارهایم استفاده کنم.»
همه این صحبت‌ها درحالی است که شاید اظهارات وزیر ارتباطات را نوعی جمع‌بندی این ماجرا دانست که می‌گوید: «ما اگر از ابزار صرفا سلبی استفاده کنیم و در اقدام‌هایمان منطق نداشته باشیم، ایجاد تعارض می‌کنیم. برداشت مطلق نسبت به این موضوع مانند این می‌ماند که بگویند چرا تنبیه می‌کنید؟ برای آن شخص دردآور است. خوب زمانی که تنبیه در نظر گرفته میشود درد هم در پی آن وجود دارد. پس وقتی که پیام‌رسان‌ها فیلتر می‌شوند، طبیعتا عده‌ای به سمت اقدامات غیرقانونی می‌روند. با نگاه مطلق، معنا این است که کلا فیلتر نداشته باشیم. اما زمانی وجود دارد که همه مردم زندگی و کسب و کارشان بر پایه این موضوع است و بدون هیچ اطلاع‌رسانی و پیش‌زمینه‌ای، اقدام به فیلتر و بستن شبکه‌های اجتماعی می‌کنند؛ طبیعتا در این شرایط زندگی مردم تحت تاثیر قرار می‌گیرد و مردم هم از آن قانون تبعیت نخواهند کرد.»
به هر حال آنچه واقعیت دارد و در جامعه مشاهده میشود، قطع دستوری تلگرام یا فیلترینگ آن نتوانسته است باعث اقبال کاربران به پیام‌رسان‌های داخلی شود. این پیام‌رسان‌ها علاوه بر ضعف‌های ساختاری و فنی، از ضعف عدم اعتماد هم رنج می‌برند. شاید هیچ سرمایه‌ای بهتر از اعتماد نباشد، چیزی که پیام‌رسان‌های داخلی باید به دنبال معجزه‌ای باشند تا این اعتماد حاصل شود.
شکی نیست که داستان فیلترینگ تلگرام براساس تجربه‌های تاریخی به سرنوشت خوش ویدئو یا دیش‌های ماهواره‌ای ختم شود. شاید کمی زمان ببرد، اما یقینا مبارزه با فناوری به راحتی میسر نیست. آن هم در شرایطی که ایران به دلایل متعدد از دستیابی به زیرساخت‌های نوین فناوری رنج می‌برد. با توجه به شرایط حاضر و حتی براساس اذعان مسئولان مخابراتی کشور، تلگرام با وجود همه محدودیت‌ها و فیلترینگ در ایران همچنان رقیبی نخواهد داشت و به نوعی می‌توان گفت که تلگرام حریف می‌طلبد.
سایر اخبار این روزنامه
قاسم محبعلی تحلیلگر و کارشناس پیشین وزارت امورخارجه در گفت و گو با «همدلی» به تشریح وضعیت پیش رو در مورد برجام پرداخت
سفیر فرانسه در ایران: استراتژی فرانسه حمایت از برجام است
«به وقت شام» در بی مبالاتی تبلیغاتی از «لاتاری» پیشی گرفت؛ خودی‌ها کارناوال ترس راه انداختند
رئیس جمهور آمریکا با حمله تند به برجام و خروج از آن، یکی از بزرگترین پیمان‌شکنی‌های تاریخ را به ثبت رساند
همدلی از گرفتاری بیماران خاص در دهلیزهای تنگ درمان گزارش می دهد زخم بی‌دارویی بر تن تالاسمی‌ها
«همدلی» تفاوت پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی را بررسی کرد تلگرام بدون رقیب
پای صحبت محمدکاظم بیات درباره بازار مکاره کتب حقوقی و مسیرمتفاوت یک نشر گول بمباران های تبلیغاتی را نخورید!
محمد موسوی نوازنده شهر نی تجلیل می شود بزرگداشت یک دلسوخته
دکتر حسن کیا اوج ضامن ضررهای مادی و معنوی احتمالی
رئیس مجلس شورای اسلامی: تعاونی ها نسبت به جذب نقدینگی در کشور اقدام کنند
رئیس جمهور آمریکا با حمله تند به برجام و خروج از آن، یکی از بزرگترین پیمان‌شکنی‌های تاریخ را به ثبت رساند
رئیس مجلس شورای اسلامی: تعاونی ها نسبت به جذب نقدینگی در کشور اقدام کنند
رئیس مجلس شورای اسلامی: تعاونی ها نسبت به جذب نقدینگی در کشور اقدام کنند
