روزنامه ابتکار
1397/04/05
نمایندگان در گفت‌وگو با «ابتکار» دلایل در راس امور نبودن مجلس را تشریح کردند سهم‌خواهی و دیگر هیچ!
معصومه معظمی«مجلس در راس امور است»؛ جمله تاریخی‌ای است که بارها توسط بنیانگذار انقلاب بر آن تاکید شده است. جمله‌ای که البته برای اولین بار از سوی محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت‌های نهم و دهم در اسفند سال 90 زمانی که برای سوال نمایندگان به مجلس رفته بود، صراحتا رد شد و چالش‌های جدیدی در این باره به وجود آورد. نکته حیرت‌انگیز ماجرا این بود که رئیس قوه مجریه در توضیح علت اینکه چرا مجلس را راس امور نمی‌داند نه تنها دلیل مستندی ارائه نکرد، بلکه با گفتن این جمله که «برای رئیس‌جمهوری یک حدی از آزادی بیان را قائل باشید» موکدا در حضور نمایندگان و از تریبون مجلس بیان کرد که با استدلال می‌گوید مجلس در راس امور نیست و اگر کسی می‌تواند برای در راس امور بودن مجلس استدلال بیاورد! این در حالی است که امام خمینی (ره) در 6 آذرماه 1361 درباره در راس امور بودن مجلس، در جمع دانشجویان عضو دفتر تحکیم وحدت گفت که «مجلس در راس همه امور واقع است. باید تایید بکند ملت و هیچ وقت این طور نباشد که تضعیف بکند.» ایشان همچنین در سخنرانى 13 دی ماه 1362 در جمع فرمانداران، بخشداران و اعضاى شوراهاى روستایى نیز که در خصوص وظایف فرمانداران و بخشداران در حکومت اسلامى واهمیت انتخابات سخن گفتند، درباره جایگاه مجلس اظهار کردند: «مجلس یک چیزى است که در راس همه امورى که در کشور است واقع است. یعنى مجلس خوب همه چیز را خوب میکند و مجلس بد همه چیز را بد میکند. ولهذا آنهایى که قبلًا در این کشور حکومت داشتند سعیشان این بود که مجلس را نگه دارند.» بنابراین آنچه که نیاز به تحلیل و بررسی بیشتری دارد این است که چرا مجلس طی سال‌های گذشته به نحوی توسط برخی نهادها یا عملکرد اشخاص در موقعیتی قرارگرفته است که در راس امور بودنش زیر سوال برود و حتی ضریب قدرت و نفوذش در مواجهه با سایر قوا با اگر و اما مواجه شود.
در این راستا برخی نمایندگان در گفت‌وگو با «ابتکار» نکاتی را بیان کردند که برخی از این نکات درجای خود حائز اهمیت و قابل بحث و بررسی بیشتری است. جلال میرزایی، عضو فراکسیون امید مجلس با قبول این نکته، گفت که این احساس تضعیف قدرتی که مجلس طی سال‌های اخیر دارد حس مشترکی است که دولت را هم شامل میشود. این نماینده اصلاح‌طلب مجلس در این باره به «ابتکار» گفت: «چنین حسی میان مجلس و دولت مشترک است و زمانی که با وزرا مثلا دکتر ظریف صحبت می‌کنیم، گلایه‌مند است که روابط خارجی به آن معنا که باید در اختیار دولت نیست. چنین احساسی در میان سایر وزرای دولت هم وجود دارد، حتی با رئیس جمهوری هم که صحبت می‌کنیم احساسش این است همه اختیاراتی که لازم است در اختیارش نیست.» میرزایی ادامه داد: «این احساس در مجلس هم وجود دارد و با بسیاری از همکارانمان که صحبت می‌کنیم معتقدند مجلس کاره‌ای نیست.» نماینده مردم ایلام در مجلس در پاسخ به این پرسش که این احساس از کجا ناشی میشود، تصریح کرد: «نمی‌دانم این حس از کجا آمده است و قطعا بررسی جداگانه‌ای می‌طلبد. در قبال این احساس دولت باید با برخی وزرای باسابقه که اکنون هم در دولت مسئولیت دارند؛ بپرسیم که چه تغییری ایجاد شده است که کار دولت به اینجا رسیده است. درباره مجلس هم باید این راه را برویم و عوامل متعدد آن را مورد ارزیابی قرار دهیم.»
