ریشه‌ها را بخشکانیم

واقعیت این است که فساد به‌نوبه خود یک سیستم محسوب می‌شود و تا زمانی که با آن سیستمی و ریشه‌ای برخورد نشود، ادامه می‌یابد و یک روز در خودرو، یک روز ثبت سفارش، یک روز اعتبارات بانکی، یک روز سکه، یک روز مسکن، یک روز مجوز واردات و روز دیگر در مجوز صادرات خود را نشان می‌دهد. ولی مجموعه اینها یک سیستم است. اکنون بحث رانت به خودی خود یک فساد است. ما یک رانتخوار داریم که آخرین حلقه و سوءاستفاده‌گر است. یک رانت ساز داریم که قوانین، مقررات و فرآیندهاست. یک فضای رانتی داریم که افراد اگر می‌خواهند رشد کنند دنبال این می‌گردند که رانت کجاست؟ پس یک فاسد، یک فضای فساد و یک مجموعه قوانین و مقررات و امضاهای طلایی است. پس آنچه هست اینکه باید یک نگاه سیستمی داشته باشیم. فرض کنید که آنفلوآنزا همه گیر شده و هرکس از محل انتشار آن بگذرد مبتلا می‌شود. البته که باید همه مبتلایان را بستری و معالجه کرد اما اگر فضای آلوده همچنان باقی باشد دوباره افراد را درگیر می‌کند. ما متاسفانه در تجزیه و تحلیل و مخصوصا در برخورد، دائما سراغ آخرین حلقه می‌آییم. با اینکه برخورد با آخرین حلقه خوب است و نباید مماشاتی با آن صورت بگیرد اما به اصل قضیه کاری نداریم. دربحث فساد بانکی وقتی هزار میلیارد به فردی تسهیلات ارائه می‌دهد اما به جوانی که 10 میلیون تقاضای وام ازدواج دارد، نمی‌دهد. نظامی که 80 درصد معوقه‌هایش مربوط به کسانی است که وام‌های کلان گرفته‌اند اما کاری به کارشان ندارند اما بیچاره‌ای که یک وام 10میلیون تومانی گرفته را تعقیب می‌کنند. پس باید نظام مربوطه و تصمیم‌گیر مربوطه را درست کنیم که برای گرفتن یک وام امضای طلایی نیاز است و اتاقی که سرقفلی با قفل‌های طلایی دارد. به این ترتیب است که شفافیت ایجاد نمی‌شود. چه اشکالی دارد که هرکس مجوز ثبت خودرو را گرفت در فضای مجازی منتشر می‌شد تا همه بدانند هر روز چند نفر و مجوز چه خودرویی و با چه شرایطی گرفته‌اند؟ اما به اینها عمل نمی‌شود. در رابطه با مجوزهای ارز 4200 تومانی چه اشکالی دارد که جزئیات کالای وارد شده، مقدار و مبلغ آن اعلام شود تا سوءاستفاده‌ای نشود؟ اما انگار یا ما نمی‌خواهیم حقایق را عنوان کنیم یا می‌خواهیم سر کار بگذاریم. نتیجه اینکه دشمن داخلی و خارجی داریم و یک مملکت درست می‌کنیم که القا می‌شود همه دزدند! که خودش بزرگترین فساد است.
ادامه صفحه7