روزنامه ابتکار
1397/05/01
« ابتکار» صلح اتیوپی و اریتره و نقش آن در امنیت ملی ایران را بررسی می‌کند شاخ آفریقا، ژئوپلتیک فراموش شده ایران
محمدرضا ستاریدو هفته قبل خبری منتشر شد که با وجود اهمیت فراوانش آنچنان در رسانه‌های داخلی انعکاس پیدا نکرد. اینکه در گامی تاریخی برای پایان دو دهه درگیری، نخست وزیر اتیوپی برای اولین بار وارد اریتره شد. پس از این ماجرا و گفت و گوهای اولیه بر سر مسائل مورد اختلاف میان این دو کشور همسایه، آبی احمد علی نخست وزیر اتیوپی و اسیاسی افورقی رئیس جمهوری ارتیره طی بیانیه‌ای درباره از سرگیری روابط، برقراری مجدد پروازها و مشارکت در توسعه بنادر توافق کرده و همچنین تاکید کردند که با گشایش مرزهای مشترک، خروج نیروهای اتیوپی از مناطق تحت کنترل در اریتره آغاز شود.
در این بیانیه همچنین تصریح شده است که دو کشور علاوه بر پایبندی به توافقنامه مرزی، پایان وضعیت جنگی و آغاز دوران جدیدی از روابط را اعلام می‌کنند. پس از این ماجرا در هفته گذشته دو کشور سفارت‌خانه‌های خود را افتتاح و سفیران جدید را معرفی کردند تا رسماً پایان جنگ 20 ساله میان این اتیوپی و اریتره که ده‌ها هزار کشته و بی‌خانمان برجا گذاشته بود اجرایی شود. در همین رابطه و بلافاصله پس از آغاز صلح تاریخی میان اریتره و اتیوپی، اسیاسی افورقی رئیس جمهوری اریتره طی سفری دو روزه به عربستان رفته و ضمن ملاقات با پادشاه و ولیعهد سعودی در مورد توسعه همکاری‌های مشترک و جذب سرمایه‌گذاری از عربستان گفت و گو و رایزنی کرده است.
ماجرا از کجا آغاز شد؟
تلاش اریتره برای استقلال از اتیوپی پس از 30 سال فراز و نشیب‌های فراوان در 1991 میلادی به ثمر نشست و پس از کسب استقلال به واسطه اختلافات مرزی گسترده و تعمیم پیدا کردند آن به مشکلات اقتصادی، در 1998 جنگی میان دو کشور آغاز شد که پس از 20 سال خسارت‌های فراوان در حدود 80 هزار کشته نیز برجا گذاشت. خصومت‌های سیاسی دو کشور در حالی وارد مرحله‌ای جدید شد که اریتره با اعلام حمایت از گروه جدایی طلبی که قصد جداکردن ایالت اورومیا اتیوپی را داشت، فاز گسترده از درگیری میان دو کشور را رقم زد. همزمان اتیوپی نیز با حمایت از گروه‌های شورشی در اریتره مانند جهاد اسلامی دامنه منازعات با همسایه شرقی خود را شدت بخشید.
ماجرا از زمانی آغاز شد که مبارزان اتیوپی و اریتره با همکاری یکدیگر علاوه بر تصرف اسمره و آدیس‌آبابا به حکومت نظامیان در اتیوپی پایان دادند. پس از این ماجرا و همزمان با تشکیل دولت موقت در اتیوپی، مبارزان اریتره نیز دولتی موقت به ریاست ایسایاس افوارکی تشکیل داده و مقدمات همه‌پرسی جدایی از اتیوپی را فراهم ساختند. دولت موقت اتیوپی که در عمل انجام شده قرار گرفته بود، با استقلال اریتره دسترسی خود به دریای سرخ را از دست داده و محصور در خشکی شد. هر چند بنا بر قراردادی بنا شد که بندر عصب به عنوان یک بندر آزاد برای مبادلات در اختیار اتیوپی قرار بگیرد، اما در سال 1998 علیرغم میانجی‌گری‌های گسترده از سوی آمریکا، برخورد نظامی میان دو کشور شدت گرفت.