تضعیف مجلس زمینه تضعیف همه قوا است
معصومه آقاپور، نماینده شبستر در خانه ملت هم تاکید دارد این احساس تضعیف تنها مربوط به مجلس نیست و سایر قوا هم به دلایل داخلی و خارجی قدرت نفوذ قبل را ندارند. این عضو فراکسیون امید مجلس همچنین به «ابتکار» گفت: «معتقدم مجلس در راس امور است و کارخودش را انجام می‌دهد. ولی دلیل اینکه بخش نظارتی مجلس ضعیف است بنا به دلایلی است که فشارهای داخلی و خارجی را بر کشور ما زیاد کرده است. مثلا قضیه تحریم‌های جهانی و مقوله FATF باعث شده است در بعد داخلی نظام پایداری جایگاه ایران در جهان با مشکلات زیادی مواجه شود. همه این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا قوای سه‌گانه را تضعیف کنند و در این میان فقط مجلس تضعیف نشده است.» این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه به قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در کمیسیون اقتصادی اشاره کرد و گفت: «همه امور مربوط به این طرح در کمیسیون اقتصادی انجام شده است و حتی اصلاحیه‌های لایحه دولت هم انجام شده‌اند و زمانی که می‌خواهیم آن را در صحن علنی به تصویب برسانیم؛ با توجه به تحریم‌های موجود آیا ما خودمان برای وارد کردن کالاهای اساسی کشور مجبور به قاچاق کالا نخواهیم بود؟ آیا این تحریم‌ها بر این قانون تاثیرگذار نخواهد بود؟»
بررسی دلایل تضعیف مجلس از زبان خانه‌ملتی‌ها
آقاپور در ادامه اظهارات خود به یکی دیگر از عوامل تضعیف جایگاه مجلس و پایین آمدن ضریب قدرت و نفوذ آن در قبال دولت اشاره کرد و گفت: «برای حفظ و برگرداندن جایگاه و شان واقعی مجلس باید خودمان رعایت کنیم. مثلا نماینده‌ای طرح سوال از وزیری را کلید می‌زند و وقتی وزیر به کمیسیون می‌آید، سهم‌خواهی چند برابری اعتباراتی که در صحن علنی درباه تملک دارایی‌ها مصوب شده است را از وزیر دارد. طبیعی است که وزیر در این موارد حرف‌شنوی لازم را از مجلس نداشته باشد و این رفتار خود نمایندگان است که جایگاه مجلس را تضعیف میکند.» میرزایی هم با توجه به موارد دیگر این تضعیف جایگاه مجلس، به «ابتکار» گفت: «جامعه ما دیگر آن جامعه ساده و بدون پیچیدگی طبقات اجتماعی قبل نیست و آن سادگی دهه 60 و اوایل دهه 70 را پشت سرگذاشته‌اند. در حال حاضر مراکز نفوذی سربرآورده‌اند که بخشی از این مراکز نفوذ به حاکمیت متصل‌اند و بخشی دیگر به غیرحاکمیت.» او ادامه داد: «مثلا ما در دهه 60 یا اوایل 70 افرادی که به این صورت تاثیرگذار و ذی‌نفوذ باشد را کم داشتیم. حتی در حوزه اقتصادی فردی به این شکل نبود که ده‌ها نماینده و وزیر با او در ارتباط باشند.» او طی مثالی دیگر نهادهای دولتی و شبه‌دولتی را بیان کرد که تا این میزان در امور مختلف کشور و موارد سیاسی و اقتصادی تاثیرگذار. میرزایی