روزنامه جهان صنعت
1397/03/07
پیامد نوسانات نرخ ارز بر بازار وتولید
«جهان صنعت»- کارشناسان معتقدند دستیابی دولت‌ها به اهداف رفاهی، تامین مشروعیت و جایگاه بین‌المللی با توان تولیدی کشورها با توسعه صنعتی گره خورده است. حمایت از تولید اصطلاح پرکاربردی در ادبیات سیاستگذاران، موضوع ارائه طرح‌ها و لوایح متعددی از سوی نمایندگان مجلس یا دولت و هرساله مبنای قاعده‌گذاری‌های متعددی در اقتصاد ایران است؛ حمایت‌هایی که اعطای انواع کمک‌های مالی، از یارانه سود گرفته تا مشوق‌های صادراتی، معافیت‌های مالیاتی، دسترسی به ارز ترجیحی و نیز اعطای انواع حمایت‌های حقوقی مانند حمایت تعرفه‌ای، عدم شمول در قانون کار، منع صدور مجوز برای سایر بنگاه‌ها و... را دربر می‌گیرد اما آیا اصلا تولید نیازمند این‌گونه حمایت‌هاست و اگر تولید باید یکی از دغدغه‌های سیاستگذاری در سال‌جاری باشد، چه اقداماتی در این زمینه می‌تواند و باید انجام شود؟باید توجه داشت که سیاستگذاری صنعتی با مخاطرات مهمی روبه‌رو است. این سیاست‌ها از یک‌سو با اشتباه‌های سیاستگذاری و از سوی دیگر با مخاطره رانت‌جویی عوامل اقتصادی و درمجموع با مخاطره اتلاف منابع روبه‌رو است، در نتیجه بهره‌گیری مناسب از آن نیازمند رعایت الزامات آن است.حمایت از تولید و سیاست صنعتی درست با توزیع رانت مولد درواقع با پاداش‌دهی به فعالیت‌هایی که بیشترین تاثیر را بر ارتقای توان تولید ملی دارد، اصلاح ساختار انگیزشی را در عرصه داخلی با تولیدمحوری و در عرصه بین‌المللی با گزینش و تقویت صنایع پیشرو در پیش می‌گیرد. حالا برای دوری رانت از بدنه تولید و صنعت و از سوی دیگر توسعه این بخش مهم و کلیدی اقتصاد کشور دولت موظف به تامین خوراک اصلی این بخش‌هاست. چند ماهی از هرج و مرج بازار ارز می‌گذرد. در این تونل زمان تنها تولیدکننده و صنعتگر ضرر و زیان‌هایی را متقبل شده است. دولت برای قطع کردن دست سود‌جویان افسار بازار ارز را در دست گرفت و وعده داد تا ارز مورد نیاز تولید را خود تهیه و عرضه کند. این در حالی است که هنوز تولیدکنندگان متوجه نشده‌اند که بالاخره باید از چه جایگاهی و با چه قیمتی باید ارز مورد نیاز واردات خود را تامین کنند. این مسایل و مشکلات در تعامل دولت، مجلس،تشکل‌ها و نهادهای اقتصادی قابل حل و فصل است اما باید در نظر داشت که هم‌اکنون مشکلات زیادی در این ارتباط وجود دارد. در حال حاضر بسیاری از واحدهای صنعتی اجناس اعم از مواد اولیه و قطعات مورد نیاز را از گمرک وارد کرده‌اند اما در مرحله پرداخت ارز به مشکل برخوردند. هرگونه فوت وقت در جهت مشکل ارزی تولیدکنندگان می‌تواند به شدت واحدهای تولیدی را تهدید کند.از سوی دیگر قیمت‌ها نسبت به سال گذشته افزایش دو تا سه برابری را تجربه می‌کند. ضروری است به تقویت تولید داخلی و تولیدات استان توجه جدی‌تری شود و بیشتر از این به وعده‌های توخالی غرب که عموما به لحاظ تاریخی نگاه استعماری دارند، دلخوش نباشیم. در همین رابطه صدیف بدری نماینده مردم اردبیل روز گذشته خطاب به رییس‌جمهور، وزیر اقتصاد و وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد که دولت باید ارز مورد نیاز بخش تولید را تامین کند تا تولید گرسنه نماند. حمایت از کالای ایرانی صرفا نه در سخنرانی‌ها بلکه در مقام عمل انجام شود. تولیدکنندگان و صادرکنندگان اکنون با مشکلات گمرکی دست و پنجه نرم می‌کنند و همین مساله حیات واحدهای صنعتی را به مخاطره انداخته است.