اهمیت شاخ آفریقا برای ایران
به طور کلی می‌توان گفت که منطقه دریای سرخ از چند دهه گذشته به خصوص پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پایان جنگ سرد، دائماً شاهد جنگ و بی‌ثباتی بوده است. جنگ میان اریتره و اتیوپی، تصرف دو جزیره یمنی توسط اریتره، کشیده شدن جنگ داخلی سومالی به اتیوپی، ماجرای جنگ داخلی در سودان و بحران دارفور، درگیری سودان با همسایگان جنوبی، بحران داخلی چندین ساله در سومالی و جنگ سه ساله ائتلاف عربی در یمن تنها نمونه‌هایی هستند که این منطقه استراتژیک که به عقیده بسیاری از تحلیل‌گران جزء نقاط حیاتی جهان محسوب میشود، روی آرامش را نبیند. در واقع شاخ آفریقا به عنوان یک منطقه مهم بین‌المللی، در سر راه ارتباطی میان خلیج فارس و دریای مدیترانه قرار داشته و پیوند خوردن آن به تنگه هرمز و کانال سوئز باعث اهمیت ژئوپلتیک آن شده است. به نوعی این منطقه و کنترل آن، کلید نبض انرژی جهان است و به همین واسطه سال‌ها درگیری میان کشورهای حاشیه دریای سرخ سبب شده است تا سیر تحولات این منطقه به گونه‌ای منحصر به فرد رقم بخورد.در همین رابطه با دگرگون شدن تحولات میدانی شاخ آفریقا و دریای سرخ که در طول سال‌های گذشته یکی از نقش‌های محوری آن را عربستان سعودی ایفا کرده است، لازم است این فعل و انفعالات مورد توجه مسئولان ایران قرار بگیرد. در سال گذشته سعودی‌های طی یک فرآیند عجیب دیپلماتیک دو جزیره از مصر را با وجود مخالفت‌های گسترده مردم این کشور در دریای سرخ در اختیار گرفتند. آنها همچنین قبل از آن و با بالا گرفتن تنش میان تهران ریاض که منجر به قطع روابط دیپلماتیک چند کشور با ایران شد، توانستند در دریای سرخ موقعیتی ویژه کسب کنند. قطع رابطه جیبوتی با ایران هرچند در همان زمان به نوعی در افکار عمومی مردم ایران به عنوان طنز تلقی می‌شد، اما واقعیت این است که جیبوتی به عنوان یکی از مناطق استراتژیک شمال دریای سرخ نقش مهمی را در عبور کشتی و کالاهای ایرانی به سمت کنال سوئز و جنوب اروپا ایفا می‌کند. در همین راستا، تلاش عربستان برای تصرف بندر الحدیده و تسلط به یمن که اکنون بیش از سه سال است با ائتلافی عربی مشغول مبارزه با حوثی‌ها است با تقویت موقعیت این کشور در دریای سرخ و شاخ آفریقا می‌تواند از لحاظ اقتصادی و امنیت ملی برای ایران تهدیدزا باشد. حالا رئیس جمهوری اریتره در نخستین سفر خود پس از صلح تاریخی با اتیوپی به عربستان رفته و از آنجا که بیش از 95 درصد از تجارت ایران با جهان از طریق راه‌های آبی صورت می‌گیرد و راه‌های ارتباطی دریایی ایران به دریای مدیترانه، دریای اژه، ایتالیا، یونان، منطقه لبنان و سوریه، شمال آفریقا، شبه جزیره بالکان و جنوب فرانسه از طریق دریای سرخ و کانال سوئز می‌گذرد، عدم توجه به تضعیف موقعیت و جایگاه ایران در این منطقه علاوه بر افزایش مسیر 44 درصدی ارتباطاتی، می‌تواند از لحاظ امنیتی، تجاری و ژئوپلتیکی نیز برای ایران هزینه‌های زیادی را در بر داشته باشد.
سایر اخبار این روزنامه
قیمت آتی سکه تحویل دی ماه به مرز 4 میلیون تومان نزدیک شد
رکوردشکنی روزبه‌روز سکه
« ابتکار» صلح اتیوپی و اریتره و نقش آن در امنیت ملی ایران را بررسی می‌کند
شاخ آفریقا، ژئوپلتیک فراموش شده ایران
چرا رسانه‌ها سوژه‌های خبری مهم یکدیگر را تکمیل نمی‌کنند؟
اسکی ناشیانه روی یخ حسادت!
بهزاد فراهانی در گفت وگو با «ابتکار» از روزگار سخت هنرمندان وسیاست های بد مسئولان می گوید
محمد صادق جنان صفت
حیرت و حسرت نهادهای مدنی
در پی وقوع دو زمین‌لرزه بزرگ در روز گذشته، زلزله این بار در فصل داغ تابستان حادثه آفرید
«ابتکار» از تبعات توقف ارز مسافرتی بر وضعیت دفاتر مسافرتی گزارش می‌دهد
ماجرای ارز و دیوار کوتاه گردشگری
رئیس‌جمهوری در همایش روسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور خطاب به آمریکا مطرح کرد
بعدازظهر روزگذشته روی داد
آتش سوزی در برج پارامیس منطقه 22 تهران
غایت اتحاد، اصلاح ماندگار
دموکراسى، لازمه فرهنگ‌سازى