تاکید کرد: «امروزه گروه‌هایی هستند که از نفوذ بالایی برخوردارند و هیات مدیره‌هایی دارند و به واسطه ارتباطات گسترده فردی، مجلس و دولت را تحت‌تاثیر خواست خود قرار می‌دهند.» این نماینده اصلاح‌طلب ایلام در مجلس دهم تصریح کرد: «به نظر من به میزان زیادی تکامل و نفوذ این افراد باعث شده است اقتدار و استقلالی که از مجلس توقع داریم وجود نداشته باشد، زیر سوال برود و مثل قبل این اقتدار حفظ نشود.» آقاپور هم در تایید مواردی که توسط برخی نمایندگان زمینه‌ساز زیر سوال رفتن جایگاه مجلس میشود، به «ابتکار» گفت: «مثلا در بحرانی که در یکی از استان‌ها پیش می‌آید، برخی نمایندگان رئیس مجلس را درگیر می‌کنند و وزیر را به مجلس می‌کشانند و حتی پای معاون اول رئیس جمهوری را هم وسط می‌کشند، ولی وقتی که وزیر به مجلس می‌آید به زور سهم و امتیازی به نفع حوزه انتخابیه خود می‌خواهند مسئله و مشکل را نادیده بگیرند. در حالی که با گرفتن این بودجه اضافی از دولت، سهم بودجه سایر استان‌ها پایمال میشود.»
بده بستانی که زیر سوال است!
او در ادامه تاکید کرد: «دراین باره از همکاران خودمان گلایه‌مندم چون در صورتی که خودشان قانون‌گذارند، ولی در برخی مواقع همان قانون مصوب خودشان را نادیده می گیرند و به دنبال سهم‌خواهی بیشتری از دولت هستند و همین عامل باعث میشود یا وزیر مربوطه توجهی به نظر نمایندگان نداشته باشد یا با دادن سهم بیشتر به آنها، باعث پس گرفتن سوال و استیضایح وزیر مربوطه شود. بنابراین جایگاه مجلس باز هم در این صورت تضعیف می شود.»
عدم انسجام مجلس دراستیضاح ها و حرف ناشنوی وزرا
اما درباره استیضاح وزرا از سوی نمایندگان که گاها به نتیجه نمی‌رسد، میرزایی عامل دیگری را دلیل نادیده گرفتن نظر مجلس از سوی وزرا می داند و در این باره به «ابتکار» می گوید: «این مسئله به عملکرد مجلس برمی‌گردد. در حال حاضر مجلس دارای سه فراکسیون ولایی، مستقلین و امید است و ایراد کار اینجاست که نمایندگان به صورت فراکسیونی برای بحث استیضاح ورود نمی کند. مثلا در بحث سوال از وزیر راه یا وزیر کشاورزی برخی اعضای فراکسیون ولایی، برخی اعضای مستقلین و تعدادی از امید امضا کردند ولی وقتی این طرح به صحن مجلس آمد، چون کارتشکیلاتی وبرنامه ریزی پشت آن نبود این کار راه به جایی نبرد.» میرزایی تاکید کرد که قبلا این اتحاد و انسجام بین نمایندگان مجلس وجود داشت ولی در حال حاضر این انسجام وجود ندارد.
او به عنوان مثال تشریح کرد که در زمان ریاست مرحوم هاشمی که مرحوم نوربخش را استیضاح کردند، یک جریان پشت آن استیضاح وجود داشت که به نتیجه رسید ولی در حال حاضر جریان ها مسئولیت پذیر نیستند. آنها یا نگران روابط‌شان با دولت هستند یا طبق برخی ملاحظات، موضوعات را جدی دنبال نمی کنند.