بی‌اعتمادی تولید و صنعت به وعده‌ها
جمشید عدالتیان، فعال اقتصادی و عضو کمیسیون بازرگانی اتاق تهران با بیان اینکه نرخ ارز از حالت نوسان خارج شده و روند صعودی به خود گرفته، تصریح کرد: افزایش نرخ دلار از 3500 تا 4200 تومان در فاصله تنها چند ماه، نوسان نرخ ارز را نشان نمی‌دهد بلکه حکایت از افزایش قیمت آن دارد و زمانی که کاهش یابد نوسان نامگذاری میشود که این موضوع را شاهد نیستیم. ترس از نبود ارز برای تامین مواد اولیه تولید و صنعت وضع این بخش‌ها را وخیم‌تر کرده است تا جایی که برای خرید و فروش مواد اولیه تولید همه دست به عصا حرکت می‌کنند. همین موضوع گرفتاری صنعت را دو‌چندان کرده است. وی با تاکید بر اینکه افزایش نرخ ارز برنامه‌ریزی تولید را بر هم می‌زند، گفت: با توجه به اینکه امسال باید از تولید داخلی حمایت شود و بر این اساس نامگذاری سال صورت گرفته، افزایش نرخ ارز خلاف این موضوع را ثابت می‌کند و تولیدکننده آینده روشنی را پیش روی خود نمی‌بیند تا محصولی با بهره‌وری بالاتر و کیفیت بهتر تولید کند.
در این شرایط فقط به مدیریت بحران می‌پردازد که برای از دست ندادن سهم بازار خود مجبور میشود مواد اولیه خود را از کشورهای غیرمتخصص‌تر و با کیفیت پایین خریداری کند.این فعال اقتصادی معتقد است هنوز قیمت تمام‌شده محصول در ایران مشخص نیست و هر کالای ایرانی بین 17 تا 80 درصد وابسته به نرخ ارز تعیین قیمت میشود. در این وضعیت کالاهایی هم که مرتبط با نرخ ارز نیستند به دلیل افزایش قیمت در سایر کالاها قیمت محصول خود را افزایش می‌دهند.
به گفته عدالتیان، مقامات پولی و اقتصادی کشور بر این باورند که نرخ ارز حدود 20 درصد روی کالاها تاثیر می‌گذارد اما فضای روانی این موضوع ممکن است بین 50 تا 100 درصد قیمت کالاها را زیاد کند. وی به اظهار نظر رییس کل بانک مرکزی در مورد تورم تک‌رقمی اشاره کرد و گفت: امسال تورم سنگینی به اقتصاد ایران تحمیل خواهد شد و قدرت خرید مردم به شدت پایین می‌آید که این موضوع بر‌خلاف سیاست‌های تعیین‌شده برای تحقق حمایت از کالای ایرانی است. این فعال اقتصادی دولت را یکی از برندگان اصلی افزایش نرخ می‌داند و معتقد است: درآمد در همه دولت‌ها جذاب بوده و از آسان‌ترین راه که افزایش نرخ ارز است آن را تامین می‌کنند. البته ممکن است در کوتاه‌مدت صادرکنندگان نیز از این رشد نرخ ارز منتفع شوند، اما قطعا در بلندمدت فضای نامناسب اقتصادی بر همه فعالیت‌ها تاثیر خواهد داشت. اکنون کالاهایی که با دلار زیر 4000 تومان خریداری شده با نرخ دلار روز محاسبه و به فروش می‌رسند، به این دلیل که عرضه‌کننده باید برای تهیه محصول جدید، کالا را با نرخ گران‌تر خریداری و جایگزین کند. دولت با شعار تک‌نرخی شدن ارز، کار خود را آغاز کرد و چند بار این وعده را به تعویق انداخت و اکنون ظاهرا برنامه‌ای برای این کار ندارد و همین موضوع به یکی از مشکلات و بلاتکلیفی تولیدکنندگان و صادرکنندگان تبدیل شده است.