میرزایی دلیل دیگر این مسئله را عدم کارکارشناسی در مجلس دانست. او تاکید کرد: «در مرکز پژوهش ها کار کارشناسی قوی انجام نمی شود و به تجربه سایر کشورها توجه نمی شود. ضمن اینکه نماینده‌گانی که جدید به مجلس می آید باید از بعد کارشناسی تقویت شوند. نمایندگان هم از نظر کارشناسی و هم تشکیلاتی ضعیف هستند و باید این ایراد برطرف شود.» این استاد دانشگاه با جمع بندی دلایل خود برای در راس امور نبودن مجلس به «ابتکار» گفت: «نمایندگان به طور واقعی تشکیلاتی عمل نمی کنند و کار کارشناسی در مجلس ضعیف است. همچنین آنها کلان نگر نیستند و بیشتر تحت تاثیر مطالبات حوزه انتخابیه خود قرار دارند و این نوع نگاه باعث می شود زمانی که وزیری زیر تیغ استیضاح قرار می گیرد با وعده کمک به حوزه انتخابیه نمایندگاه استیضاح کننده، امضای‌شان را پس می گیرند.»
رای به چوب خشک در برخی مناطق به جای نماینده
نکته جالب دیگری که آقاپور به عنوان دلیل تضعیف جایگاه مجلس طی سال های اخیر شده است که زمینه تضعیف سایر قوا را نیز فراهم کرده است، بحث عدم توجه مردم حوزه های انتخابیه به نامزدهایی است که قرار است به عنوان نماینده وارد مجلس شوند. نماینده شبستر در این باره تاکید کرد: «عدم توجه مردم به شاخصه‌های نمایندگی مهمترین عاملی است که باعث شده است افراد غیرکارشناس صرفا به دلایل قومیتی وارد مجلس شوند و این امر از وزن مجلس کارشناس می‌کاهد.» او از مردم خواست برای ممانعت از تضعیف مجلس و به دنبال آن تضعیف سایر قوا، خواست که به شاخصه های نمایندگی در زمان انتخابات توجه کنند و مانع از ورود افرادی به مجلس شوند که صرفا جایگاه «چوب خشکی» را دارند که صرفا به دلیل همشهری بودن برخی افراد به آنها رای داده اند. آقاپور تاکید کرد: «برخی افراد در یکی از شهرها زمان انتخابات به من گفتند حاضریم به چوب خشک رای دهیم ولی به کسی که همشهری ما نیست رای ندهیم تا به مجلس برود.» بنابرین با توجه به دلایل برخی نمایندگان که در گزارش بیان شد، باید سعی کرد با رفع موانع موجودی که باعث زیر سوال رفتن جایگاه و قدرت نفوذ مجلس در بین سایر قوا شده است، کاری کرد که مجلس باز هم به راس امور برگردد و جایگاه قبل را به دست آورد تا به معنای واقعی کلمه عصاره فضائل مردم شود.
سایر اخبار این روزنامه
سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد
شکایت ایران از آمریکا در دادگاه لاهه
نمایندگان در گفت‌وگو با «ابتکار» دلایل در راس امور نبودن مجلس را تشریح کردند
سهم‌خواهی و دیگر هیچ!
«ابتکار» از روش‌های نوین عرضه مواد مخدر توسط فروشندگان در اطراف مدارس گزارش می‌دهد
رجب طیب اردوغان با کسب اکثریت مطلق آرا پیروز انتخابات ریاست جمهوری ترکیه شد
با اردوغان تا 2023
رضا دهکی
رسانه های عقیم روی خط باریک قرمز
شمخانی در دیدار مشاور امنیت ملی نخست وزیر عراق :
طایفه‌گری بستر اصلی تولید و رشد تروریسم در عراق است
آیا گیشه سینمای ایران با اکران «خاله قورباغه» در بحبوحه جام‌جهانی از رکود بیرون می‌آید؟
گرانی‌های روزافزون و کاهش ارزش ریال صدای بازاریان را درآورد
تعطیلی بازار تهران بعد از 40 سال
جهانگیری:
مردم مطمئن باشند در بحرانی‌ترین شرایط ارز مورد نیاز تامین خواهد شد
همدردى، مرهمِ آلامِ پیشِ‌رو