برخی مسوولان به توان داخلی بی‌توجه هستند
ابراهیم رزاقی استاد اقتصاد با بیان اینکه ارزان بودن دلار مشکل اصلی تولید است، گفت: برای حمایت از تولید، باید قیمت دلار واقعی شود زیرا دلار ارزان منجر به واردات میشود. او در گفت وگو با فارس ادامه داد: تحریم شدن به منزله ورود به جنگ اقتصادی است و با تحریم، فرصتی برای ما پیش می‌آید تا روی پایمان بایستیم و ضعف را به نقطه قوت تبدیل کنیم. این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه در دوران دفاع مقدس همه دنیا علیه ما بودند و ما را تحریم کردند، افزود: اما با دید اقتصاد مقاومتی و استقلال‌خواهانه صنایع دفاعی را با وجود اینکه کار بسیاری سختی بود، به وجود آوردیم و امروز در این زمینه در جایگاه پنجم دنیا قرار گرفته‌ایم. استاد بازنشسته اقتصاد بیان کرد: همچنین با تکیه بر اقتصاد مقاومتی، صنایع هسته‌ای را به وجود آوردیم. وی در ادامه با انتقاد از واردات بی‌رویه گفت: برخی مسوولان ذلت ما را می‌خواهند و به توان داخلی توجه ندارند. رزاقی با بیان اینکه برخی مسوولان می‌گویند همه چیز ما به تحریم‌ها و برجام وصل است، گفت: ما باید از هر تحریمی خشنود شویم زیرا این محدودیت‌ها باعث میشود تا کالاهای مورد نیازمان را خودمان تولید کنیم و در آن زمینه بی‌نیاز شویم. این کارشناس اقتصادی با طرح این پرسش که عمده‌ترین آسیب استقلال اقتصادی ایران چیست، به فارس گفت: در این مورد دلایل زیادی عنوان میشود و تولیدکنندگان عدم وجود مواد اولیه و قطعات و همچنین پرداخت مالیات را عنوان می‌کنند، اما نکته مهم این است که تولیدکننده داخلی در مقابل واردات توان دفاعی ندارد. وی با اشاره به اینکه سود تولید 5 و نهایتا 20 درصد است، گفت: این در حالی است که واردکننده از محل واردات 200 درصد سود می‌کند. رزاقی با بیان اینکه قیمت واقعی دلار 12 تا 13 هزار تومان است، گفت: پایین نگه داشتن قیمت دلار مانند دادن سوبسید به واردات است. وی افزود: مهم‌ترین مشکل تولید دلار ارزان است، زیرا با دلار ارزان واردات صورت می‌گیرد. این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: به هر فردی که یک دلار بدهند سه برابر سرمایه ایرانی را به خارج منتقل می‌کند. وی با بیان اینکه اکنون همه چیز به واردات وابسته شده است، گفت: این در حالی است که با دید استقلال‌خواهانه و روحیه جهادی، همه چیز در داخل قابل تولید است. استاد بازنشسته اقتصاد با انتقاد از اینکه هیچ‌کدام از نمایندگان مجلس شورای اسلامی از دولت نمی‌پرسد که چرا دلار را به این ارزانی به واردات اختصاص می‌دهد، گفت: متاسفانه بسیاری از افراد فاسد فقط به منافع حزبی و شخصی خود می‌اندیشند. وی با اشاره به میلیون‌ها بیکار و افرادی که زیر خط فقر زندگی می‌کنند، گفت: اکثر بازنشستگان زیر خط فقر زندگی می‌کنند. این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه مخارج ارزی کشور سالانه حدود 50 تا 60 میلیارد دلار است، بیان داشت: با این اقدامات مخارج کشور نصف میشود و با نصف شدن مخارج دیگر نیاز به مفت‌فروشی نفت نداریم. وی افزود: دوم باید از تمام فعالیت‌هایی که تولیدی نیست و دلالی محسوب میشود، مالیات اخذ شود. رزاقی با بیان اینکه باید به تولید یارانه پرداخت کرد، گفت: با پرداخت یارانه به تولید، بخش تولید رشد می‌کند و به نسبت افزایش یارانه به تولید یارانه برای کالاهای ضروری وارداتی کاهش می‌یابد.
سایر اخبار این روزنامه
حمایت آخوندی از رانندگان حمل‌ونقل جاده‌ای
17 میلیون نفر از تلگرام خارج شده‌اند
رنگ بورس پرید
پیامد نوسانات نرخ ارز بر بازار وتولید
جبران کسری درآمد نفت از صندوق توسعه ملی
تنش‌های اقتصادی مدیریت نمی‌شود
تعهد پیونگ‌یانگ به خلع کامل سلاح اتمی
سلفی برادران آب منگول با پیکر فرمون!
نشا‌ط خانه ملت!
رونق با اهرم بانک‌ها
معاون سازمان بنادر در مورد پیامد تحریم‌ها برتوسعه چابهار پاسخ می‌دهد
اعتراض پرویز پرستویی به مدیران رسانه ملی در تشییع ناصر ملک مطیعی؛
از علم و عقل تا هیاهو
انتخاب اروپا منافع برجام خواهد بود یا تجارت با آمریکا
تحریم آمریکا فرصتی مناسب برای بانک‌های کوچک آلمانی فراهم کرد
مجموع تلفات روسیه در سوریه حدودا به 100 نفر رسید
هواپیمای اختصاصی روحانی تحریم شد
حل مشکلات اقتصادی در گرو قبول هزینه‌های اجتماعی
